Το βίωμα του διαζυγίου ως μεταβατική εμπειρία και τα κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά των διαζευγμένων γυναικών της πόλης

Abstract

The aim of the present doctoral thesis is to investigate the experience of divorce, as it is experienced by women who live in Athens. Through their personal narratives, are explored the most important socio-economic implications of divorce, the meaning the divorced women attribute to the notion of divorce, and how this situation influences their self-perception.The exploration of the experience of divorce is approached through the narrative discourse of twenty four Greek women, who participated in semi-structured interviews. These participants lived in Athens before and after the period of their divorce. The experience of divorce will redefine the structure of the personal and economic life both of the spouses. The divorce will set new conditions for the woman. Especially the woman will take on new responsibilities - taking care of the children, establishing new relation and seeking social support. Divorce will also define new coping strategies of their daily life, as well as will constitute the base upon the biographical plan of divorced women will be built up. The common element in all narratives of divorced women is that divorce is characterized as a wide dynamic transitional experience in their life. For the majority of social subjects (participants) of the study, divorce is referred as a rupture experience with the pre-established self-perception as a spouse and as a married mother. The analysis of biographical narrative leads in the formation of an interpretative model by which the divorced women will have the potential to manage their divorce. This interpretative model results in a typology of three "divorce management strategies", which leads to two typologies of new identity formation versus the experience of divorce. "Explicit Identity Typology" and "Negotiative Identity Typology" express the way by which the divorced women are placed to the conditions the divorce defines. These typologies also underline the significance of divorce as crucial condition which has evaluated character for the establishment of the meaning of identity and define their self-perception after the mediation of the experience of divorce.

Σκοπός της διατριβής είναι να διερευνηθεί η εμπειρία του διαζυγίου, όπως αυτή βιώνεται από γυναίκες που ζουν στην Αθήνα. Μέσα από τις προσωπικές τους αφηγήσεις αναζητούνται οι σημαντικότερες κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις του διαζυγίου, οι ερμηνείες που αποδίδουν σε αυτό οι ίδιες οι γυναίκες, και οι συνέπειές του στην αντίληψη του εαυτού. Η εξέταση του βιώματος του διαζυγίου προσεγγίζεται μέσα από τον αφηγηματικό λόγο είκοσι τεσσάρων Ελληνίδων γυναικών, οι οποίες ως έγγαμες και ως διαζευγμένες κατοικούν στην πόλη των Αθηνών. Το διαζύγιο θα ορίσει εκ νέου την οργάνωση της προσωπικής και οικονομικής ζωής των πρώην εταίρων του γάμου. Θα ορίσει την ανάληψη νέων ευθυνών, την ανάληψη της επιμέλειας και της φροντίδας των τέκνων, τη δημιουργία νέων κοινωνικών σχέσεων, την αναζήτηση κοινωνικής στήριξης. Θα ορίσει τους τρόπους διαχείρισης της καθημερινότητάς τους και θα αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία θα δομηθεί ο μετέπειτα βιογραφικός σχεδιασμός των διαζευγμένων γυναικών.Κοινός τόπος σε όλες τις αφηγήσεις είναι ο χαρακτήρας του διαζυγίου ως εμπειρία μετάβασης ευρύτερης δυναμικής στη βιογραφία των διαζευγμένων γυναικών. Το διαζύγιο για την πλειοψηφία των κοινωνικών υποκειμένων της μελέτης αφορά μια εμπειρία ρήξης με την εδραία πριν το διαζύγιο αντίληψη του εαυτού της συζύγου και της έγγαμης μητέρας. Η ανάλυση του βιογραφικού αφηγήματος οδηγεί στη διαμόρφωση ενός ερμηνευτικού μοντέλου διαχείρισης του διαζυγίου από τις διαζευγμένες γυναίκες, που σχηματοποιείται σε μια τυπολογία τριών «στρατηγικών διαχείρισης του διαζυγίου». Στρατηγικές που με τη σειρά τους καταλήγουν σε δύο τυπολογίες ταυτοτικής συγκρότησης των υποκειμένων της μελέτης έναντι της εμπειρίας του διαζυγίου. Η «ρηκτική ταυτοτική τυπολογία» και η «διαπραγματευτική ταυτοτική τυπολογία» εκφράζουν τον τρόπο που οι διαζευγμένες γυναίκες τοποθετούνται απέναντι στις πραγματικότητες που ορίζει το διαζύγιο, τονίζουν τη σημαντικότητα της σημασιοδότησης του διαζυγίου ως κρίσιμη συνθήκη αξιολογικού τύπου για τη συγκρότηση νοήματος ταυτότητας, και ορίζουν την αντίληψη του εαυτού μετά τη μεσολάβησή του.