Διαφορική σχολική αποτελεσματικότητα σε δημοτικά σχολεία της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας: οι σχέσεις κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων με τις επιδόσεις μαθητών ελληνικής και μεταναστευτικής προέλευσης

Abstract

According to international research on school effectiveness the differentiation in students’ records is due to factors such as the personal characteristics of the students (i.e sex, origin), the socioeconomic characteristics of their families, the social status of the students (place of residence, the area where the school is situated), the cultural background and also the school life experience of the students.The differential school effectiveness research studies the correlation and the influence of these special characteristics on the academic records of students looking into how a school can be equally effective for students of different gender, origin, socioeconomic status etc.Our longitudinal research (school years 2012-13 and 2013-14) conducted in 47 primary schools of the Western Macedonia region, explores the existence of differential school effectiveness in relation to students’ gender, origin and socioeconomic background in the 1st and 2nd Grade. The aim of the research was to look into how effective schools are taking into consideration the differences in gender, origin and family’s socioeconomic background.Specifically the students in the sample filled in a math’s test and were also assessed for their reading skills and reading comprehension. The parents and the teachers filled in questionnaires with close format questions. Descriptive and inferential statistics (t-test parametric trial, regression analysis, Bonferroni trial for the post hoc analysis and Pearson trial) was used for the data analysis of the first and the second research period. The significance level was set at p=0,05. We used SPSS 19.0 for Windows for the first phase of data analysis.Moreover we applied multilevel statistical analysis using the program HLM6 (student edition). Performance was measured at two different times ( time points) , the research design was on individual level (student) and measurements in the time were predicted by other variables which are between individuals characteristics, such as gender , origin and socioeconomic status of students' families.The basic results that emerged from the statistical analysis of the data is the fact that the students that did well at reading, did also well at maths. Accordingly the students that presented positive results in the 1st Grade, were also very good in the 2nd Grade. In reference to students’ attainment there was no differentiation in relation to the sex. The students with immigrant background performed better in maths in comparison to reading, while at the same time they showed great improvement between the two measurements. Finally, there was a positive correlation between the parents’ educational level/profession, the prefecture, the reading of books and the students’ attainment.

Σύμφωνα με διεθνείς έρευνες για τη σχολική αποτελεσματικότητα, οι διαφοροποιήσεις στις επιδόσεις των μαθητών αποδίδονται σε παράγοντες όπως τα προσωπικά χαρακτηριστικά των μαθητών (π.χ. φύλο, καταγωγή), τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά της οικογένειας, τα κοινωνικά χαρακτηριστικά των μαθητών (τόπος διαμονής ή περιοχή σχολείου), το πολιτισμικό κεφάλαιο αλλά και οι σχολικές εμπειρίες των μαθητών.Η διαφορική σχολική αποτελεσματικότητα (differential school effectiveness) μελετά τη σχέση και την επίδραση των ιδιαίτερων αυτών χαρακτηριστικών στις ακαδημαϊκές επιδόσεις των μαθητών διερευνώντας το κατά πόσον ένα σχολείο μπορεί να είναι το ίδιο αποτελεσματικό για μαθητές διαφορετικού φύλου, καταγωγής, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης κ.α..Η δική μας διαχρονική έρευνα (σχολικά έτη 2012-13 και 2013-14), που διεξήχθη σε 47 πολυθέσια δημοτικά σχολεία των νομών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, εξετάζει την ύπαρξη διαφορικής σχολικής αποτελεσματικότητας σε σχέση με το φύλο, την καταγωγή και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των μαθητών Α’ και Β’ δημοτικού. Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνήσουμε κατά πόσον τα σχολεία είναι το ίδιο αποτελεσματικά για όλους τους μαθητές λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές στο φύλο, την καταγωγή και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση των οικογενειών των μαθητών. Ειδικότερα, οι μαθητές του δείγματος συμπλήρωσαν ένα τεστ μαθηματικών και αξιολογήθηκαν στην αναγνωστική ικανότητα και την κατανόηση κειμένου. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια με ερωτήσεις κλειστού τύπου. Για την ανάλυση των δεδομένων της α’ και β’ φάσης της έρευνας έγινε περιγραφική και επαγωγική στατιστική ανάλυση με τη χρήση τεχνικών όπως t-test, ανάλυση διακύμανσης (ANOVA), Bonferroni για την post hoc ανάλυση και Pearson για τις συσχετίσεις μεταξύ μεταβλητών. Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας τέθηκε στο p=0,05. Η ανάλυση έγινε με το στατιστικό πακέτο SPSS 19.0 for Windows. Σε δεύτερο επίπεδο έγινε πολυεπίπεδη στατιστική ανάλυση με τη βοήθεια του προγράμματος HLM6 (student edition). Οι επιδόσεις μετρήθηκαν σε δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές (χρονοσειρές), το ερευνητικό σχέδιο ήταν ενδοατομικό και οι μετρήσεις στον χρόνο προβλέφθηκαν από άλλες μεταβλητές που αποτελούν μεταξύ των ατόμων χαρακτηριστικά, όπως το φύλο, η καταγωγή και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση των οικογενειών των μαθητών. Βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν μετά τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων είναι το γεγονός ότι οι μαθητές που είχαν καλές επιδόσεις στην ανάγνωση είχαν εξίσου καλές επιδόσεις και στα μαθηματικά, όπως και οι μαθητές που σημείωσαν καλές επιδόσεις στην Α’ δημοτικού είχαν εξίσου καλές επιδόσεις και στη Β’ Δημοτικού. Αναφορικά με τις σχολικές επιδόσεις των μαθητών, δεν παρατηρήθηκε διαφοροποίηση σε σχέση με το φύλο, οι μαθητές με μεταναστευτικό υπόβαθρο είχαν υψηλότερες επιδόσεις στα μαθηματικά συγκριτικά με την ανάγνωση, ενώ παράλληλα σημείωσαν μεγαλύτερη βελτίωση από τη μια μέτρηση στην άλλη. Τέλος, υπήρξε θετικός συσχετισμός μεταξύ μορφωτικού επιπέδου/επαγγέλματος, νομού και ενασχόλησης με το διάβασμα εξωσχολικών βιβλίων με τις μαθητικές επιδόσεις.