Το νομικό καθεστώς ελέγχου πλοίων από το κράτος λιμένα: Η εξέταση δικαιοδοσίας του κράτους λιμένα σε συνάρτηση με τη δικαιοδοσία του κράτους σημαίας, για τον έλεγχο των πλοίων υπό ξένη σημαία, ως προς την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος

Abstract

Η συγκεκριμένη διδακτορική διατριβή εστιάζεται στην καταγραφή και νομική ανάλυση του ισχύοντος νομικού καθεστώτος του ελέγχου των πλοίων υπό ξένη σημαία όταν αυτά καταπλέουν στο κράτος λιμένα. Ο σκοπός της εν λόγω εργασίας βασίζεται στη διερεύνηση της δικαιοδοσίας του κράτους λιμένα σε αντιστοιχία με τη δικαιοδοσία που ασκείται στα πλοία από το κράτος της ίδιας τους της σημαίας, όταν αυτά έχουν καταπλεύσει σε ξένο κράτος λιμένα ή βρίσκονται στην Ανοικτή Θάλασσα.Ειδικότερα αξιολογούνται εκείνες οι διατάξεις που αφορούν τον έλεγχο των πλοίων από το κράτος λιμένα όπως αυτές αναφέρονται στη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, στο Μνημόνιο Συνεννόησης των Παρισίων για τον έλεγχο των πλοίων από το κράτος λιμένα και στις Ευρωπαϊκές Οδηγίες του Συμβουλίου:(α) Οδηγία 2009/16/ΕΚ του Συμβουλίου και του Ευρ. Κοινοβουλίου της 23ης Απριλίου 2009 για τον Έλεγχο των Πλοίων από το Κράτος Λιμένα,(β) Οδηγία 2009/17/ΕΚ του Συμβουλίου και του Ευρ. Κοινοβουλίου της 23ης Απριλίου 2009 για τη Δημιουργία Κοινοτικού Συστήματος Παρακολούθησης των πλοίων και ενημέρωσης,(γ) Οδηγία 2009/20/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Απριλίου 2009 για την Ασφάλιση των πλοιοκτητών για τις Ναυτικές Απαιτήσεις,(δ) Οδηγία 2009/21/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009 , για την Tήρηση των Yποχρεώσεων του Kράτους Σημαίας.Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί πως παρόλο που η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας είναι μια διεθνής συμφωνία που περιέχει διεθνείς νομικές δεσμεύσεις και κανόνες δικαίου για όλα τα Κράτη, τα οποία την έχουν κυρώσει, ομοίως πολλά Μνημόνια Συνεννόησης καθώς και περιφερειακοί κανόνες δικαίου του παράγωγου ενωσιακού δικαίου περιέχουν δεσμευτικές διατάξεις οι οποίες όμως σε αρκετά σημεία έρχονται σε αντιθέση με τα όσα ορίζει η εν λόγω Διεθνής Σύμβαση.Η νομική ανάλυση στην μείζονα πρόταση της διατριβής βασίζεται σε συγκεκριμένους τομείς δικαίου, καθώς και στην μεταξύ τους αλληλοκάλυψη, όπως : Η εφαρμογή των Διεθνών Συμβάσεων, και κατ’ επέκταση του Διεθνούς Δικαίου, μέσω του Ελέγχου των πλοίων από το κράτος λιμένα, Η εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας για τον έλεγχο των πλοίων από το κράτος λιμένα. Επιπροσθέτως, η εν λόγω διατριβή, στην ελάσσονα πρότασή της, αναλύει τη δικαιοδοσία του κράτους λιμένα σε αντιπαραβολή με τη δικαιοδοσία του κράτους σημαίας εξετάζοντας το διεθνές και ευρωπαϊκό κεκτημένο, ειδικότερα σε συνάρτηση με την ασφάλειας της ναυσιπλοϊας και τη ρύπανση που γίνεται από τα πλοία.Ως προς την ρύπανση για τα πλοία, πέραν των ανωτέρω, γίνεται ειδική αξιολογήση μεταξύ του διεθνούς νομικού καθεστώτος μέσω της κύρωσης και ισχύς της Διεθνούς Σύμβασης για την Πρόληψη της Ρύπανσης από τα Πλοία (Marpol 73/78 is the InternationalConvention for the Prevention of Pollution From Ships, 1973 as modified by the Protocol of1978), της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2005/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη ρύπανση από τα πλοία και τη θέσπιση κυρώσεων για παραβάσεις και της Εθνικής νομοθεσίας για την προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος και της Οδηγίας 2009/123/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της Οδηγίας 2005/35/ΕΚ σχετικά με τη ρύπανση από τα πλοία και τη θέσπιση κυρώσεων για παραβάσεις.Αναφορά επίσης γίνεται για τον διττό ρόλο της επιθεώρησης από το κράτος λιμένα καθόσον, σε περιπτώσεις όπως η ρύπανση από τα πλοία, το κράτος υποδοχής (Coastal State)εφαρμόζει, πέραν των διεθνών συμβάσεων και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τον έλεγχο των πλοίων, την εσωτερική του νομοθεσία ή αντίστοιχη ευρωπαϊκή σε συνάρτηση με τις κυρώσεις που πρέπει να επιβληθούν σε αντίστοιχες περιπτώσεις ρύπανσης του περιβάλλοντος. Τέλος, αναφορά γίνεται στην υπόθεση C-308/06 του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δ.Ε.Ε.) στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ των : 1/ INTERTANKO, 2/ INTERCARGO,3/ Greek Shipping Cooperation Committee, 4/ Αναγνωρισμένο Οργανισμό έκδοσης πιστοποιητικών ασφαλείας πλοίων και πιστοποιητικών Κλάσης, Lloyd’s Register,5/ International Salvage Association κατά του Secretary of State for Transport, σχετικά με την εφαρμογή της Οδηγίας 2005/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου,για τη ρύπανση από τα πλοία και τη θέσπιση κυρώσεων για παραβάσεις.Με βάση τη νομική ανάλυση των διαφόρων βαθμίδων δικαιοδοσίας, ήτοι τον έλεγχο ενός πλοίου από το κράτος σημαίας (Flag State), το κράτος λιμένα (Port State) και το παράκτιο κράτος υποδοχής (Coastal State), παρέχονται συγκεκριμένα συμπεράσματα για την ορθή εφαρμογή του καθεστώτος ελέγχου των πλοίων υπό ξένη σημαία.Επιπροσθέτως, συγκεκριμένα συμπεράσματα εκμαιεύονται κατά την αξιολόγηση των σημαιών ευκαιρίας των πλοίων, βάση του Ευρωπαϊκού κεκτημένου για τις αρμοδιότητες του κράτους λιμένα κατά την επιθεώρηση πλοίων υπό ξένη σημαία και της προβλεπόμενης διεθνούς νομοθεσίας που έχει υιοθετηθεί σε επίπεδο Επιτροπών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ), όπως η Επιτροπή Ναυτικής Ασφάλειας (Maritime Safety Committee) και η Υποεπιτροπή για την εφαρμογή των Οργάνων του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού(IMO Implementation Instruments Sub-committee) αρμόδια για την εξέταση των αρμοδιοτήτων του κράτους σημαίας και κράτους λιμένα των συμβαλλομένων κρατών μελών του ΙΜΟ.