Ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά συγγενών ανήλικων ασθενών με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με υπερκινητικότητα

Abstract

Background: Psychopathology of any kind in parents may influence behaviour, personality and appearance of psychopathology in their children. Mothers are often asked to participate in interventions or treatments to describe or/and improve the symptoms of their children with ADHD and other comorbid conditions. The Aim of the present study is to explore and compare psychopathology of mothers with children with ADHD and typically developing children, as far as the following characteristics are concerned: short-term memory and recall (Addenbrooke’s cognitive test), executive functioning (STROOP test), ADHD symptomatology (WURS, ASRS), psychiatric disorders (M.I.N.I. plus psychiatric interview) Method: The present study was carried out at the Child and Adolescent Psychiatry Department of University Psychiatry Clinic of Alexandroupoli and Ippokratio Hospital of Thessaloniki. Two questionnaires measuring adult ADHD symptomatology, WURS and ASRS, a structured diagnostic interview, M.I.N.I. PLUS, the part of ADDENBROOKE’S COGNITIVE EXAMINATION (ACE), which assesses the working memory and recall and the STROOP test, which assesses mother’s executive functioning were administered to 28 mothers whose children have been diagnosed with ADHD, 31 mothers of children with ADHD and co-existing problems and 30 mothers of typically developing children. Results: Statistically significant results were the following: mothers of children with ADHD and ADHD and coexisting problems reported lower levels of education, made more mistakes during STROOP test, presented more psychiatric disorders, mainly Anxiety and Mood disorders. As far as ADHD symptoms are concerned, there were very big differences in the prevalence of ADHD symptoms in all mothers between the two questionnaires. Mothers of children with ADHD and ADHD and co-existing problems reported significantly more ADHD symptoms according to only one questionnaire, WURS. Conclusions: the findings of the present study underscore the importance of genetical transmission and the contribution of mother-child relationship, as far as the creation of the most burdened condition of mothers is concerned. Keywords: ADHD; children; mothers; psychopathology; comorbidity

Εισαγωγή: Βιβλιογραφικά αναφέρεται πως η ύπαρξη οποιουδήποτε είδους ψυχοπαθολογίας στους γονείς ενός παιδιού, συσχετίζεται με τη συμπεριφορά και την προσωπικότητά του και πιθανόν να συσχετίζεται και με την εμφάνιση ψυχοπαθολογίας σε αυτό. Ο σκοπός της παρούσης έρευνας ήταν να διερευνήσει διαφορές μεταξύ γονέων ανήλικων ασθενών με ΔΕΠΥ και γονέων ανήλικων ασθενών Τυπικής Ανάπτυξης, ως προς τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: ικανότητα μνήμης και ανάκλησης (δοκιμασία μνήμης του Addenbrooke’s cognitive test), εκτελεστικές λειτουργίες (δοκιμασία STOOP), παρουσία συμπτωματολογίας ΔΕΠΥ (δοκιμασίες WURS, ASRS) και παρουσία Ψυχικών Διαταραχών, (ψυχιατρική συνέντευξη M.I.N.I. plus). Υλικό και Μέθοδοι: Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στην Παιδοψυχιατρική Κλινική του ΔΠΘ καθώς και στο Παιδοψυχιατρικό Τμήμα του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης. Το δείγμα αποτελείται από 89 μητέρες, ηλικίας 40,8±4,9 ετών, που χωρίσθηκαν σε τρεις ομάδες, ανάλογα με το εάν τα παιδιά τους παρουσιάζουν ΔΕΠΥ (Ν=28), ΔΕΠΥ και Συνοδά προβλήματα (Ν=31), ή είναι τυπικής ανάπτυξης (Ν=30). Για τη διάγνωση των παιδιών χρησιμοποιήθηκε η κλινική συνέντευξη, καθώς και τα ερωτηματολόγια του Συστήματος ΑCHENBACH για Εμπειρικά Βασισμένη Αξιολόγηση και της Ελληνικής Κλίμακας Αξιολόγησης ΔΕΠΥ. Οι μητέρες αφενός υποβλήθηκαν στη διαγνωστική συνέντευξη MINI PLUS, καθώς και στις δοκιμασίες STROOP για την αξιολόγηση της εκτελεστικής λειτουργικότητας και το τμήμα του ADDENBROOKE’S COGNITIVE EXAMINATION (ACE) που αφορά στην αξιολόγηση της μνήμης, αφετέρου συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια αυτοαναφοράς για ΔΕΠΥ ενηλίκων WENDER UTAH RATING SCALE (WURS) και ADULT ADHD SELF-REPORT SCALE (ASRS). Οι τρεις ομάδες μητέρων συγκρίθηκαν μεταξύ τους ως προς τα δημογραφικά και κλινικά τους χαρακτηριστικά με τις δοκιμασίες: μονοπαραγοντική ανάλυση διακύμανσης με συμμεταβλητή, πολλαπλή ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης και χ2. Αποτελέσματα: οι μητέρες παιδιών με ΔΕΠΥ και παιδιών με ΔΕΠΥ και Συνοδά Προβλήματα έχουν κατακτήσει χαμηλότερα επίπεδα μόρφωσης, κάνουν τα περισσότερα λάθη στη δοκιμασία STROOP και εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά ψυχικών διαταραχών με κυρίαρχες τις Αγχώδεις και τις Συναισθηματικές διαταραχές, συγκριτικά με τις μητέρες παιδιών τυπικής ανάπτυξης. Αν και η διαφορά στα συμπτώματα ΔΕΠΥ, μεταξύ των τριών ομάδων των μητέρων δεν προέκυψε στατιστικά σημαντική, ωστόσο, οι μητέρες παιδιών με ΔΕΠΥ και Συνοδά Προβλήματα εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά συμπτωμάτων ΔΕΠΥ, αποτέλεσμα, το οποίο αν και δεν είναι στατιστικά σημαντικό, αγγίζει τα όρια της σημαντικότητας. Συμπεράσματα : Σε ορισμένους τομείς, οι μητέρες παιδιών με ΔΕΠΥ διακρίνονται από κάποια κοινά χαρακτηριστικά, όπως το επίπεδο μόρφωσης, ελλείμματα στις εκτελεστικές λειτουργίες και κάποια ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά. Τα αποτελέσματα της παρούσης έρευνας καταδεικνύουν τη σημασία της γεννητικής συμβολής και της συμβολής της αλληλεπίδρασης μητέρας- παιδιού στη δημιουργία της πιο επιβαρυμένης κατάστασης των μητέρων. Λέξεις-κλειδιά : ΔΕΠΥ, παιδιά, μητέρες, ψυχοπαθολογία, συννοσηρότητα