Σχεδιασμός, ανάπτυξη και αξιολόγηση μιας ευρω - μεσογειακής διαδικτυακής κοινότητας πρακτικής για την ενσωμάτωση της εκπαίδευσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση

Abstract

According to the classic definition, development is sustainable (SD) when it meets the current needs without compromising the ability of future generations to meet their own needs. Linking sustainable development with education dates back to the 80s. Higher Education (HE) plays a key role in the development of literacy for SD, which is the hub of all forms of literacy. The issue of preparedness for teachers of universities to the challenges and objectives of the Decade for Education for Sustainable Development (ESD) is imperative if universities want to play an active role and capacity through a transformative learning that leads to action, to sustainable society. Developing online communities of practice is believed to contribute significantly to the integration of the EBA at the University of the 21st century. All this creates some legitimate questions that could be addressed by a researcher in the context of sustainable development. In this study we argue that there is a need to use ICT and especially Virtual Communities of Practice (VCoP), to develop the preparedness of university teachers reorientation of university education to the SD, with substantial assistance in curricula and teaching approach. This research applied the mixed research method with simultaneous triangulation strategy, both in the design phase, and the evaluation of the VCoP. Keeping the positive elements of qualitative and quantitative research methods and the use of case study, data collection was carried out at various stages of the research process. The results of the analysis of data collected in a phase of research used in the development of the community of practice, and the creation of suitable methods for finding the most accurate, relevant findings in the next stages of the research. It has been used and some elements of the sequential exploratory strategy, where quantitative data collected were analyzed using statistical methods to determine some elements in the phases of research. The main parts of the research were conducted: a) design - creating the community of practice, b) the use of community in higher education and c) assessing the effectiveness of the ESD in university education.

Σύμφωνα με τον κλασσικό ορίσμό, η ανάπτυξη είναι βιώσιμη\αειφόρος όταν ικανοποιεί τις σύγχρονες ανάγκες, χωρίς να μειώνει τη δυνατότητα των μελλοντικών γενιών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες. Η σύνδεση της Βιώσιμης/αειφόρου Ανάπτυξης (ΒΑ) με την εκπαίδευση χρονολογείται από τη δεκαετία του ’80. Η Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση (ΠΕ) παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του γραμματισμού για τη ΒΑ, η οποία αποτελεί κομβικό σημείο όλων των μορφών γραμματισμού. Το ζήτημα της ετοιμότητας των πανεπιστημιακών εκπαιδευτικών στις προκλήσεις και στους στόχους της δεκαετίας για την Εκπαίδευση για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΒΑ) είναι επιτακτικό, αν θέλουν τα πανεπιστήμια να παίξουν ένα ρόλο ενεργό και δυναμικό μέσα από μία μετασχηματίζουσα μάθηση, που οδηγεί στη δράση, προς μια βιώσιμη\αειφόρο κοινωνία. Η ανάπτυξη διαδικτυακών κοινοτήτων πρακτικής πιστεύεται ότι συμβάλει σημαντικά στην ενσωμάτωση της ΕΒΑ στο Πανεπιστήμιο του 21ου αιώνα. Όλα τα παραπάνω δημιουργούν κάποια εύλογα ερωτήματα που θα μπορούσαν να απασχολήσουν έναν ερευνητή στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης. Στη μελέτη αυτή επιχειρηματολογούμε για την ανάγκη αξιοποίησης των ΤΠΕ και κυρίως των Εικονικών Κοινοτήτων Πρακτικής (ΕΚΠ), με στόχο την ανάπτυξη της ετοιμότητας των πανεπιστημιακών εκπαιδευτικών για τον επαναπροσανατολισμό της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης προς τη ΒΑ, με ουσιώδεις παρεμβάσεις στα προγράμματα σπουδών και στη διδακτική προσέγγιση. Στην παρούσα έρευνα εφαρμόστηκε η μικτή ερευνητική μέθοδος με ταυτόχρονη στρατηγική τον τριγωνισμό, τόσο στη φάση σχεδιασμού, όσο και στην αξιολόγηση της ΕΚΠ. Κρατώντας τα θετικά στοιχεία των ποιοτικών και των ποσοτικών μεθόδων έρευνας και με τη χρήση της μελέτης περίπτωσης (case studies), η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε σε διάφορες φάσεις της ερευνητικής διαδικασίας. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των στοιχείων που συλλέχθηκαν σε μια φάση της έρευνας χρησιμοποιούνται στην εξέλιξη της κοινότητας πρακτικής, αλλά και στη δημιουργία των κατάλληλων μεθόδων για την εύρεση πιο εύστοχων ευρημάτων στα επόμενα στάδια της έρευνας. Χρησιμοποιήθηκαν δηλαδή και κάποια στοιχεία της διαδοχικής διερευνητικής στρατηγικής, όπου ποσοτικά δεδομένα που συλλέχτηκαν, αναλύθηκαν με στατιστικές μεθόδους, για να καθορίσουν κάποια στοιχεία στις επόμενες φάσεις της έρευνας. Τα βασικά μέρη της έρευνας που πραγματοποιήθηκε ήταν: α) ο σχεδιασμός - δημιουργία της κοινότητας πρακτικής, β) η χρήση της κοινότητας στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση και γ) η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της για την ΕΒΑ στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση.