Διερεύνηση αποτελεσμάτων παρεμβατικού ψυχοθεραπευτικού προγράμματος παιγνιοθεραπείας σε παιδιά και εφήβους με μεσογειακή αναιμία

Abstract

The subject of this present thesis was based on scientific research which connects chronic disease in children- such as Thalassemia- to the increased risk of psychosomatic adaptation problems in relation to their peers (Wallander & Varni as reported in Lightfoot, Wright &Sloper, 1998) Similarly on the fact that the appearance of behavioral problems and problems in the emotional sector are much more increased in children with chronic diseases than in “normal” children (Lavigne & Faier-Rautman, 1992) Furthermore, it was also based on bibliographic data regarding the psychosomatic dimension of the chronic disease in this case Thalassemia.A number of recent studies investigating the effectiveness of play therapy in reducing various negative psychological symptoms in children with chronic illness, because it is a rather specialized application of play therapy is limited. This is one of the gaps that purports to cover the present investigation.The two year study took place in Pedeli Children΄s General Hospital, in the Thalassemia departmentThe scope of the study was the exploration of the effect of psychotherapy- playtherapy on the physical and mental health of the children with Thalassemia, already aggravated psychosocially and emotionally because of their illness.There were 20 patients- participants, children and adolescents aged 7 to 13 years, suffering from Thalassemia who underwent blood transfusion approximately twice a month for the last three years and who showed increased levels of anxiety, depression, anger, behavioral problems and low self-esteem. The general grounds of this research is the formation of two equivalent patient groups, one consisting of patients who participated in group therapy (experimental team, 10 individuals) whilst the other consisting of patients not in group therapy (control team, 10 individuals).The methodology includes physical and psychosocial evaluation of each patient so much in the beginning of the experimental conditions as in the completion. The physical (bodily) parameters are summarized as:a)Relapsing before and during the experimental condition. b)Deaths during the experimental condition.c)Number of hospitalizations before and during experimental condition.The psychosocial conditions are summarized in the levels of:a)Self-esteemb)Anxietyc)Depressiond)Angere)Behavioral problems as well as in the evaluation of patient adaptation by medical personnel (doctor and nurse) and finally patient vulnerability. f)Disease management strategies used by patients.The results show the experimental team in a much better condition in all physical parametres, although it began under more adverse conditions than the control team, which actually deteriorated two years later. Furthermore, concerning the psychosocial parametres, the experimental team improved. Levels of anxiety, depression, anger and behavioral problems decreased whereas self-esteem levels increased. The experimental team uses now more mature strategies to deal with the disease and has improved in its adaptation towards the illness itself. On the contrary the control team worsened. Levels of anxiety, depression, anger and behavioral problems increased while a marginal increase in self-esteem was observed. Though the result study the view of several scholars (researchers) that psychotherapeutic interventions improve the course and outcome of Thalassemia is enhanced. The study also contributes to the psychosomatic view of the disease and its holistic confrontation. In conclusion the study proposes this specific intervention pattern (playtherapy) which could accommodate the needs of numerous patients (children and adolescents) with a small number of staff. This present thesis may open up prospects for more extensive psychotherapeutic interventions.

Το θέμα της παρούσας διατριβής στηρίχθηκε σε επιστημονικές έρευνες που συσχετίζουν το χρόνιο νόσημα στα παιδιά -όπως η Μεσογειακή αναιμία- με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ψυχοκοινωνικών προβλημάτων προσαρμογής σε σχέση με τους συνομηλίκους τους (Wallander & Varni¸ όπως αναφέρεται στο Lightfoot, Wright & Sloper, 1998). Παρομοίως στο ότι η εμφάνιση προβλημάτων στη συμπεριφορά και στο συναισθηματικό τομέα είναι αρκετά πιο αυξημένη στα παιδιά με χρόνιες ασθένειες από ότι στα «φυσιολογικά» παιδιά (Lavigne & Faier-Rautman, 1992). Επίσης στηρίχθηκε σε βιβλιογραφικά δεδομένα αναφορικά με την ψυχοσωματική διάσταση της χρόνιας νόσου, εν προκειμένω της Μεσογειακής Αναιμίας. Ο αριθμός πρόσφατων ερευνών που εξετάζουν την αποτελεσματικότητα της παιγνιοθεραπείας στην μείωση διαφόρων αρνητικών ψυχολογικών συμπτωμάτων σε παιδιά με χρόνιες ασθένειες, επειδή πρόκειται για μία μάλλον εξειδικευμένη εφαρμογή της παιγνιοθεραπείας, είναι περιορισμένος. Αυτό είναι και ένα από τα κενά που φιλοδοξεί να καλύψει η παρούσα έρευνα.Η μελέτη πραγματοποιήθηκε δυο χρόνια στο Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης, στο τμήμα Μεσογειακής αναιμίας. Ο σκοπός της ήταν η διερεύνηση της επίδρασης της παιγνιοθεραπείας στη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών με μεσογειακή αναιμία που ήταν επιβαρυμένα ψυχοκοινωνικά και συναισθηματικά λόγο της νόσου.Συμμετείχαν 20 ασθενείς, παιδιά και έφηβοι, ηλικίας 7 έως 13 ετών που πάσχουν από μεσογειακή αναιμία και μεταγγίζονται περίπου δυο φορές το μήνα, για τα τρία τουλάχιστον τελευταία χρόνια και που παρουσίαζαν αυξημένα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης, θυμού, προβλήματα συμπεριφοράς και χαμηλή αυτοεκτίμηση.Το γενικό σκεπτικό της μελέτης είναι ο σχεδιασμός δυο ισοδύναμων ομάδων ασθενών. Η μια περιλαμβάνει ασθενείς με μεσογειακή αναιμία που συμμετείχαν σε ομάδες ψυχοθεραπείας (πειραματική ομάδα 10 άτομα), ενώ η άλλη ασθενείς με μεσογειακή αναιμία που δεν συμμετάσχουν σε ομάδα ψυχοθεραπείας (ομάδα ελέγχου 10 άτομα). Η όλη μεθοδολογία περιλαμβάνει αξιολόγηση τόσο της σωματικής όσο και της ψυχοκοινωνικής κατάστασης κάθε ασθενή κατά την αρχή και το τέλος της πειραματικής συνθήκης. Οι σωματικές παράμετροι συνοψίζονται στις α) υποτροπές προ και κατά την διάρκεια της πειραματικής συνθήκης β) στους θανάτους στην διάρκεια της πειραματικής συνθήκης γ) στον αριθμό των νοσηλειών προ και κατά την διάρκεια της πειραματικής συνθήκης. Οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες συνοψίζονται στα επίπεδα 1)αυτοεκτίμησης 2) άγχους 3) κατάθλιψης 4)θυμού 5)προβληματικής συμπεριφοράς καθώς και στην εκτίμηση προσαρμογής των ασθενών από την γιατρό και την νοσηλεύτρια, στην ευαλωτότητα των ασθενών, καθώς και τις στρατηγικές αντιμετώπισης της νόσου από τους ασθενείς . Τα αποτελέσματα στις τελικές μετρήσεις εμφανίζουν γενικά την πειραματική ομάδα σε καλύτερη κατάσταση σε όλες τις σωματικές παραμέτρους, παρόλο που ξεκίνησε με δυσμενέστερες συνθήκες από την ομάδα ελέγχου, η οποία φαίνεται να χειροτέρεψε δυο χρόνια μετά.Και ως προς τις ψυχοκοινωνικές παραμέτρους η πειραματική ομάδα βελτιώθηκε. Μειώθηκαν τα ποσοστά τις κλίμακες του άγχους, της κατάθλιψης, του θυμού και της προβληματικής συμπεριφοράς, ενώ αυξήθηκαν τα ποσοστά στην κλίμακα της αυτοεκτίμησης. Χρησιμοποιεί τις πλέον ώριμες στρατηγικές αντιμετώπισης της νόσου και βελτιώθηκε ως προς της προσαρμογή της απέναντι στην ασθένεια αντίθετα με την ομάδα ελέγχου που χειροτέρεψε. Αυξήθηκε το άγχος, η κατάθλιψη, ο θυμός και τα επίπεδα προβληματικής συμπεριφοράς ενώ η αυτοεκτίμηση αυξήθηκε οριακά. Τα αποτελέσματα της έρευνας ενισχύουν τη θέση αρκετών μελετών ότι οι ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις βελτιώνουν την πορεία και την έκβαση της χρόνιας νόσου και εν προκειμένω της Μεσογειακής Αναιμίας.Η όλη μελέτη συντείνει επίσης προς την ψυχοσωματική θεώρηση της νόσου και την ολιστική αντιμετώπισή της. Τέλος προτείνει το συγκεκριμένο μοντέλο παρέμβασης (παιγνιοθεραπεία), το οποίο μπορεί να καλύψει τις ανάγκες πολλών ασθενών (παιδιών και εφήβων) με μικρό αριθμό προσωπικού.Η παρούσα έρευνα μπορεί να ανοίξει ερευνητικές προοπτικές για εκτενέστερες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις.