Προσέγγιση λογοτεχνικών κειμένων μέσω τεχνικών της δραματικής τέχνης στην εκπαίδευση και του κουκλοθεάτρου

Abstract

The present semi-experimental study conducts a detailed examination on the effect that an alternative teaching approach in Literature may have on Primary Education. In particular, it refers to the teaching of literary texts from the “Anthology” book taught in the 4th grade of Primary School on the basis of the transactional theory of reading (Transactional Theory of Reading) by Louise M. Rosenblatt through the use of experiential methods of Drama in Education and Puppetry. In order to analyze the effect of this educational program, we have studied and taken into account the learning environment, the dialogues taken place among students during the activities related to Drama in Education and Puppetry, the written texts created by pupils and their attitude towards the subject of Literature.The pupils of four primary schools in an urban area of the Prefecture of Larisa were selected at random in order to participate in this survey. The total number of the pupils in the study amounts to 239 (two hundred and thirty-nine), 47 (forty-seven) of whom served as the sample of this pilot survey. The data of the survey was collected through unsystematic observation and recording of pupils. Questionnaires (pre-post tests) and creative writing were used as means of data collection. The above-mentioned educational program was implemented by the researcher within a 3-month period and 48 (forty-eight) teaching hours were needed, as determined by the Pedagogical Institute for the approval of the survey. Every literary text was taught for 2 (two) teaching hours during the flexible zone program so that the participants’ program would not be disrupted. The qualitative analysis involved the recording/analysis/presentation of the learning environment characteristics, the analysis of the pupils’ dialogues and the analysis of the content of the written texts. The quantitative analysis involved the comparative study of the questionnaires completed by both experimental and control groups before and after the completion of the teaching approaches and the comparative study of the grades awarded to the pupils’ texts of both the experimental and control group. The results of this survey evidenced that the educational program implemented in this study contributed to fostering an aesthetic stance towards literature reading, responsiveness, original production of writing and development of positive attitude in relation to the subject of Literature.

Η παρούσα ημι-πειραματική έρευνα αφορά τη διερεύνηση της επίδρασης μιας εναλλακτικής διδακτικής προσέγγισης της Λογοτεχνίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, αφορά τη διδασκαλία λογοτεχνικών κειμένων των Ανθολογίων της Δ΄ τάξης του Δημοτικού σχολείο με βάση την αναγνωστική θεωρία «Συναλλακτική» θεωρία της ανάγνωσης (Transactional theory of reading) της Louise M. Rosenblatt μέσω της χρήσης των βιωματικών τεχνικών της Δραματικής Τέχνης στην Εκπαίδευση και του Κουκλοθεάτρου. Για τη διερεύνηση της επίδρασης του εν λόγω διδακτικής προσέγγισης μελετήθηκαν τα χαρακτηριστικά του μαθησιακού περιβάλλοντος, οι διάλογοι που πραγματοποίησαν οι μαθητές κατά τη διάρκεια πραγματοποίησης των δραστηριοτήτων της Δραματικής Τέχνης στην Εκπαίδευση και του Κουκλοθεάτρου, τα γραπτά κείμενα που παρήγαγαν οι μαθητές και η στάση των μαθητών σε σχέση με το γνωστικό αντικείμενο της Λογοτεχνίας. Δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν οι μαθητές τεσσάρων σχολικών μονάδων αστικής περιοχής του νομού Λάρισας, οι οποίες επιλέχθηκαν με τυχαία δειγματοληψία. Ο αριθμός του δείγματος ανέρχεται σε διακόσιους τριάντα εννιά μαθητές (239) από τους οποίους οι σαράντα επτά (47) αποτέλεσαν το δείγμα της πιλοτικής έρευνας. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω μη συστηματικής παρατήρησης (φύλλα παρατήρησης) και μαγνητοφώνησης των μαθητών και ως μέσα συλλογής των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν τα ερωτηματολόγια (pre-post test) και η παραγωγή πρωτότυπων γραπτών κειμένων (δημιουργική γραφή). Το Παιδαγωγικό Πρόγραμμα εφαρμόστηκε από την ερευνήτρια σε χρονική διάρκεια τριών μηνών και πραγματοποιήθηκαν συνολικά σαράντα οχτώ (48) ώρες διδασκαλίας, οι οποίες καθορίστηκαν από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για την έγκριση της έρευνας. Η διδασκαλία κάθε λογοτεχνικού κειμένου είχε διάρκεια δύο (2) διδακτικών ωρών και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ευέλικτης ζώνης με σκοπό την ομαλή διεξαγωγή του ωρολογίου προγράμματος των μαθητών που συμμετείχαν. Η ποιοτική ανάλυση περιλάμβανε την καταγραφή, ανάλυση και παρουσίαση των χαρακτηριστικών του μαθησιακού περιβάλλοντος, την ανάλυση των διαλόγων των μαθητών και την ανάλυση περιεχομένου των γραπτών κειμένων. Η ποσοτική ανάλυση περιλάμβανε τη συγκριτική μελέτη των ερωτηματολογίων των δύο ομάδων, πειραματικής και ελέγχου, πριν και μετά την ολοκλήρωση των διδακτικών προσεγγίσεων και τη συγκριτική μελέτη της βαθμολογίας των κειμένων των μαθητών της πειραματικής και της ομάδας ελέγχου. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το Παιδαγωγικό Πρόγραμμα που εφαρμόσαμε συνέβαλε θετικά στην καλλιέργεια αισθητικής στάσης απέναντι στην λογοτεχνική ανάγνωση, στη δημιουργία ανταποκρίσεων, στην πρωτότυπη παραγωγή γραπτού λόγου και στην καλλιέργεια θετικής στάσης σε σχέση με το γνωστικό αντικείμενο της Λογοτεχνίας.