Αξιολόγηση μεθόδων διαχείρισης σε δασικά οικοσυστήματα υβριδογενούς ελάτης

Abstract

Sustainable forest management (S.F.M.) is a complex process, as well as a challenge for researchers and scientist worldwide. The subject’s complexity has led the scientific community and its relevant organizations to the creation of criteria and indices aiming at the exploration of models relevant to ecosystem management, but it has also led to efforts to model and quantify forest functions.The purpose of the present doctoral thesis is the assessment of the current management of the ecosystem of the bulgarian fir (Abies borisii-regis), in the Pertouli University Forest, based on the forest’s multiple functions.Using the Analytical Hierarchical Process (AHP) and the Expert Choice software, it was possible to calculate the forest function as percentage for each of the Pertouli Forest’s, forest section. The forest sections 824, 210, 708 and 508 concentrated the largest percentage of functions regarding protection, production, the conservation of biodiversity and recreation, respectively. As regards the hydrological function none forest sector was chosen, since a watershed plot is considered to be the smallest possible management unit.Sampling was conducted in the above mentioned forest sectors in order to survey the structure and calculate the various dendrometric data. A random systematic sampling was conducted using a grid on 1% of the forest covered area. Thirteen sampling plots were set up in total in four sectors, nine of them were of circular shape and a plot area of 500 m2 and four were of orthogonal shape and a plot area of 1.000 m2. The average sampling percentage rose to 1,06% overtaking the initial target.The collected data were digitized, systematized and processed. Diameter and height distribution charts and profile-type three-dimensional representations of the sampling surfaces were created, the real and the regular wood-stock for every forest department was calculated, as well as the classification according to IUFRO, while a statistical analysis was conducted as well, as much for the sampling surfaces, as between the forest functions.Criteria were designated based on Greek and international bibliography in order to assess the effectiveness of the currently applied management for every forest function that has been defined.According to the analysis of the results it was concluded that the University Forest of Pertouli is not responding completely to the modern demands of a multifunctional perspective, without that meaning that it faces serious management problems.

Η αειφορική διαχείριση των δασών (Α.Δ.Δ.) αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασία αλλά και πρόκληση για τους ερευνητές και επιστήμονες, παγκοσμίως. Η πολυπλοκότητα του ζητήματος έχει οδηγήσει την επιστημονική κοινότητα και τους σχετιζόμενους με το θέμα οργανισμούς, στην κατάρτιση κριτηρίων και δεικτών με σκοπό την εξεύρεση κατάλληλων μοντέλων διαχείρισης των οικοσυστημάτων αλλά και σε προσπάθειες μοντελοποίησης και ποσοτικοποίησης των δασικών λειτουργιών.Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η αξιολόγηση της υφιστάμενης διαχείρισης σε οικοσυστήματα υβριδογενούς ελάτης, στο Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου, με γνώμονα τις πολλαπλές λειτουργίες του δάσους.Με τη χρήση της Αναλυτικής Ιεραρχικής Διαδικασίας (AHP) και του λογισμικού Expert Choice, υπολογίσθηκε σε εκατοστιαίο ποσοστό η δασική λειτουργία για κάθε ένα δασικό τμήμα του Δάσους Περτουλίου. Τα δασικά τμήματα 824, 210, 708 και 508 συγκέντρωσαν το μεγαλύτερο ποσοστό για τις λειτουργίες της προστασία, της παραγωγής, της διατήρησης βιοποικιλότητας και της αναψυχής αντίστοιχα. Για την υδρονομική λειτουργία δεν επιλέχθηκε κάποιο τμήμα καθώς θεωρείται ως ελάχιστη μονάδα διαχείρισης η λεκάνη απορροής. Στα τμήματα αυτά διενεργήθηκε δειγματοληψία με σκοπό την αποτύπωση της δομής και τον υπολογισμό των διαφόρων δενδρομετρικών στοιχείων. Με τη χρήση κανάβου πραγματοποιήθηκε τυχαία συστηματική δειγματοληψία σε ποσοστό 1% επί της δασοσκεπούς έκτασης των αντιπροσωπευτικών τμημάτων. Συνολικά λήφθηκαν δεκατρείς δοκιμαστικές επιφάνειες σε τέσσερα δασικά τμήματα, εννιά κυκλικής επιφάνειας και εμβαδού μισού στρέμματος και τέσσερις ορθογωνίου σχήματος και εμβαδού ενός στρέμματος. Το μέσο ποσοστό δειγματοληψίας ανήλθε σε 1,06% υπερκαλύπτοντας τον αρχικό στόχο.Στη συνέχεια τα συλλεχθέντα στοιχεία ψηφιοποιήθηκαν, συστηματοποιήθηκαν και επεξεργάστηκαν. Καταρτίστηκαν διαγράμματα κατανομής διαμέτρων και υψών, δημιουργήθηκαν τρισδιάστατες απεικονίσεις των δειγματοληπτικών επιφανειών τύπου προφίλ, υπολογίσθηκε το πραγματικό και το κανονικό ξυλαπόθεμα για κάθε δασικό τμήμα καθώς και κατάταξη κατά IUFRO, ενώ διενεργήθηκε και στατιστική ανάλυση τόσο για τις δειγματοληπτικές επιφάνειες όσο και μεταξύ των δασικών λειτουργιών. Με βάση την εθνική και διεθνή βιβλιογραφία ορίσθηκαν κριτήρια ώστε να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της ασκούμενης διαχείρισης για κάθε δασική λειτουργία που έχει ορισθεί. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προέκυψε το συμπέρασμα ότι το Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου δεν ανταποκρίνεται πλήρως στις σύγχρονες απαιτήσεις πολυλειτουργικής θεώρησης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αντιμετωπίζει και σοβαρά προβλήματα διαχείρισης.