Η συμβολή του αστικού και περιαστικού πρασίνου στη βιωσιμότητα της πόλης της Φλώρινας

Abstract

The purpose of this thesis is to discuss the current situation and evaluate the viability of the city of Florina in relation to the urban and suburban green. The role of urban and peri-urban green spaces is highlighted in accordance with the principles of Forestry (Multipurpose and Sustainable), while exploring existing practices of managing the natural environment as well as the concepts of modern bioclimatic urban planning and wider sustainable urban development. The thesis analyzes the dynamics resulting from ecosystem services created in urban and peri-urban green spaces and the impact these services have on residents living near these sites.The thesis explores underlying theoretical concepts and addresses perceived contemporary problems by resorting to primary data (291 questionnaires). The Contingent Valuation Method (CVM), which can economically evaluate the economic value of a specific, non-measurable environmental asset, is applied to capture the opinion of users or potential users of Florina’s green spaces (both urban and suburban), the above-mentioned approach therefore aspires to furnish this study with an important social dimension. The Principal Component Analysis (PCA) is applied to gauge spatial synergies - relationships between ecosystem services already provided.The concepts of ecosystem services, biodiversity, green spaces and sustainability have received increased attention over the past decades in the fields of politics and in academia, and have attracted the attention of funding bodies around the world. An increased awareness of the impact of human beings on the natural environment has also resulted in the emergence of global initiatives aimed at assessing the state of the ecosystem services provided in different societies and locales. Such intensified interest in environmental matters has also occasioned the integration of the above-mentioned concepts into the targets for sustainable development promoted by the United Nations with a view to achieving said targets by 2030. Despite credible efforts, the sustainable development envisaged has virtually not been achieved at any spatial level (peripheral, national, global). Humanity has entered a new era of sustainability and sustainability challenges, as there is increasing evidence indicating that human activities have adversely affected Earth’s climate.Urban and peri-urban ecosystems are becoming increasingly important as they both pose challenges and offer possible solutions to the environmental issues that arise. Therefore, in order for satisfactory environmental regulation of the urban and peri-urban landscape to be achieved, proper management and sound decision-making should be pursued, as both become increasingly relevant to ecosystem services and human welfare. Such an approach, however, has not been well integrated into spatial planning and the decisions taken do not incorporate the concepts of ecosystem services and the natural environment more generally.Thus, in order to fill the research gap identified above, the town of Florina is used as an apt example.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και η αξιολόγηση της βιωσιμότητας της πόλης της Φλώρινας σε σχέση με το αστικό και περιαστικό πράσινο. Αναδεικνύεται ο ρόλος των αστικών και περιαστικών χώρων πρασίνου, σύμφωνα με τις αρχές της Δασολογίας (πολλαπλών σκοπών και αειφορίας) και ερευνώνται, παράλληλα, οι υφιστάμενες πρακτικές διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς και οι αντιλήψεις του σύγχρονου βιοκλιματικού πολεοδομικού σχεδιασμού και της ευρύτερης βιώσιμης - αειφόρου αστικής ανάπτυξης. Αναλύεται η δυναμική που απορρέει από τις οικοσυστημικές υπηρεσίες που δημιουργούνται στους αστικούς και περιαστικούς χώρους πρασίνου, και η επίδραση που έχουν στους κατοίκους που διαβιούν πλησίον αυτών των χώρων. Διερευνάται, ουσιαστικά, το θεωρητικό υπόβαθρο που υφίσταται, και απαντώνται με πρωτογενή δεδομένα (291 ερωτηματολόγια) οι προβληματισμοί που απασχολούν τον σύγχρονο άνθρωπο. Εφαρμόζεται η Μέθοδος της Υποθετικής Αξιολόγησης (ΜΥΑ), η οποία μπορεί να αποτιμήσει με οικονομικούς όρους την οικονομική αξία ενός αγαθού, ειδικά μη μετρήσιμου περιβαλλοντικού, προκειμένου να αποτυπωθεί η γνώμη των χρηστών ή εν δυνάμει χρηστών των πράσινων χώρων της πόλης (αστικών και περιαστικών) και να δοθεί, έτσι, μια σεβαστή κοινωνική διάσταση στην έρευνα. Επιπλέον, εφαρμόζεται η Ανάλυση Κύριων Συνιστωσών (ΑΚΣ), προκειμένου να αναζητηθούν χωρικές συνέργειες - σχέσεις μεταξύ των παρεχόμενων οικοσυστημικών υπηρεσιών. Τις τελευταίες δεκαετίες δόθηκε αυξημένη βαρύτητα στις έννοιες των οικοσυστημικών υπηρεσιών, της βιοποικιλότητας, των πράσινων χώρων και της βιωσιμότητας, εντός της πολιτικής, του ακαδημαϊκού κόσμου αλλά και της χρηματοδότησης παγκοσμίως. Αυξημένη, όμως, είναι και η συνειδητοποίηση των επιπτώσεων του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα την εμφάνιση παγκόσμιων πρωτοβουλιών που αποσκοπούν στην εκτίμηση της κατάστασης των υπηρεσιών οικοσυστήματος που παρέχονται στην κοινωνία. Αυτή η έκρηξη ενδιαφέροντος συνέβαλε, επίσης, στην ενσωμάτωση των παραπάνω εννοιών στους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών μέχρι το 2030. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, η ποθούμενη βιώσιμη ανάπτυξη δεν έχει επιτευχθεί, σχεδόν σε κανένα επίπεδο, περιφερειακό, εθνικό, παγκόσμιο. Η ανθρωπότητα έχει εισέλθει σε μια νέα φάση προκλήσεων βιωσιμότητας και αειφορίας, καθώς αυξάνονται τα στοιχεία που καταδεικνύουν ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες επηρέασαν δυσμενώς το κλίμα της γης. Τα αστικά και περιαστικά οικοσυστήματα καθίστανται όλο και πιο σημαντικά, καθώς συμβάλλουν τόσο στα προβλήματα όσο και στις πιθανές λύσεις των περιβαλλοντικών ζητημάτων που εμφανίζονται. Κατά συνέπεια, για να επιτευχθεί μια ικανοποιητική περιβαλλοντική ρύθμιση του αστικού και περιαστικού τοπίου, θα πρέπει να επιδιωχθεί η ενδεδειγμένη διαχείριση και η ορθή λήψη αποφάσεων, που όλο και περισσότερο σχετίζονται με τις οικοσυστημικές υπηρεσίες και την ανθρώπινη ευημερία. Η προσέγγιση, όμως, αυτή δεν έχει ενσωματωθεί ικανοποιητικά στον χωροταξικό σχεδιασμό και οι αποφάσεις που λαμβάνονται, δεν ενσωματώνουν τις έννοιες των οικοσυστημικών υπηρεσιών και, γενικότερα, του φυσικού περιβάλλοντος.Προς αυτήν την κατεύθυνση και στο πλαίσιο έρευνας - διαχείρισης μιας απομακρυσμένης, πράσινης, ημιορεινής περιοχής με στόχο τη βιώσιμη - αειφόρο ανάπτυξη, αναλύεται και προτείνεται ως παράδειγμα η πόλη της Φλώρινας.