Καινοτομικά προγράμματα αγωγής υγείας στη μέση εκπαίδευση: καθηγητές και σεξουαλική διαπαιδαγώγηση εφήβων (Σ.Δ.Ε)

Abstract

Education, provided in the school system, has an immense influence in the personality, the attitude and the behavior of a person. More specifically, an individual’s health related behavior and attitude are influenced by education. The role of a teacher in the successful implementation of health education programmes, that take place in the school system, is considered to be of vital importance. In the present study, a targeted conceptual analysis was used to approach the epistemological composition and entrenchment of the above issues (health promotion, health education and sex education). We focused on the application of the research tools, which are related to the association between the health education and especially sex education and the teacher, as well as the school context. The significance of a teacher’s role has been emphasized as far as health education / sex education programmes in secondary schools is concerned. A teacher’s basic education, his (her) training and self-directed learning, as well as the challenging circumstances he (she) has to put up with within the educational system should be taken into account. Therefore, the aim of the present study was to record, analyse and understand the above factors related to health/ sex education programmes in order to determine the teacher’s pedagogical and training needs. Regarding the methodology of the present study, a qualitative approach was adopted and the data was gathered by a semi-structured interview. Prior the interview, teachers were administered a short, targeted, structured questionnaire which included a number of variables such as demographic, educational and occupational characteristics. The conclusions of this study cannot be generalized. Nevertheless, the conclusions of the study contribute to a better understanding of the process of designing and implementing the specific programmes. We also understand better the reasons why teachers choose them as well as the benefits that derive from the specific programmes. Although, a teacher may be free to undertake the implementation of innovative educational projects and the preparation of his (her) own programme, nevertheless he (she) does not seem to be appropriately trained and prepared to manage this kind of programmes. The findings from this research have provided a greater baseline of data for future studies to investigate the field of health education and especially sex education. More research is needed to enhance this new field of knowledge and promote the improvement of the quality and effectiveness of the specific programmes.

Η εκπαίδευση, οργανωμένη σε εκπαιδευτικό σύστημα και παρεχόμενη από το σχολείο, λειτουργεί ως καθοριστικός παράγοντας στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου, των στάσεων και των συμπεριφορών του γενικά, αλλά και ειδικά, εκείνων που είναι σχετικές με τη υγεία. Στο πλαίσιο του σχολείου υλοποιούνται προγράμματα αγωγής υγείας στα οποία ο εκπαιδευτικός κατέχει κεντρικό ρόλο και είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχημένη εφαρμογή των εν λόγω προγραμμάτων. Στην παρούσα εργασία μέσα από μια στοχευμένη εννοιολογική ανάλυση οργανώθηκε η επιστημολογική συγκρότηση και η περιχαράκωση του θέματος (προαγωγή υγείας, αγωγή υγείας και σεξουαλική διαπαιδαγώγηση) επικεντρώνοντας στην εργαλειακή εφαρμογή του, που αφορούσε τη σύνδεση της αγωγής υγείας και ειδικά της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης με το σχολείο και τον/την εκπαιδευτικό. Εστιάζοντας στα προγράμματα αγωγής υγείας και σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης αναδείχθηκε το έργο που καλείται να εκτελέσει στην πράξη ο/η εκπαιδευτικός λαμβάνοντας υπόψη την πραγματικότητα της βασικής εκπαίδευσης, της επιμόρφωσης, της αυτομόρφωσης και κυρίως των προκλήσεων απέναντι στις οποίες δοκιμάζεται. Η ανάδειξη αυτή θεμελίωσε το σκοπό της παρούσας έρευνας που ήταν η αποτύπωση, η ανάλυση και η κατανόηση των εκπαιδευτικών που εμπλέκονται με προγράμματα αγωγής υγείας και σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης έτσι ώστε να διαμορφωθεί το profil του εκπαιδευτικού με τις παιδαγωγικές και επιμορφωτικές του ανάγκες. Ως προς τη μεθοδολογία υιοθετήθηκε η ποιοτική προσέγγιση, μέσω της μεθόδου της επισκόπησης όπου με βάση τη δόκιμη τεχνική της ημιδομημένης συνέντευξης συγκεντρώθηκε το ερευνητικό υλικό. Σημειώνεται ότι πριν τη διεξαγωγή της συνέντευξης οι εκπαιδευτικοί συμπλήρωναν σύντομο στοχευμένο ερωτηματολόγιο που επέτρεπε την αποτύπωση των βασικών δημογραφικών, εκπαιδευτικών και επαγγελματικών τους χαρακτηριστικών. Τα συμπεράσματα της παρούσας μελέτης, παρότι δεν είναι γενικεύσιμα, συνεισφέρουν στην κατανόηση της διαδικασίας του σχεδιασμού και της υλοποίησης των προγραμμάτων καθώς και στην κατανόηση των λόγων που οι εκπαιδευτικοί επιλέγουν τα προγράμματα αυτά αλλά και τι αποκομίζουν από αυτά. Ο εκπαιδευτικός αν και τυπικά είναι ελεύθερος να αναλάβει την υλοποίηση καινοτόμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, να καταρτίσει το δικό του πρόγραμμα λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές συνθήκες, παρόλα αυτά, φαίνεται ότι, δεν αισθάνεται προετοιμασμένος να διαχειριστεί την ελευθερία αυτή στο πλαίσιο του λειτουργήματος του. Η μελέτη αυτή ενδέχεται να αποτελέσει το έναυσμα για παρεμφερείς ερευνητικές απόπειρες, εφόσον, το γνωστικό αντικείμενο της αγωγής υγείας και της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης είναι νέο, δυναμικό και χρειάζεται περισσότερες εξειδικευμένες έρευνες και μελέτες προκειμένου, να συνεισφέρουν στη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των συγκεκριμένων προγραμμάτων.