Οργάνωση και διοίκηση των υπηρεσιών περιφερειακής ανάπτυξης: η ελληνική περίπτωση στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Abstract

Regional development services and regional development agencies, in European Union and Greece specifically, are the subject of this study. Types and kinds of these carriers and their position in national and regional economic policy and programming had been studied. Regional development services, their organization and their position in Greek economic policy were the centre of the study, Finally, the role and the ability of development of the carriers, that were mentioned before, were presented. In the first chapter, the national and regional dimension is set out to see if any study on regional development is useful.The second part develops the concept of the region.The third one deals with the institution of the region in EU countries. in order to show the importance of the analogous division of the unified national space and its rebirth into an institution.In the fourth chapter, the relationship between national and regional policy highlights the importance of implementing the latter and its necessity in the development of the former.The fifth is a reference to EU regional policy and development entities.In the sixth, local development agencies are distinguished from regional development agencies.Seventh is addressing regional development entities operating in EU countries.Eighth chapter lists local development agencies in Greece.The next is the organization and administration of the Greek state in order for the Regions to emerge as regional development and policy makers.In the last, tenth chapter, the functioning and organizational structure of the Regions are examined, as well as the final conclusions.In the EU countries the agencies examined are the regional development agencies (RDA`s), which are bodies whose strong character in relation to their role is proportional to their distance from the main public administration.The above institutions, which focus the interest of the scholars in the EU countries. can identify with the well-known development companies, which covered the government's gaps in regional development and particularly subsidized development plans. Especially in Greece, development companies were founded with almost exclusively the purpose of absorbing European Community programs.The strong public character of RDA`s and the above-mentioned image of the development companies in Greece led to the final selection of the Regions as the most important regional development agencies in Greece, at present time and in future as their restructuring leaves expectations for a more active role in the regional development.The services of the Regions have moved from the regionalized and decentralized services of a central body to the autonomy organization. At the level of decisive functions and responsibilities, this autonomy is often limited by the intervention of the central authority. The role of the Regions is vertical and integrated in the field of regional policy or development, and the extension of its competences (Law 2503/97) is foreseen.The Region has all the characteristics to be considered as an autonomous organizational service, perhaps the most important institution of regional development, while at the same time possessing the significant advantage of vertical activation in the field of regional development when other actors such as development companies are far from this characteristic.

Οι φορείς περιφερειακής ανάπτυξης, όπως αυτοί συναντούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα, είναι το αντικείμενο της μελέτης. Εξετάστηκαν ο τύπος και οι μορφές, που συναντούνται οι παραπάνω φορείς και η θέση τους στην εθνική και περιφερειακή οικονομική πολιτική και στον εθνικό και περιφερειακό οικονομικό προγραμματισμό. Οι υπηρεσίες περιφερειακής ανάπτυξης, η οργάνωσή τους και η θέση τους στην οικονομική πολιτική στην Ελλάδα βρέθηκαν στο επίκεντρο. Εν κατακλειδί παρουσιάστηκε ο ρόλος των τελευταίων και η δυνατότητα ανάπτυξης και εξέλιξης αυτού σε σχέση μ αντίστοιχων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σχετικά με τη διάρθρωση της εργασίας μπορούν να αναφερθούν τα ακόλουθα.Στο πρώτο κεφάλαιο η διάσταση εθνικού και περιφερειακού παρατίθεται για να φανεί αν είναι χρηστική οποιαδήποτε μελέτη γύρω από την περιφερειακή ανάπτυξη.Στο δεύτερο αναπτύσσεται η έννοια της περιφέρειας. Στο τρίτο εξετάζεται ο θεσμός της περιφέρειας σε χώρες της Ε.Ε. για να φανεί η σπουδαιότητα της ανάλογης διαίρεσης του ενιαίου εθνικού χώρου και η αναγωγή της σε θεσμό. Στο τέταρτο κεφάλαιο η σχέση εθνικής και περιφερειακής πολιτικής αναδεικνύει τη σημασία στην εφαρμογή της δεύτερης και την αναγκαιότητά της στην ανάπτυξη της πρώτης. Στο πέμπτο γίνεται αναφορά στους φορείς περιφερειακής πολιτικής και ανάπτυξης της Ε.Ε..Στο έκτο διακρίνονται οι φορείς τοπικής ανάπτυξης από τους αντίστοιχους περιφερειακής ανάπτυξης.Στο έβδομο εξετάζονται φορείς περιφερειακής ανάπτυξης, που λειτουργούν σε χώρες της Ε.Ε..Στο όγδοο κεφάλαιο αναφέρονται φορείς τοπικής ανάπτυξης στην Ελλάδα.Στο επόμενο εξετάζεται η οργάνωση και διοίκηση του Ελληνικού κράτους για να αναδειχτούν οι Περιφέρειες ως φορείς περιφερειακής ανάπτυξης και πολιτικής.Στο τελευταίο, δέκατο κεφάλαιο, εξετάζεται η λειτουργία και η οργανωτική διάρθρωση των Περιφερειών, καθώς επίσης εξάγονται και τα τελικά συμπεράσματα.Στις χώρες της Ε.Ε. οι φορείς που εξετάστηκαν είναι οι regional development agencies (RDA`s), οι οποίοι είναι φορείς, που ο ισχυρός τους χαρακτήρας σχετικός με τον ρόλο τους είναι ανάλογος της απόστασής τους από την κύρια δημόσια διοίκηση. Οι παραπάνω φορείς, που επικεντρώνουν το ενδιαφέρον των μελετητών στις χώρες της Ε.Ε. μπορούν να ταυτιστούν με τις γνωστές αναπτυξιακές εταιρείες, που καλύψανε το κενό του κρατικού μηχανισμού στην άσκηση περιφερειακής ανάπτυξης και ιδιαίτερα επιχορηγούμενων σχεδίων ανάπτυξης. Ιδίως στην Ελλάδα οι αναπτυξιακές εταιρείες ιδρύθηκαν με σχεδόν αποκλειστικό σκοπό την απορρόφηση κονδυλίων κοινοτικών προγραμμάτων. Ο ισχυρός δημόσιος χαρακτήρας των RDA`s και η προαναφερόμενη εικόνα των αναπτυξιακών εταιρειών στην Ελλάδα οδηγήσανε στην τελική επιλογή των Περιφερειών ως σημαντικότερους φορείς περιφερειακής ανάπτυξης στην Ελλάδα, σε παρόντα χρόνο αλλά και σε μέλλοντα μιας και η αναδιάρθρωσή τους αφήνει προσδοκίες για ενεργότερο ρόλο στην περιφερειακή ανάπτυξη. Οι υπηρεσίες των Περιφερειών περάσανε από το καθεστώς των περιφερειοποιημένων - αποσυγκεντρωμένων υπηρεσιών ενός κεντρικού φορέα (ΥΠ.ΕΘ.Ο.) στην αυτονόμηση σε επίπεδο οργάνωσης. Σε επίπεδο αποφασιστικών λειτουργιών και αρμοδιοτήτων, η αυτονόμηση αυτή πολλές φορές περιορίζεται από την παρέμβαση της κεντρικής αρχής. Ο ρόλος των Περιφερειών είναι κάθετος και ολοκληρωμένος στον χώρο της περιφερειακής πολιτικής ή ανάπτυξης ενώ προβλέπεται και η επέκταση των αρμοδιοτήτων του (ν. 2503/97). Η Περιφέρεια συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά για να θεωρηθεί αυτόνομη οργανωτικά υπηρεσία, ίσως ο σημαντικότερος φορέας περιφερειακής ανάπτυξης, ενώ ταυτόχρονα κατέχει και το σημαντικό πλεονέκτημα της κάθετης δραστηριοποίησης στο πεδίο της περιφερειακής ανάπτυξης όταν άλλοι φορείς, όπως οι αναπτυξιακές εταιρείες βρίσκονται πολύ μακριά από αυτό το χαρακτηριστικό.