Εργασιακές σχέσεις αθλητών: η υπαγωγή των αθλητών στο πεδίο εφαρμογής του εργατικού δικαίου

Abstract

The present dissertation explores the conditions under and the extent to which athletes fall within the scope of labour legislation. At the same time the thesis aspires to outline the resistance threshold against lowering, legislatively or contractually, the existing employment protection. In this context, the thesis initially examines the special features of the (highly interventionist) Greek regulatory framework for sporting activities. Its key pillars are, firstly, the formal distinction between professional and amateur athletes; and, secondly, the ex lege classification of each category’s legal relationship, along with a corresponding gradation of the guaranteed protection. While the characterized as professional athletes are considered employees and in principle fall within the scope of employment legislation, the labeled amateurs lack protection, although in fact large swathes of them practice sport professionally. Firstly therefore the binding nature of that arbitrary legal classification by the legislator is scrutinized in the light of current jurisprudence and literature. Furthermore the dissertation explores the minimum threshold of employment protection, especially under the prism of the state’s duty to affirmatively protect from constitutional rights’ violations, and the principle of equality. Then the provision of labour, in the legal sense, is identified as the key element for the distinction of genuinely professional sports activity. To facilitate this process a bundle of indicators is proposed, primarily the objective conditions of the practice of sport. As long as the actual professional nature of the sporting activity is established, namely the provision of legally significant labour, at a third level is surveyed whether this activity is performed under circumstances of dependence. The current trend in part of the literature which excludes particularly top athletes from the ambit of labour law, based on a different contractual labeling of the legal relationship, also comes under scrutiny. Finally the actual nature of the legal relationship between athletes and the sport federations (or the sports governing bodies in general) is discussed, especially given the major influence of the latter on the working conditions.

Η παρούσα διατριβή ερευνά τις προϋποθέσεις και την έκταση υπαγωγής των αθλητών στο πεδίο εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας. Ταυτόχρονα φιλοδοξεί να ιχνογραφήσει τα όρια αντοχής του εργατικού δικαίου απέναντι στην ελάττωση της παρεχόμενης εργατοδικαιικής προστασίας τόσο από το νομοθέτη, όσο από τα ίδια τα συμβαλλόμενα μέρη ή τρίτους εμπλεκόμενους στην έννομη σχέση. Σε αυτό το πλαίσιο, αρχικά εξετάζονται οι ιδιαιτερότητες του (εξόχως παρεμβατικού) ελληνικού συστήματος ρύθμισης της αθλητικής δραστηριότητας. Βασικοί πυλώνες του είναι, πρώτον, η τυπική διάκριση μεταξύ επαγγελματιών και ερασιτεχνών αθλητών• και δεύτερον, ο ex lege νομικός χαρακτηρισμός της έννομης σχέσης που κάθε κατηγορία συνάπτει, με αντίστοιχη διαβάθμιση της παρεχόμενης προστασίας: Ενώ οι χαρακτηριζόμενοι ως επαγγελματίες αθλητές θεωρούνται μισθωτοί και καταρχήν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας, οι επιγραφόμενοι ερασιτέχνες στερούνται κάθε προστασίας, μολονότι μια μεγάλη μερίδα τους στην πραγματικότητα αθλείται επαγγελματικά. Καταρχάς, λοιπόν, εξετάζεται υπό το φως της σύγχρονης βιβλιογραφίας και νομολογίας η δεσμευτικότητα αυτού του αυθαίρετου νομικού χαρακτηρισμού στον οποίο προβαίνει ο νομοθέτης. Επίσης αναλύεται το ελάχιστο όριο υποχώρησης της εργατοδικαιικής προστασίας, ιδίως υπό το πρίσμα των κρατικών υποχρεώσεων προστασίας των συνταγματικών δικαιωμάτων και της αρχής της ισότητας. Κατόπιν εντοπίζεται ως καθοριστικό κριτήριο για τη διάγνωση της πραγματικά επαγγελματικής αθλητικής δραστηριότητας η παροχή εργασίας υπό νομική έννοια. Για τη διευκόλυνση της διάγνωσης αυτής προτείνεται μια δέσμη συγκεκριμένων ενδείξεων, με σπουδαιότερη τις αντικειμενικές συνθήκες απασχόλησης του αθλητή. Εφόσον λοιπόν έχει διακριβωθεί πως παρέχεται όντως επαγγελματική αθλητική δραστηριότητα, δηλαδή νομικώς ενδιαφέρουσα εργασία, σε ένα τρίτο επίπεδο εξετάζεται αν η εργασία αυτή παρέχεται υπό συνθήκες εξάρτησης. Επίσης, αναλύεται κριτικά η τάση μιας μερίδας της σύγχρονης βιβλιογραφίας περί αποκλεισμού ιδίως των κορυφαίων αθλητών από το πεδίο εφαρμογής του εργατικού δικαίου βάσει συμφωνίας των μερών για διαφορετικό νομικό χαρακτηρισμό της μεταξύ τους έννομης σχέσης. Τέλος, διερευνάται η φύση της έννομης σχέσης που συνδέει τους αθλητές με τις αθλητικές ομοσπονδίες ή τον διοργανωτή της αθλητικής συνάντησης εν γένει, ιδίως ενόψει της αυξημένης επιρροής των τελευταίων επί των όρων εργασίας.