Ο έλεγχος των αντισωμάτων έναντι του κυτταροπλάσματος των ουδετεροφίλων (ANCA) στην καθημερινή ιατρική πράξη: συσχέτιση με νοσήματα και καθιέρωση αλγορίθμου αναζήτησής τους

Abstract

Objective: To retrospectively evaluate ANCA testing in a cohort of unselected Greek in and outpatients. Methods: In 10803 consecutive sera samples, ANCA were tested by indirect immunofluorescence (IIF) and ELISA. ELISA in inpatients was performed only on IIF positive sera. Results: Low prevalence (6.0%) of IIF positive samples was observed. Among these samples, 63.5% presented perinuclear (p-ANCA), 9.3% cytoplasmic (c-ANCA) and 27.2% atypical (x-ANCA) pattern. 16.1% of p-ANCA were anti-myeloperoxidase (anti-MPO) positive, whereas 68.3% of c-ANCA were anti-proteinase-3 (anti-PR3) positive. Only 17 IIF negative outpatients’ samples were ELISA positive. ANCA associated vasculitides (AAV), connective tissue disorders and gastrointestinal disorders represented 20.5%, 23.9%, and 21.2% of positive results, respectively. AAV patients exhibited higher rates of MPO/PR3 specificity compared to non-AAV (93.8% versus 8%). Conclusions: This first report on Greek patients supports that screening for ANCA by IIF and confirming positive results by ELISA minimizes laboratory charges without sacrificing diagnostic accuracy

Εισαγωγή Τα ANCA (antineutrophil cytoplasmic antibodies) είναι αυτοαντισώματα που στρέφονται κυρίως έναντι των αζουρόφιλων κοκκίων των ουδετεροφίλων και των μονοκυττάρων. Η παρουσία τους έχει συσχετισθεί με μικροσκοπική πολυαγγειΐτιδα (MPA), κοκκιωμάτωση Wegener (WG), σύνδρομο Churg Strauss (CSS), αλλά και με άλλες κλινικές οντότητες. Σκοπός Ο προσδιορισμός της συχνότητας των ANCA σε εσωτερικούς και εξωτερικούς ασθενείς, η συσχέτιση της παρουσίας και ειδικότητας των ANCA με αγγειίτιδα και άλλα νοσήματα και η καθιέρωση αλγορίθμου αναζήτησής τους Ασθενείς και μέθοδοι Σε 10803 διαδοχικά δείγματα ορού που προσκομίσθηκαν στο Τμήμα Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας αναζητήθηκαν τα ANCA α) με μέθοδο έμμεσου αοσοφθορισμού (IIF )όπου έγινε διάκριση του τύπου φθορισμού σε περιπυρηνικό (p), κυτταροπλασματικό (c) ή άτυπο (x) β) με ELISA για αντισώματα έναντι μυελοΰπεροξειδάσης (MPO) και πρωτεΐνάσης 3 (PR3). Η ELISA στα δείγματα των εσωτερικών ασθενών εφαρμόσθηκε μόνο επί θετικού αποτελέσματος IIF. Αποτελέσματα Η επίπτωση των IIF θετικών δειγμάτων ήταν μικρή (6%). Από αυτά το 63.5% παρουσίασαν περιπυρηνικό, 9.3% κυτταροπλασματικό και 27.2% άτυπο τύπο φθορισμού. Στο 16.1% των p-ANCA βρέθηκαν αντι-MPO, ενώ στο 68.3% των c-ANCA αντι-PR3 θετικά αντισώματα. Μόλις 17 IIF αρνητικά δείγματα βρέθηκαν θετικά στην ELISA. Οι ANCA-συσχετιζόμενες αγγειίτιδες,(AAV) τα νοσήματα του συνδετικού ιστού και οι παθήσεις του γαστρεντερικού αντιπροσώπευαν το 20.5%, 23.9% και 21.2% των ANCA θετικών αποτελεσμάτων, αντίστοιχα. Οι AAV ασθενείς εμφάνισαν πολύ υψηλά ποσοστά ειδικότητας σε MPO/PR3 σε σχέση με τους ασθενείς χωρίς AAV (93.8% έναντι 8% αντίστοιχα). Συμπεράσματα Η επίπτωση των ANCA ήταν χαμηλή στον πληθυσμό των ασθενών που εξετάσθηκε. Η παρουσία c-ANCA/PR3 και p-ANCA/MPO συσχετίζεται ισχυρά με WG και ΜPΑ/CSS, αντίστοιχα. Η εμφάνιση p ή x ANCA, χωρίς ειδικότητα MPO/PR3, σε άλλα νοσήματα, εγείρει την ανάγκη προσδιορισμού και άλλων αντιγονικών ειδικοτήτων των ANCA, στα πλαίσια της διαγνωστικής προσέγγισης των νοσημάτων αυτών. Τέλος, στη διαγνωστική προσέγγιση των MPA, WG, CSS η αναζήτηση των ANCA με IIF και η επιβεβαίωση των θετικών αποτελεσμάτων με την ELISA μειώνει το χρόνο και το κόστος χωρίς να επηρεάζει σημαντικά τη διαγνωστική ακρίβεια της εξέτασης.