Ποιότητα ζωής σε ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο: συσχέτιση με ψυχολογικούς και καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου και με τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας

Abstract

Introduction: Metabolic Syndrome (M.S.) is a chronic and a complex condition that can cause physical, emotional and psycho-social issues, characterized by multiple interrelated disorders which increase the risk of cardiovascular disease. Aim: The aim of the present study is to explore the quality of life in patients with M.S. compared to the control group. Moreover, this study examined the prevalence of personality type D in patients with M.S. compared to the control group and whether this relation is independent from the existence of stress or symptoms of depression. Methods: During a 2 year period (2007 to 2009), 749 consecutive patients referred to the outpatient lipid clinic of our hospital for evaluation of possible M.S., from whom 359 were eligible for the study. M.S. was defined according to the International Diabetes Federation (IDF) diagnostic criteria. A questionnaire of SF-36 was used for the evaluation of M.S. patients’ quality of life. The Greek certified HADS-scale was used for the evaluation of stress and depression. Finally, Type D personality was assessed using the DS-14 scale. Results: Three hundred and fifty-nine persons were screened of whom 206 (57.4%) met the diagnostic criteria of M.S. ("cases") while 153 persons (42.6%) did not ("control group"). M.S. was associated with lower scores of all subscales of the SF-36 except of bodily pain. The Physical component summary score of SF-36 was independently associated with gender (β=2.41, P=.01), married or living together (β=3.20, P=.003) and satisfactory household income (β=5.77, P<.0001). The Mental component summary score of SF-36 was independently associated with gender (β=3.94, P=.02). A predominance of anxiety and depressive symptoms was observed among subjects with M.S.. The prevalence of type D personality was significantly higher in M.S. patients when compared with the control group (44% versus 15% respectively, p<0.001). In multivariate logistic regression analysis the presence of type D personality was significantly associated with MS independently of other clinical factors, anxiety and depression symptoms (odds ratio 3.47;95% CI: 1.90 - 6.33). Conclusions: Our study demonstrated that subjects with M.S. have significantly worse quality of life (HRQoL) than those without M.S.. These findings suggest that HRQoL should be considered in the management of subjects with MS. Type D personality was independently associated with the M.S. in this cross-sectional study. The potential implications of these findings, especially from a clinical or preventive perspective, should be examined in future research.

Εισαγωγή: Το μεταβολικό σύνδρομο [Μ.Σ.] είναι ένα χρόνιο και πολυσύνθετο πρόβλημα υγείας που μπορεί να προκαλέσει σωματικά, συναισθηματικά και ψυχοκοινωνικά προβλήματα και χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολλαπλών και αλληλοσυσχετιζομένων διαταραχών που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει την ποιότητα ζωής των ασθενών με Μ.Σ. σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, η μελέτη αυτή διερεύνησε εάν ο επιπολασμός της προσωπικότητας τύπου D είναι υψηλότερος σε ασθενείς με Μ.Σ. σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Επίσης, ελέγχθηκε η υπόθεση ότι η συσχέτιση αυτή είναι ανεξάρτητη από την παρουσία του άγχους ή συμπτωμάτων κατάθλιψης. Μέθοδος: Στη μελέτη έλαβαν μέρος 749 άτομα που προσήλθαν στο εξωτερικό ιατρείο Λιπιδίων του ΠΓΝΙ από το 2007 έως το 2009 για την αξιολόγηση και αντιμετώπιση του Μ.Σ. Από αυτούς 359 ασθενείς πληρούσαν τα κριτήρια εισόδου στην μελέτη. Το Μ.Σ. ορίστηκε σύμφωνα με τον ορισμό του IDF. Για την εκτίμηση της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητας ζωής, χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο SF-36. Το άγχος και τα συμπτώματα κατάθλιψης αξιολογήθηκαν από την επικυρωμένη ελληνική έκδοση της κλίμακας του άγχους και της κατάθλιψης (HADS). Τα διαγνωστικά κριτήρια για την ύπαρξη προσωπικότητας Τύπου D εκτιμήθηκαν με βάση την κλίμακα DS-14. Αποτελέσματα: Από τα 359 άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη 206 [57,4%] πληρούσαν τα διαγνωστικά κριτήρια του Μ.Σ. ενώ 153 άτομα[42,6%], αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου. Η παρουσία του Μ.Σ. συσχετίστηκε με χαμηλότερο σκορ σε όλες τις κλίμακες του SF-36 εξαιρουμένης αυτής του σωματικού πόνου. Η συνοπτική κλίμακα αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης του SF-36, συσχετίζονταν σημαντικά με το φύλο (β=2.41, P=0.01), την οικογενειακή κατάσταση (β=5.18, P=0.001) και το οικογενειακό εισόδημα (β=5.77, P<0.0001). Η συνοπτική κλίμακα της αξιολόγησης της ψυχικής κατάστασης του SF-36, συσχετίστηκε σημαντικά με το φύλο (β =3.20, P=0.003) και το ικανοποιητικό οικογενειακό εισόδημα (β=3.94, P=0.02). Στους ασθενείς με Μ.Σ. παρατηρήθηκε επικράτηση του άγχους και των συμπτωμάτων κατάθλιψης. Ο επιπολασμός του τύπου προσωπικότητας D ήταν σημαντικά υψηλότερος στην ομάδα του Μ.Σ. σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου (44% έναντι 15% αντίστοιχα, p <0.001). Κάθε στοιχείο του τύπου προσωπικότητας D, όπως η κοινωνική αναστολή και η αρνητική συναισθηματικότητα, ήταν συχνότερο στην ομάδα του Μ.Σ. σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Στην πολυπαραγοντική ανάλυση λογιστικής παλινδρόμησης η παρουσία της προσωπικότητας τύπου D εμφάνισε ανεξάρτητη συσχέτιση με το μεταβολικό σύνδρομο το άγχος και τα συμπτώματα κατάθλιψης. Συμπεράσματα: Η μελέτη μας έδειξε ότι τα άτομα με Μ.Σ. έχουν σημαντικά χειρότερη ποιότητα ζωής σε σύγκριση με τα άτομα που δεν έχουν Μ.Σ.. Η προσωπικότητα τύπου D φαίνεται ότι συνδέεται με τη διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου και αυτό το εύρημα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη θεραπευτική διαδικασία. Δεδομένου ότι το ΜΣ αποτελεί πρόδρομο στάδιο της αθηροσκλήρωσης και κατά συνέπεια της καρδιαγγειακής νόσου, η απόδειξη της συσχέτισης του Μ.Σ. με την προσωπικότητα καθώς και με την ποιότητα ζωής, όπως και η ύπαρξη ενός βιολογικού υποστρώματος ενισχύουν την ύπαρξη μιας αιτιώδους σχέσης ανάμεσα στο ψυχοκοινωνικό προφίλ και την εμφάνιση του Μ.Σ. και αυτό το εύρημα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά τη θεραπευτική διαδικασία.