Ακραίες κοινωνικές συμπεριφορές: η παραβατικότητα των μαθητών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα (2002-2008)

Abstract

The issue of the students disruptive behaviors is approached both at theoretical institutional, historical and research level in this case study. Disruptive behavior is clarified as far as meaning is concerned and it is differentiated from the social one. It is historically approached throughout the existence of the Greek state. Not only is European and American experience the relevant one to the intervention of disruptive behavior meticulously recorded but there is also a clear disposition of thesupportive legislation which intervene on a counseling basis and offer psychological support to the members of the school community. In addition there is an attempt to investigate the ways to face this problematic behavior with the help of the newly introduced institutions of youth counseling centers of the Secondary Educational System. The investigation was earned out using the archive material of the four above centers. Taking as a research field the archives of the centers mentioned we formed a research card including 76 questions. Our purpose was these questions not only to respond to the former overall samples which had been initially taken but also to meet the needs of the target samples. We therefore selected those cases which we considered to be relevant to the sort of behavior our work aimed at from the total amount of the available samples (Students disruptive behaviors). In the quality analysis of the research data the methods of both behaviors analysis and the constant comparison were used. The process of the quantitive data was based on the S.Ρ.S.S. system. Our work resulted in the following conclusions. - We observed an increasing tend of disruptive behavior from 2002 to 2008 in the four geographical regions and the weakness of the school personnel to prevent and face it. - The behavioral disorder in class appeared to be the most frequent disruptive behavior. - A greater number of disruptive behaviors appear to the students of Secondary School. - It is more often to boys than to the girls. - The greatest percentage of the disruptive students is of Greek origin. - The problem of the students’ disruptiveness is imputed to a number of reasons but the most important ones are learning disabilities the students may face and also the disorder in their family life. - It is estimated that the role of the Counseling centers is quite positive in their results to the disruptive students their family and school environment. - There is significant improvement in the behavior of the students who took support at the above centers. The conclusions are estimated in order to be explained in the light of globalization and the democratic environment of the massive school. The new element of this method proves to be that not only the reasons of the students’ disruptiveness are enlighted but also the relativity of the reasons among the conditions of globalization and massive democracy and the skiffs of the strategies followed for the facing of disruptive students and from the suppression to pedagogical methods. To sum up suggestions are given for the prevention and cure of the students disruptiveness both on the level of institutions and school environment. There are proposals for the better organization of these centers as far as the administrative way of working and the legal target and actions are concerned.

Στη διατριβή προσεγγίζεται το ζήτημα της μαθητικής παραβατικότητας σε θεωρητικό, θεσμικό, ιστορικό και ερευνητικό επίπεδο. Αποσαφηνίζεται εννοιολογικά η μαθητική παραβατικότητα και διακρίνεται από την κοινωνική προσεγγίζεται στην ιστορική της διάσταση στο πλαίσιο του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και καταγράφεται η Ευρωπαϊκή και Αμερικάνικη εμπειρία, η σχετική με την αντιμετώπιση της μαθητικής παραβατικότητας και οι υποστηρικτικοί θεσμοί που παρεμβαίνουν συμβουλευτικά και παρέχουν ψυχολογική υποστήριξη στα μέλη της σχολικής κοινότητας. Επίσης ερευνάται η αντιμετώπισή της σε θεσμικό επίπεδο μέσω του νεοσύστατου θεσμού των Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων τηςΔευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης - η έρευνα συντελέστηκε στο αρχειακό υλικό τεσσάρων Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Με βάση το ερευνητικό μας πεδίο - αρχείο των Συμβουλευτικών Σταθμών Νέων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης διαμορφώσαμε ένα δελτίο έρευνας με 76 ερευνητικές παραμέτρους ώστε να ανταποκρίνονται στην αρχικάστρωματοποιημένη δειγματοληψία μας και στην συνέχεια στη δειγματοληψία σκοπιμότητας κατά την οποία επιλέξαμε από το συνολικό δείγμα των αρχείων των Σ.Σ.Ν. τις περιπτώσεις που συμπεριλαμβάνονται στην τυπικότητα στην οποία επικεντρώνεται η έρευνά μας (μαθητική παραβατικότητα). Στην ποιοτική ανάλυση των δεδομένων της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν οι μέθοδοι της τυπολογικής ανάλυσης και της διαρκούς σύγκρισης. Η επεξεργασία των ποσοτικών δεδομένωντης έρευνας έγινε στο σύστημα S.Ρ.S.S. Η έρευνα οδήγησε στα έξης συμπεράσματα: - Η αυξητική τάση της μαθητικής παραβατικότητάς από το 2002 ως το 2008 και στις τέσσερις γεωγραφικές περιοχές. - Η αδυναμία των εκπαιδευτικών να προλαμβάνουν και να αντιμετωπίζουν τη μαθητική παραβατικότητα. - Η διαταρακτική συμπεριφορά στη τάξη αποδεικνύεται ως η συχνότερα εμφανιζόμενη παραβατική συμπεριφορά. - Μεγαλύτερη παραβατικότητα εμφανίζεται στους μαθητές των Γυμνάσιων. - Παραβατική συμπεριφορά εκδηλώνεται συχνότερα στα αγόρια από ότι στα κορίτσια. - Στα σχολεία των αστικών κέντρων εμφανίζεται μεγαλύτερη παραβατικότητα από τα σχολεία των επαρχιών. - Το μεγαλύτερο ποσοστό των παραβατικών μαθητών είναι ελληνικής καταγωγής. - Το πρόβλημα της παραβατικότητας είναι πολυπαραγοντικής αιτιολογίας με σημαντικότερες αιτίες τις μαθησιακές δυσκολίες και τη δυσλειτουργία της οικογένειας. - Αποτιμάται θετικά η παρέμβαση των Σ.Σ.Ν. προς τους παραβατικούς μαθητές, τις οικογένειες τους και το σχολείο ως προς τη βελτίωση της συμπεριφοράς των παραπεμπόμεων σε αυτούς παραβατικών μαθητών. Τα συμπεράσματα προσεγγίζονται ερμηνευτικά υπό το πρίσμα της παγκοσμιοποίησης της μαζικοδημοκρατικής κοινωνίας και του μαζικού σχολείου. Το νέο στοιχείο αυτής της προσέγγισης συνίσταται στο γεγονός ότι πέραν των αιτιοπαθογενών παραγόντων της μαθητικής παραβατικότητας διαφωτίζονται αιτιώδεις συνάφειες μεταξύ των προταγμάτων της παγκοσμιοποίησης και της μαζικής δημοκρατίας και της μετατόπισης των στρατηγικών αντιμετώπισης της παραβατικότητας από την καταστολή στην παιδαγωγική αντιμετώπιση. Τέλος διατυπώνονται προτάσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της μαθητικής παραβατικότητας σε επίπεδο θεσμών και σε επίπεδο σχολικής τάξης καθώς και προτάσεις για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των Σ.Σ.Ν. τόσο ως προς το θεσμικό πλαίσιο των στόχων και δράσεών τους, όσο και ως προς το διοικητικό πλαίσιο λειτουργίας τους.