Η εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης στη διαμόρφωση και άσκηση εκπαιδευτικών πολιτικών: οι εξελίξεις από τη δεκαετία του '90 μέχρι σήμερα

Abstract

This treatise contains the period of the decades of 1990 and 2000 (until the 2009- the changes that the new administrative structure brings does not included) and searches through the width and the new qualitative characteristics of the relation between the local government (at the first and second degree) and the planning and the adjustment of the educational politics. This relation is regarded as to the level of the relations between the local institutions and the public educational system, as to the level of their intervention in issues like «learning for life», especially the sector of the «training for life». The study of the issue was not confined in the limits of the local society, but was conducted in reference to the changes which have been completed the last 20 years at the level of the local state and at the level of the educational system in Greece. From this view, the central supposition of the research was formed as follows, the implication of the local state from itself and the manners with which is involved, moves in a border of dispute, the state’s educational function from the prospect of its public, unique and free character. In order to prove the central supposition, we moved in a process of two levels: a) studying the changes which contributed at the relations between the local government and the central state the last 20 years in Greece and the character, the orientation of the educational reforms in the same period, b) searching the central object of the research in reference to: 1. the character and the width of the local government’s competences about educational issues, 2. the economic resources which are going to the educational system or to educational activities like learning for life through the local government’s organizations and their sources, 3. the role of the institutional collective organs at the first and second degree for education issues, the relation with the decentralized organs of the educational system and at the end, through all the previous, the role and the intervatation manners of the social groups in educational issues at the level of the local society. Because of the previous reasons the treatise was separated in two parts. Each of them corresponds at the above mentioned levels of the research. At the end of the treatise, conclusions are gathered for the new qualitative characteristics of the local institutions and the character of the changes in Greek educational system. From the relation between local institutions and educational system we conclude that the implication of the local government with the educational system in the present conditions works as: a) a decisive factor of the application decentralized state functions (between them and the educational function) with purpose the reproduction of the contemporary economic and social construction, b) a factor which breaks up the public, unique and free character of the educational right with the proportionate effects at the social structure.

Η διατριβή περιλαμβάνει την περίοδο των δεκαετιών του ’90 και 2000 (μέχρι και το 2009 - οι αλλαγές που επέφερε η νέα Διοικητική Δομή - Καλλικράτης δεν περιλαμβάνονται) και διερευνά το εύρος και τα νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά της σχέσης Τ.Α. και εκπαίδευσης, εξετάζοντας τις διαδικασίες εμπλοκής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (α΄και β΄ βαθμού) στη συγκρότηση και εφαρμογή εκπαιδευτικών πολιτικών. Οι διαδικασίες αυτές αναφέρονται τόσο στο επίπεδο της σχέσης των τοπικών θεσμών με τη δημόσια εκπαίδευση όσο και στο επίπεδο των παρεμβάσεών τους σε θέματα δια βίου μάθησης και κυρίως στον τομέα αυτής, της δια βίου μάθησης και κυρίως στο τομέα αυτής, της δια βίου κατάρτισης. Η εξέταση του αντικειμένου δεν περιορίστηκε στο πλαίσιο της τοπικής κοινωνίας, αλλά διεξήχθη σε άμεση σύνδεση με τις αλλαγές που συντελέστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια περίπου, τόσο στο επίπεδο της Τ.Α., όσο και στο επίπεδο της εκπαίδευσης στο ελληνικό χώρο. Υπό αυτούς του όρους η κύρια υπόθεση της έρευνας τέθηκε ως εξής: η εμπλοκή της Τ.Α. αυτή καθαυτή και οι τρόποι με τους οποίους συντελείται, κινείται σ’ ένα πλαίσιο «αμφισβήτησης» της εκπαιδευτικής λειτουργίας του κράτους ως δημόσιας, ενιαίας και δωρεάν. Για να μπορέσουμε να τεκμηριώσουμε την υπόθεση εργασίας, κινηθήκαμε μεθοδολογικά σε δύο επίπεδα: α) στην εξέταση των αλλαγών που συντελούνται στη σχέση της Τ.Α. με το κεντρικό κράτος τα τελευταία 20 χρόνια στην Ελλάδα και στη νέα ποιότητα των χαρακτηριστικών της αλλά και στην εξέταση του χαρακτήρα και του προσανατολισμού των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων κατά την ίδια περίοδο, β) στη διερεύνηση του κύριου αντικειμένου της έρευνας σε σχέση με: 1. Το χαρακτήρα και το εύρος των αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ σε θέματα εκπαίδευσης. 2. Τους οικονομικούς πόρους που κατευθύνονται στην εκπαίδευση ή σε εκπαιδευτικές λειτουργίες δια βίου μάθησης μέσω των ΟΤΑ και τις πηγές τους. 3. Το ρόλο των θεσμικών συλλογικών οργάνων σε τοπικό και νομαρχιακό επίπεδο για ζητήματα εκπαίδευσης, τη σχέση με τα αποκεντρωμένα όργανα της εκπαίδευσης και τέλος, μέσα από τα παραπάνω, το ρόλο και τους τρόπους παρέμβασης των κοινωνικών ομάδων σε θέματα εκπαίδευσης στο επίπεδο της τοπικής κοινωνίας, έτσι όπως αυτές εκφράζονται μέσα από τα συλλογικά τους όργανα. Για τους παραπάνω λόγους η διατριβή χωρίστηκε σε δύο μέρη όπου το καθένα από αυτά αντιστοιχεί στα προαναφερθέντα επίπεδα έρευνας. Στο τέλος της διατριβής συνάγονται τα συμπεράσματα της έρευνας και σε σχέση με τα νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά των τοπικών θεσμών και με το χαρακτήρα των αναδιαρθρώσεων στην ελληνική εκπαίδευση. Τέλος, από τη συσχέτιση αυτών των δύο συνάγεται το συμπέρασμα ότι η εμπλοκή της Τ.Α. με το χώρο της εκπαίδευσης στις σημερινές συνθήκες λειτουργεί: α) ως αποφασιστικός παράγοντας για την άσκηση αποκεντρωμένων κρατικών λειτουργιών (ανάμεσά τους και η εκπαιδευτική) με στόχο την αναπαραγωγή του σύγχρονου οικονομικού και κοινωνικού σχηματισμού και β) ως παράγοντας διάσπασης του ενιαίου, δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα του εκπαιδευτικού αγαθού με τις ανάλογες συνέπειες στον κοινωνικό ιστό.