Η σχέση της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης με την κατάθλιψη σε διαβητικούς ασθενείς τύπου 2

Abstract

Type 2 diabetes mellitus (DM) is a multifactorial chronic disease which is related to many serious complications. Frequency of depression in patients with type 2 DM seems to be twice more frequent than in the general population. Current literature suggests that type 2 DM is accompanied by a low degree inflammatory process which is involved in diabetic complications, while depression increases also systemic inflammatory reaction. Thus, DM and depression are frequently accompanied by increased levels of hs-CRP. The purpose of the present study was to examine whether depressive symptoms are related to increased hs-CRP levels in type 2 diabetic patients and to evaluate the association of this interaction with the presence of diabetic complications. Also in this study we examined the relationship between hs-CRP and clinical and biochemical parameters. At the same time we sought the interaction between depression and various sociodemographic factors, clinical and biochemical parameters. 200 patients (127 women/73 men) with type 2 DM, were enrolled in our study. Exclusion criteria were any diseases or situations that could influence hs-CRP levels. BDI-II scale was used to measure the presence of depression. Τhe results of our study are summarised as follows: Prevalence of depression is high in the whole of our population (31.5%) and also in men (26%) and women (34.6%) separately. Hs-CRP levels are not increased in our patients according to reference values (p>0.05), and have no difference between patients either with or without depression (p>0.05). The presence of diabetic complications are not statistically significant related to hs-CRP levels, neither in patients with depression, nor in patients without depression (p>0.05). Ηs-CRP levels show a statistically significant increase in overweight patients in the total (p=0.012), and in women separately (p=0.022), while HDL cholesterol appears to have an almost significant reverse relationship with hs-CRP levels in men (p=0.051). Depression is significantly related to obese patients, in the total (p=0.003), and in men (p=0.013), and also statistically significant is the relationship of depression with central obesity in the total (p=0,011) and in men (p=0,014). Statistically important is the relationship of arterial hypertension with depression in diabetic men (p=0,030). The presence of depression is statistically significantly increased in patients with diabetic complications in the total (p=0.013) and in men (p=0.001). LDL cholesterol are significantly decreased in depressive men comparing to non depressive men (p=0.033). Poor economic status appears to increase significantly the presence of depression in male patients (p<0.001), while the loss of job also increases the prevalence of depression in the total of the patients (p=0.009). In a clinical aspect, depression seems to influence the development of type 2 diabetes and the appearance of diabetic complications, without however the proof of direct attendance of inflammatory mechanisms. At the opposite, the relationship between inflammatory processes, depression and type 2 DM seems to be indirect, with the attendance of obesity. These observations demonstrate that depression has a significant role in the development of type 2 DM, and that the measurement of hs-CRP can have an additional diagnostic importance in obese diabetic patients.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 είναι μια πολύπλοκη, πολυπαραγοντική, χρόνια νόσος, που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης επιπλοκών. Η πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2 φαίνεται πως είναι διπλάσια σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Η χαμηλού βαθμού φλεγμονώδεις διεργασία συχνά συνοδεύει την ανάπτυξη του ΣΔ τύπου 2 και την εμφάνιση των διαβητικών επιπλοκών, ενώ και η κατάθλιψη αυξάνει τη συστηματική φλεγμονώδη αντίδραση του οργανισμού. Σκοπός της παρούσης μελέτης ήταν η διερεύνηση της σχέσης των επιπέδων της hs-CRP με τη καταθλιπτική συμπτωματολογία σε διαβητικούς ασθενείς τύπου 2 και της εκτίμησης αυτής της αλληλεπίδρασης στην εξέλιξη της διαβητικής νόσου με βάση την παρουσία των διαβητικών επιπλοκών. Επίσης εκτιμήθηκε η σχέση της hs-CRP με κλινικές και βιοχημικές παραμέτρους, ενώ αναζητήθηκε η αλληλεπίδραση των διαφόρων δημογραφικών, κλινικών και βιοχημικών παραμέτρων, με τη καταθλιπτική συνδρομή στους ασθενείς με ΣΔ τύπου 2. Στην εργασία μας συμπεριλήφθηκαν 200 ασθενείς (127 γυναίκες/73 άνδρες) με ΣΔ τύπου 2, από το εξωτερικό Διαβητολογικό Ιατρείο της Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ. Κριτήρια αποκλεισμού ήταν η παρουσία λοίμωξης, ή οποιασδήποτε άλλης νόσου ή κατάστασης που μπορεί να επηρέαζε τις τιμές της hs-CRP. Για την ανίχνευση της καταθλιπτικής σημειολογίας χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα κατάθλιψης BDI-II. Τα αποτελέσματα της μελέτης μας συνοψίζονται στα εξής: Η επίπτωση της κατάθλιψης στους ασθενείς μας είναι αυξημένη, στο σύνολο (31,5%), στους άνδρες (26%) και στις γυναίκες (34,6%). Τα επίπεδα της hs-CRP δεν εμφανίζονται στατιστικά σημαντικά αυξημένα σε σχέση με τις φυσιολογικές τιμές της hs-CRP (p>0,05). Τα επίπεδα της hs-CRP δεν διαφέρουν στατιστικά σημαντικά μεταξύ των ασθενών μας, είτε έχουν κατάθλιψη είτε όχι (p>0,05). Η παρουσία των διαβητικών επιπλοκών δεν σχετίζονται στατιστικά σημαντικά με τα επίπεδα της hs-CRP ορού, τόσο στους ασθενείς χωρίς κατάθλιψη, όσο και στους ασθενείς με κατάθλιψη (p>0,05). Τα επίπεδα της hs-CRP ορού στους ασθενείς μας σχετίζονται στατιστικά σημαντικά με τη παχυσαρκία στο σύνολο (p=0,012), και στις γυναίκες (p=0,022). Η παρουσία κατάθλιψης σχετίζεται στατιστικά σημαντικά με τη παχυσαρκία (p=0,003), τη κοιλιακή παχυσαρκία (p=0,011) και την ΑΥ (p=0,030) στους διαβητικούς άνδρες. Η παρουσία καταθλιπτικής σημειολογίας είναι στατιστικά σημαντικά αυξημένη στους ασθενείς με κάποια διαβητική επιπλοκή στο σύνολο (p=0,013) και στους άνδρες (p=0,001). Τα επίπεδα της LDL-χοληστερόλης, είναι στατιστικά σημαντικά μειωμένα στους καταθλιπτικούς διαβητικούς άνδρες σε σχέση με τους μη καταθλιπτικούς (p=0,033). Η κακή οικονομική κατάσταση (p<0,001) και η απώλεια εργασίας (p=0,009) αυξάνει στατιστικά σημαντικά την επίπτωση της κατάθλιψης στους άνδρες ασθενείς, ενώ η διαπροσωπική απώλεια δείχνει μια στατιστικά σημαντική αύξηση της επίπτωσης της κατάθλιψης στις γυναίκες ασθενείς (p=0,005). Από τα αποτελέσματά μας φαίνεται ότι η καταθλιπτική σημειολογία επιδρά στην εξέλιξη του ΣΔ τύπου 2 και την εμφάνιση των διαβητικών επιπλοκών, χωρίς ωστόσο να αποδεικνύεται η άμεση συμμετοχή φλεγμονωδών μηχανισμών. Αντίθετα η συμμετοχή της φλεγμονώδους διεργασίας στη σύνδεση του διαβήτη με την κατάθλιψη, φαίνεται να είναι έμμεση, με τη συμμετοχή της παχυσαρκίας. Από άποψη κλινικής εφαρμογής, διαπιστώνεται η σημασία της διάγνωσης και θεραπείας της κατάθλιψης για την εξέλιξη του ΣΔ τύπου 2 καθώς και η αυξημένη επαγρύπνιση στους παχύσαρκους διαβητικούς ασθενείς στους οποίους η μέτρηση της hs-CRP μπορεί να έχει πρόσθετη διαγνωστική σημασία.