Μελέτη της εφαρμογής διαδικτυακής εικονικής τάξης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

The present Doctoral thesis investigates if a Web-based Learning environment can contribute in the training and cognitive improvement of primary teachers in sciences. Moreover, it is investigated and then proposed a methodology of integration, concern web-based environment, so collaboration among teachers can been reached, in order to produce educational activities for students. Initially is presented a literature review where it appears that teachers have difficulties in the area of pressure and buoyancy, concern comprehension, implementation of experimental activities and teaching. Moreover, teachers training as it is implemented until now shows that does not satisfy their training needs and is required the investigation of other more flexible forms that will pass time and local restrictions. In this frames we tried to implement a flexible didactic procedure with a blended character. Thus we implemented two pilot studies, in the frames of course Didactics of sciences, in a training service program at the Department of Primary Education, in different samples of teachers. The two pilot studies, aiming initially in the investigation of training needs and afterwards instructive methodological and technological parameters that would contribute effectively and more complete cover their needs. Taking into consideration the data of two pilot studies, we proceeded the final application. According to that application teachers initially attended face to face theoretical courses concern learning strategies in sciences, instructive exploitation of students’ alternative ideas and afterwards they implemented a web-based distance training course, with the use of a self training package. The innovative element in the above methodology was the admission that knowledge was considered as necessary, in order teachers felt self-confidence and were able to interact and actively involved in the approach aiming to collaboration, thus the insufficiency of knowledge constituted an important obstacle. In this frames they attended courses face to face for collaboration learning, implemented theoretical and practical activities using web based collaborative tools, and practice in a collaborative scenario using asynchronous dialogues. The same methodology was also applied in the area of Geography, as a pilot study, with the difference that did not exist a self-training material for distance learning, as in Physics. Moreover the followed methodology in Geography was supplemented with the integration of a field research with the form of activity in the countryside, where teachers applied the theoretical knowledge they had acquired from theoretical courses and digitized material from electronic environment. All applications were evaluated, using multiple tools of collecting data, as written questionnaires before and afterwards the applications, written questionnaires evaluating several parameters, focused interviews and models of content analysis. Aiming at the validity and the reliability of data we used statistical methods and the use of a second researcher. From the results it appears that the proposed methodology rendered teachers to mark cognitive improvement in the cognitive subjects in order that they accomplished a collaborative script and they scientifically draw educational activities suitable for students of primary school.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή διερευνά εάν ένα διαδικτυακό μαθησιακό περιβάλλον μπορεί να συμβάλλει στην επιμόρφωση και τη γνωστική βελτίωση εν ενεργεία εκπαιδευτικών στις Φυσικές Επιστήμες (ΦΕ). Επιπλέον διερευνάται και κατόπιν προτείνεται μια μεθοδολογία ένταξης του διαδικτυακού μαθησιακού περιβάλλοντος, έτσι ώστε να καταστεί ικανή η συνεργασία µμεταξύ εκπαιδευτικών, προκειμένου να παράγουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες για μαθητές του ∆ημοτικού σχολείου. Αρχικά παρουσιάζεται μια βιβλιογραφική επισκόπηση όπου φαίνεται ότι οι εν ενεργεία εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης έχουν δυσκολίες στην περιοχή της πίεσης και άνωσης σε επίπεδο κατανόησης, υλοποίησης πειραματικών δραστηριοτήτων και σε επίπεδο διδασκαλίας στο σχολείο. Επιπλέον όσον αφορά την επιμόρφωση εκπαιδευτικών, όπως υλοποιείται µέχρι στιγμής, δείχνει ότι δεν ικανοποιεί τις επιμορφωτικές τους ανάγκες και απαιτείται η διερεύνηση άλλων πιο ευέλικτων μορφών, που θα παρακάμπτουν χρονικούς και τοπικούς περιορισμούς. Στα πλαίσια αυτά προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε και να υλοποιήσουμε µια ευέλικτη μορφή επιμόρφωσης, στηριζόμενη σε µια διδακτική προσέγγιση υβριδικού χαρακτήρα. Έτσι υλοποιήσαμε δύο πιλοτικές εφαρμογές, στα πλαίσια του µαθήµατος ∆ιδακτική των Φυσικών Επιστημών (∆ΦΕ), στο ∆ιδασκαλείο «∆ηµήτρης Γληνός», σε διαφορετικά δείγµατα εκπαιδευτικών που παρακολουθούσαν το µάθηµα, αποσκοπώντας αρχικά στη διερεύνηση επιμορφωτικών αναγκών και στη συνέχεια διδακτικών, μεθοδολογικών και τεχνολογικών παραμέτρων που θα σε συνέβαλαν στην αποτελεσματικότερη και όσο το δυνατόν πληρέστερη κάλυψη των αναγκών τους. Λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα των πιλοτικών εφαρμογών υλοποιήσαμε την τελική εφαρμογή. Σύμφωνα µε αυτήν οι μετεκπαιδευόμενοι αρχικά παρακολουθούσαν δια ζώσης θεωρητικά µαθήµατα για στρατηγικές µάθησης στις Φυσικές Επιστήμες και διδακτική αξιοποίηση των εναλλακτικών ιδεών των µαθητών και στη συνέχεια υλοποιούσαν την εξ Αποστάσεως επιμόρφωσή τους µέσω του διαδικτυακού µαθησιακού περιβάλλοντος και τη χρήση ενός πακέτου αυτοεπιµόρφωσης. Το καινοτόμο στοιχείο στην παραπάνω µμεθοδολογία ήταν η παραδοχή ότι οι αποκτούµενες γνώσεις θεωρήθηκαν σαν προαπαιτούμενος προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να νοιώσουν αυτοπεποίθηση, προκειμένου να µπορέσουν να αλληλεπιδράσουν και να εμπλακούν ενεργά στην προσέγγιση µε σκοπό τη συνεργασία, µιας και η ανεπάρκεια των γνώσεων αποτελούσε σημαντικό εμπόδιο. Στα πλαίσια αυτά παρακολούθησαν µαθήµατα δια ζώσης για τη συνεργατική µάθηση, υλοποίησαν πρακτική εξάσκηση στη χρήση των συνεργατικών εργαλείων του µαθησιακού περιβάλλοντος και εµπλάκηκαν στην υλοποίηση µιας διαδικτυακής συζήτησης µε την πληκτρολόγηση διαλόγων. Η ίδια µεθοδολογία εφαρμόστηκε και στην περιοχή της Γεωγραφίας, σαν πιλοτική εφαρμογή, µε τη διαφορά ότι δεν υπήρχε υλικό για εξ Αποστάσεως επιμόρφωση και επιπλέον η διδακτική προσέγγιση συμπληρώθηκε µε την ένταξη µιας έρευνας πεδίου, µε τη µορφή δραστηριότητας στο ύπαιθρο. Εκεί οι µετεκπαιδευόµενοι εφάρμοσαν στην πράξη τις θεωρητικές γνώσεις που είχαν αποκτήσει από το συνδυασμό θεωρητικών µαθηµάτων και ψηφιακού υλικού που αναρτήθηκε στο ηλεκτρονικό περιβάλλον. Όλες οι παραπάνω εφαρμογές αξιολογήθηκαν µε τη χρήση πολλαπλών εργαλείων συλλογής δεδομένων όπως, χρήση γραπτών ερωτηματολογίων πριν και µετά την εφαρμογή, γραπτών ερωτηματολογίων αξιολόγησης παραμέτρων, ομαδικών εστιασμένων συνεντεύξεων και µοντέλων ανάλυσης περιεχομένου. Επιπλέον αποσκοπώντας στην εγκυρότητα και την αξιοπιστία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν στατιστικές µέθοδοι ανάλυσης και εξέταση από δεύτερο ερευνητή. Από τα αποτελέσματα φαίνεται ότι η προτεινόμενη µμεθοδολογία κατέστησε τους µετεκπαιδευόµενους ικανούς να σημειώσουν γνωστική βελτίωση στα γνωστικά θέματα ώστε κατάφεραν να υλοποιήσουν ένα συνεργατικό σενάριο και να παράγουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες κατάλληλες επιστημονικά για µαθητές του ∆ηµοτικού σχολείου.