Η υλοποίηση της μαθητικής συμμετοχής στο σύλλογο διδασκόντων του λυκείου ( 1982 - 2005): μελέτη μιας εκπαιδευτικής καινοτομίας

Abstract

Στόχος της μελέτης ήταν να αναδείξει καταρχάς αντιφάσεις, αντιστάσεις, εξαρτήσεις κι εντάσεις σε θεσμικό και κοινωνικό επίπεδο, κατά την υλοποίηση της μαθητικής συμμετοχής στους Συλλόγους Διδασκόντων. Στη συνέχεια, να αποκαλύψει προθέσεις, προσδοκίες, αντιλήψεις κι ερμηνείες των πρακτικά εμπλεκόμενων, καθηγητών και μαθητών, για την επικοινωνία, τις προστριβές, τη συμμετοχή. Χρησιμοποιήθηκε η ιστορική θεωρητική προσέγγιση, η διερεύνηση τεκμηρίων κι έγινε ποιοτική ανάλυσή τους με τη διαλεκτική μέθοδο. Αξιοποιήθηκε επίσης η Βεμπεριανή θεωρητική προσέγγιση (συγκρουσιακή), αναλύθηκαν ερμηνευτικά τα ερευνητικά ευρήματα (ποιοτικά) και στατιστικά (ποσοτικά). Τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν από ερευνητικό δείγμα 165 καθηγητών και 110 μαθητών από 55 Λύκεια της Αττικής. Συμπερασματικά, σε επίπεδο θεσμικής δομής προέκυψαν πολλαπλοί παράγοντες εκπαιδευτικού σχεδιασμού, οργάνωσης, κοινωνικό-οικονομικοί, που, σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους, λειτούργησαν δυναμικά και ιδιαίτερα ανασταλτικά στην επιτυχή έκβαση των στόχων πρωτίστως του εκδημοκρατισμού αλλά και του εκσυγχρονισμού. Στη συμμετοχική τους πρακτική, οι εμπλεκόμενοι διαπίστωσαν κάποιο δημοκρατικό βηματισμό στη συνεργασία, τον αμοιβαίο σεβασμό, το διάλογο. Ωστόσο, αυτές οι στάσεις δεν εκπλήρωσαν κριτήρια ουσιαστικής δημοκρατικής λειτουργίας αλλά πήραν μορφή περισσότερο «προσποιητής» συνεννόησής τους για διεκπεραιωτικές, συμβιβαστικές διευθετήσεις προβλημάτων, ενώ οι ίδιοι λειτούργησαν σε πλαίσιο ιεραρχίας, εντάσεων και αμοιβαίας δυσπιστίας. Παράλληλα, η διαχείριση των προστριβών τους όδευσε όλο και συχνότερα σε αμοιβαία προσαρμογή των σχέσεών τους, δυναμική - διαπραγματευτική ή τυπική -εκτονωτική ή ανώδυνη - «ώριμα αλληλοεξυπηρετική», ουσιαστικά εκσυγχρονιστική.