Μη λεκτική επικοινωνία: η σημασία της στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία

Abstract

Όπως υπογραμμίσαμε στον πρόλογο, η μη λεκτική επικοινωνία αποτελεί μια σημαντική παράμετρο της διδακτικής πράξης. Από την παρούσα έρευνα οδηγείται κανείς στο συμπέρασμα ότι η διδασκαλία, ως μια επικοινωνιακή διαδικασία και σχέση, χαρακτηρίζεται από στατικά και δυναμικά στοιχεία. Το περιεχόμενο της διδασκαλίας είναι ως ένα βαθμό δεδομένο και δύσκολα τροποποιείται. Εκείνο, όμως, που χαρακτηρίζει τη διδασκαλία ως δυναμική επικοινωνία, είναι η σχέση. Για να μπορούν, δηλαδή, ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές να συμμετέχουν ενεργά και να καθορίζουν την πορεία της διδακτικής και μαθησιακής διαδικασίας, δεν αρκεί το αντικείμενο διδασκαλίας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η επικοινωνιακή σχέση μέσα από την οποία θα διαμορφώσουν στο συγκεκριμένο χώρο ένα άνετο μαθησιακό περιβάλλον, το οποίο θα τους παράσχει τη δυνατότητα για μια ενεργό, ευχάριστη και συλλογική συμμετοχή στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασία. Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης συμβάλλουν στο να θεωρηθεί η μη λεκτική επικοινωνία σημαντική παράμετρος της επικοινωνίας, έτσι ώστε η μη λεκτική συμπεριφορά του εκπαιδευτικού να μπορέσει να βελτιωθεί στο πλαίσιο της βασικής του κατάρτισης, αλλά και στο πλαίσιο ενδεχόμενης επιμόρφωσης. Πέραν, όμως, της μη λεκτικής συμπεριφοράς, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου, στη διάταξη των θρανίων και στη δόμηση του χώρου στην αίθουσα διδασκαλίας. Επίσης, μία άλλη παράμετρος της μη λεκτικής επικοινωνίας είναι η μη λεκτική συμπεριφορά των μαθητών, μια πραγματικά παραμελημένη διάσταση από την έρευνα. Είναι πιθανό, μέσα από μια πιο διεξοδική διερεύνηση της μη λεκτικής συμπεριφοράς των μαθητών, να προκύψουν συμπεράσματα που θα ωφελήσουν όχι μόνο τον εκπαιδευτικό στο να κατανοήσει τη μη λεκτική συμπεριφορά των παιδιών με τα οποία κάθε μέρα συναναστρέφεται, αλλά και την ίδια τη φύση της επικοινωνίας.