Το τεκμήριο στην ιατρική

Abstract

Medical evidence is inherently unstable, whether it comes from randomized studies, observational studies, biological mechanisms, or other sources. This instability arises because no single method caneffectively address biases, confounding factors, chance, practical challenges, manipulation, and other uncertainties. Reproducibility issues, uncertainty, and non-scientific values may emerge at any time, undermining the research. Evidence gains stability when the outcome chosen is clinical, when the effect size is large, and when statistical results are presented in absolute terms. No research methodology is inherently superior to another, as each has its strengths and limitations. Therefore, we should not focus solely on which method is theoretically better, but rather on which method is most appropriate for solving the problem at hand. The answer to the methodological hierarchy of evidence-based medicine (EBM) lies in the equality of the produced evidence (evidentialparity or equality). In this way, the Principle of Total Evidence is satisfied, which is considered the safest approach to obtaining the most reliable and stable evidence, thus leading to better clinical decisions.

Τα τεκμήρια στην ιατρική είναι ασταθή ανεξάρτητα αν προέρχονται από τυχαιοποιημένες μελέτες, μελέτες παρατήρησης, βιολογικούς μηχανισμούς. Είναι ασταθή γιατί καμία μέθοδος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την μεροληψία, τους συγχυτικούς παράγοντες, την τύχη, τα πρακτικά προβλήματα, την χειραγώγηση, ενώ η κρίση αναπαραγωγιμότητας, η αβεβαιότητα και οι μη επιστημικές αξίες μπορούν ανά πάσα στιγμή να κάνουν την εμφάνισή τους και να υπονομεύσουν την έρευνα. Τα τεκμήρια αποκτούν σταθερότητα όταν η επιλογή της έκβασης είναι κλινική, όταν το μέγεθος αποτελέσματος είναι μεγάλο, όταν η παρουσίαση των στατιστικών αποτελεσμάτων γίνεται με απόλυτους όρους. Καμία ερευνητική μεθοδολογία δεν είναι ανώτερη κάποιας άλλης και όλες έχουν αρετές και περιορισμούς. Για αυτό το λόγο δεν πρέπει να εστιάζουμε μόνο στο ποια μέθοδος είναι θεωρητικά καλύτερη αλλά στην μέθοδο που είναι η καταλληλότερη για το πρόβλημα που καλούμαστε να επιλύσουμε. Η απάντηση στην μεθοδολογική ιεράρχηση της τεκμηριωμένης ιατρικής (ΕΒΜ) είναι η ισοτιμία των παραγόμενων τεκμηρίων (evidential parity or equality). Με τον τρόπο αυτό ικανοποιείται η αρχήτου ολικού τεκμηρίου (Principal of Total Evidence) ως ο ασφαλέστερος τρόπος για να φτάσουμε σε όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστα και σταθερά τεκμήρια, άρα σε καλύτερες κλινικές αποφάσεις.