Διαμόρφωση πλαισίου για διοικητικές και διαρθρωτικές αλλαγές αναφορικά με την ενίσχυση της πρόσβασης των ευπαθών ομάδων στις υπηρεσίες υγείας: η περίπτωση των μεταναστών

Abstract

Introduction: Fundamental human rights and the principles of social justice, equality and solidarity are directly linked to issues of social inclusion and public health. A particular aspect of health inequalities has emerged, mainly related to the barriers and difficulties faced by migrants in accessing health services. Aim: To explore the experiences of migrants in public hospitals. In addition, the use of health services by migrants was explored, as well as possible barriers they face. Finally, the impact of different demographic characteristics on the experiences, utilization and barriers mentioned above was explored. Methodology: A cross-sectional study was conducted from April to June 2022 in the outpatient clinics of three public hospitals in Athens. The migrants came from 11 countries, such as Albania, Pakistan, Ukraine, Georgia, Ethiopia, Nigeria and others. Convenience sampling was performed and the response rate of migrants was 36.7% (=770/2100). The study questionnaire included (a) demographic characteristics, (b) characteristics regarding health, (c) characteristics regarding access to health services and use of health services, and (d) recording of migrants' experiences after using health services. In parallel, a qualitative study with an explanatory, sequential design was also conducted. For data collection, focus groups were conducted with migrants through interpreters where necessary. The qualitative study sample included six adult migrants (women and men) from Albania and countries in Africa, Asia and the former Soviet Union. Results: The mean age of the migrants was 40.6 years. The level of continuity and completeness of health care was high. The quality of medical and nursing staff was also high. The level of health service facilities and access to health services was moderate. Multivariate analysis revealed that various socio-demographic characteristics of migrants influence their experiences of using health services in Greece. In particular, we found that experiences were better for migrants: from Albania and former Soviet Union countries, with longer length of stay in Greece, with health insurance, with better financial situation, with better ability to communicate with health professionals, with higher level of education, with chronic illness, older age and women. Conclusions: Better access to health services for migrants will enable them to improve their quality of life and achieve better health outcomes. In this way, the living conditions of migrants will be improved and their better integration in Greece will be achieved. In this context, appropriate administrative and structural changes should be developed with regard to enhancing migrants' access to health services. Keywords: migrants, healthcare services, access, use, experiences, barriers, administrative framework

Εισαγωγή: Τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και οι αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και της αλληλεγγύης συνδέονται άμεσα με ζητήματα κοινωνικής ένταξης και δημόσιας υγείας. Έχει αναδειχθεί μια ιδιαίτερη πτυχή των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας, η οποία σχετίζεται κυρίως με τα εμπόδια και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες κατά την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Σκοπός: Να διερευνηθούν οι εμπειρίες των μεταναστών στα δημόσια νοσοκομεία. Επιπλέον, διερευνήθηκε η χρήση των υπηρεσιών υγείας από τους μετανάστες, καθώς επίσης και πιθανά εμπόδια που αντιμετωπίζουν. Τέλος, διερευνήθηκε η επίδραση διαφόρων δημογραφικών χαρακτηριστικών στις εμπειρίες, τη χρήση και τα εμπόδια που προαναφέρθηκαν. Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε μια συγχρονική μελέτη από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο του 2022 στα εξωτερικά ιατρεία τριών δημόσιων νοσοκομείων της Αθήνας. Οι μετανάστες προέρχονταν από 11 χώρες, όπως Αλβανία, Πακιστάν, Ουκρανία, Γεωργία, Αιθιοπία, Νιγηρία κ.ά. Πραγματοποιήθηκε δειγματοληψία ευκολίας και το ποσοστό απόκρισης των μεταναστών ήταν 36,7% (=770/2100). Το ερωτηματολόγιο της μελέτης περιλάμβανε (α) δημογραφικά χαρακτηριστικά, (β) χαρακτηριστικά αναφορικά με την υγεία, (γ) χαρακτηριστικά αναφορικά με την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και τη χρήση των υπηρεσιών υγείας και (δ) καταγραφή των εμπειριών των μεταναστών έπειτα από τη χρήση των υπηρεσιών υγείας. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε και μια ποιοτική μελέτη με έναν επεξηγηματικό, διαδοχικό σχεδιασμό. Για τη συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκαν ομαδικά εστιασμένες συνεντεύξεις με μετανάστες μέσω διερμηνέων όπου αυτό ήταν αναγκαίο. Το δείγμα της ποιοτικής μελέτης περιλάμβανε έξι ενήλικες μετανάστες (γυναίκες και άνδρες) που προέρχονταν από την Αλβανία και χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Αποτελέσματα: Η μέση ηλικία των μεταναστών ήταν 40,6 έτη. Το επίπεδο συνέχειας και πληρότητας της φροντίδας υγείας ήταν υψηλό. Επίσης, η ποιότητα του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού ήταν υψηλή. Το επίπεδο των εγκαταστάσεων των υπηρεσιών υγείας και της πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας ήταν μέτριο. Η πολυμεταβλητή ανάλυση φανέρωσε ότι διάφορα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά των μεταναστών επηρεάζουν τις εμπειρίες τους από τη χρήση υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, διαπιστώσαμε ότι οι εμπειρίες ήταν καλύτερες για τους μετανάστες: από την Αλβανία και τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, με μεγαλύτερο χρονικό διάστημα παραμονής στην Ελλάδα, με ασφάλιση υγείας, με καλύτερη οικονομική κατάσταση, με καλύτερη ικανότητα επικοινωνίας με τους επαγγελματίες υγείας, με υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, με χρόνια ασθένεια, μεγαλύτερης ηλικίας και τις γυναίκες. Συμπεράσματα: Η καλύτερη πρόσβαση των μεταναστών σε υπηρεσίες υγείας θα τους επιτρέψει να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους και να επιτύχουν καλύτερες εκβάσεις στην υγεία τους. Με τον τρόπο αυτό θα βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών και θα επιτευχθεί η καλύτερη ενσωμάτωσή τους στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αναπτυχθούν οι κατάλληλες διοικητικές και διαρθρωτικές αλλαγές αναφορικά με την ενίσχυση της πρόσβασης των μεταναστών στις υπηρεσίες υγείας. Λέξεις-κλειδιά: μετανάστες, υπηρεσίες υγείας, πρόσβαση, χρήση, εμπειρίες, εμπόδια, διοικητικό πλαίσιο