Sustainability-driven entrepreneurial internationalization: exports, outward FDI and divestment

Abstract

This series of papers explores the determinants of extroversion, focusing on outward foreign direct investments (OFDI) and exports and its relationship with sustainable practices and entrepreneurship in Greece, a small Mediterranean country dominated by SMEs. In the current landscape of International Business (IB), data is constantly changing due to the complexity of global market operations, rising geopolitical and geo-economic risks, but also due to the challenges of sustainable development, such as climate change, regional regulatory variations, increasing pressure from investors, consumers, and stakeholders for sustainability commitment. In the first part of the research, we examine the link between sustainable development and internationalization (via OFDI and Exports). In recent years, there is increasing interest in understanding the reasons behind firms' engagement with ESG criteria. Sustainability and internationalization are not two separate paths – as companies with an international presence, both those with export activity and those with Outward Foreign Direct Investment (OFDI), are expected to grow globally and act responsibly. In order to confirm the positive impact of sustainable principles in extroversion and to assess whether this also applies to companies based in Greece, where academic research on the relationship between internalization and ESG is almost absent, we examine the performance of companies across the three core pillars of sustainable development Environmental, Social, Governance, while also including Economic Pillar. Results highlights that ESG functions as a mode-contingent set of capabilities rather than a uniform ownership advantage. For Greek firms, exports are strengthened by governance transparency, financial stability, and selected environmental initiatives, whereas outward FDI is mainly shaped by practices that build social legitimacy. In the second part, we investigate the impact of environmental sustainability practices on company’s divestment decision, a field that has not been extensively explored in the international literature. While divestment increasingly intrigues researchers (Alexander, Quinn, & Cairns, 2005; Arte &Larimo, 2019), we don’t know many about the reasons for market withdrawals (Arte &Larimo, 2019; Welch & Welch, 2009; Yayla, Yeniyurt, Uslay, & Cavusgil, 2018). According to Ameyaw et al (2023) researchers Kotabe&Ketkar, 2009; Silva & Moreira, (2019) support that foreign divestment theories remain relatively underdeveloped, primarily due to the challenges associated with collecting divestment data, whether qualitative or quantitative. By making the distinction between Innovation Environmental Sustainability (IES) and Business Environmental Sustainability (BES) proposing a new typology of disinvestment strategies based on business objectives. Results clearly indicate that Business Environmental Sustainability (BES) is a significant predictor of the divestment decisions. The study also investigates the philosophical exploration of ESG motivations. Specifically, we examine Greek companies, both those with OFDI and those without, to determine what is the main reason for following sustainable development standards, defining three types of motivations. Economic, ethical and necessity driven. Their average scores indicate that Greek companies, especially those with OFDI, have stronger financial incentives than ethical ones. Going further, we created the Moral ESG Index for each of the groups, as it appears that the ethical commitment to implementation of ESG criteria differs depending on whether the company operates internationally or operates in the domestic market, proposing a new typology of ESG motivations based on moral objectives.

Αυτή η σειρά ερευνητικών εργασιών εξετάζει τους προσδιοριστικούς παράγοντες της εξωστρέφειας, εστιάζοντας στις Εξωτερικές Άμεσες Επενδύσεις (Outward Foreign Direct Investments – OFDI) και στις εξαγωγές, καθώς και στη σχέση τους με τις βιώσιμες πρακτικές και την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα — μια μικρή μεσογειακή χώρα που κυριαρχείται από μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Στο σύγχρονο πλαίσιο των Διεθνών Επιχειρήσεων (International Business – IB), τα δεδομένα μεταβάλλονται διαρκώς λόγω της πολυπλοκότητας των παγκόσμιων αγορών, της αύξησης των γεωπολιτικών και γεωοικονομικών κινδύνων, αλλά και των προκλήσεων που σχετίζονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη, όπως η κλιματική αλλαγή, οι περιφερειακές κανονιστικές διαφοροποιήσεις και η αυξανόμενη πίεση από επενδυτές, καταναλωτές και ενδιαφερόμενα μέρη για δέσμευση στη βιωσιμότητα Στο πρώτο μέρος της έρευνας, εξετάζουμε τη σχέση μεταξύ βιώσιμης ανάπτυξης και διεθνοποίησης (μέσω OFDI και εξαγωγών). Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για την κατανόηση των λόγων που οδηγούν τις επιχειρήσεις να υιοθετούν τα κριτήρια ESG. Η βιωσιμότητα και η διεθνοποίηση δεν αποτελούν δύο ξεχωριστές πορείες· οι επιχειρήσεις με διεθνή παρουσία —είτε μέσω εξαγωγικής δραστηριότητας είτε μέσω εξωτερικών άμεσων επενδύσεων— αναμένεται να αναπτυχθούν παγκοσμίως και ταυτόχρονα να ενεργούν υπεύθυνα. Προκειμένου να επιβεβαιώσουμε τη θετική επίδραση των βιώσιμων αρχών στην εξωστρέφεια και να αξιολογήσουμε αν αυτό ισχύει και για τις ελληνικές επιχειρήσεις, όπου η ακαδημαϊκή έρευνα για τη σχέση μεταξύ διεθνοποίησης και ESG είναι σχεδόν ανύπαρκτη, εξετάζουμε την απόδοση των εταιρειών στους τρεις βασικούς πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης —Περιβαλλοντικό, Κοινωνικό και Διακυβέρνησης— ενώ προσθέτουμε και τον Οικονομικό Πυλώνα. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν ότι τα κριτήρια ESG λειτουργούν ως ένα σύνολο ικανοτήτων εξαρτώμενο από το μοντέλο δραστηριοποίησης και όχι ως ένα ενιαίο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Για τις ελληνικές επιχειρήσεις, οι εξαγωγές ενισχύονται κυρίως από τη διαφάνεια στη διακυβέρνηση, τη χρηματοοικονομική σταθερότητα και επιλεγμένες περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, ενώ οι εξωτερικές άμεσες επενδύσεις διαμορφώνονται κυρίως από πρακτικές που ενισχύουν την κοινωνική νομιμοποίηση. Στο δεύτερο μέρος, διερευνούμε τον αντίκτυπο των περιβαλλοντικών πρακτικών βιωσιμότητας στις αποφάσεις αποεπένδυσης των επιχειρήσεων — ένα πεδίο που δεν έχει μελετηθεί εκτενώς στη διεθνή βιβλιογραφία. Αν και το φαινόμενο της αποεπένδυσης έχει αρχίσει να προσελκύει το ενδιαφέρον των ερευνητών (Alexander, Quinn & Cairns, 2005· Arte & Larimo, 2019), γνωρίζουμε ελάχιστα για τους λόγους αποχώρησης από αγορές (Arte & Larimo, 2019· Welch & Welch, 2009· Yayla, Yeniyurt, Uslay & Cavusgil, 2018).Σύμφωνα με τον Ameyaw et al. (2023), οι Kotabe & Ketkar (2009) και οι Silva & Moreira (2019) υποστηρίζουν ότι οι θεωρίες ξένης αποεπένδυσης παραμένουν σχετικά ανεπαρκώς ανεπτυγμένες, κυρίως λόγω των δυσκολιών συλλογής ποιοτικών ή ποσοτικών δεδομένων. Διαχωρίζοντας την Καινοτομική Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα (Innovation Environmental Sustainability – IES) από την Επιχειρηματική Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα (Business Environmental Sustainability – BES), προτείνουμε μια νέα τυπολογία στρατηγικών αποεπένδυσης βασισμένη στους επιχειρηματικούς στόχους. Τα αποτελέσματα δείχνουν ξεκάθαρα ότι η Επιχειρηματική Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα (BES) αποτελεί σημαντικό παράγοντα πρόβλεψης των αποφάσεων αποεπένδυσης. Η μελέτη εξετάζει επίσης τη φιλοσοφική διάσταση των κινήτρων ESG. Συγκεκριμένα, αναλύουμε ελληνικές επιχειρήσεις —τόσο αυτές με OFDI όσο και εκείνες χωρίς διεθνή επενδυτική δραστηριότητα— προκειμένου να εντοπίσουμε τον κύριο λόγο συμμόρφωσης με τα πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης, ορίζοντας τρεις τύπους κινήτρων: οικονομικά, ηθικά και κινήτρου ανάγκης. Οι μέσοι όροι δείχνουν ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις, ειδικά εκείνες με OFDI, έχουν ισχυρότερα οικονομικά κίνητρα από ό,τι ηθικά. Προχωρώντας περαιτέρω, δημιουργήσαμε τον Ηθικό Δείκτη ESG (Moral ESG Index) για κάθε ομάδα, καθώς διαπιστώνεται ότι η ηθική δέσμευση στην εφαρμογή των κριτηρίων ESG διαφέρει ανάλογα με το αν η επιχείρηση δραστηριοποιείται διεθνώς ή μόνο στην εγχώρια αγορά, προτείνοντας έτσι μια νέα τυπολογία κινήτρων ESG βασισμένη στους ηθικούς στόχους.