Κούκλα, κουκλοπαίκτης, κοινό: διερεύνηση στο εκπαιδευτικό πλαίσιο

Abstract

The present thesis attempts to transfer, into a pragmatic context, the much-discussed theme of puppet-puppeteer-audience relationship in the field of the arts and education. The main aim is to demonstrate that the entities who identify this relationship do not have a dominant persona which is kept constant regardless of the occasional structure of the relationship that may be of interest to us. We will draw on Andrew Pickering's theory of the Mangle of Practice (Pickering, 1995, 2007, 2010, 2013) which analyses practice as a flow of interactions between human, material and normative agents. Based on this theory, we will test the dynamic puppet-puppeteer-audience relationship in the artistic and the informal, the non-formal and the formal educational contexts through three (3) case studies: a) the interview of a professional puppeteer, the analysis of which shows that initially the puppeteer-puppet relationship and then the puppeteer-audience relationship were decisive for the creation of her artistic identity, while in the period of maturity the puppeteer's relationship with the normative factor (the musts) of the artistic space of the puppeteers played the primary role. b) The participant observation data from an international workshop for young puppeteers in Paper Theatre techniques, where the results show that the regulations of the workshop were decisive for the trainees' relationship with the other factors. (c) The observational data from a formal education course for student-educators by an artist/professor. The results show that student-professor relationships with the course regulations were strong, in contrast to the student-puppet relationship. The application of Pickering's model to the study of puppet-puppeteer-audience relationships in the educational framework becomes useful and able to describe the characteristics of the relationships and the dependence of learning outcomes on them.

Η παρούσα διατριβή επιχειρεί να μεταφέρει τις πολυσυζητημένες στον χώρο των τεχνών και της εκπαίδευσης σχέσεις κούκλας-κουκλοπαίκτη-κοινού σε πραγματιστικό πλαίσιο, με βασικό στόχο να καταδείξει ότι οι οντότητες που ταυτοποιούν αυτή τη σχέση δεν έχουν ένα κυρίαρχο πρόσωπο που διατηρείται σταθερό, ανεξάρτητα από την περιστασιακή δομή της σχέσης που μας ενδιαφέρει. Θα βασιστούμε στη θεωρία του Andrew Pickering για το Μαγκανοπήγαδο της Πράξης (Pickering, 1995, 2007, 2010, 2013) που αναλύει την πρακτική ως μια ροή αλληλεπιδράσεων μεταξύ ανθρώπινων, υλικών και κανονιστικών παραγόντων. Με βάση αυτή τη θεωρία, θα ελέγξουμε τη δυναμική σχέση κούκλας-κουκλοπαίκτη-κοινού στο καλλιτεχνικό, στο μη τυπικό και τυπικό εκπαιδευτικό πλαίσιο, μέσα από τρεις (3) μελέτες περίπτωσης: (α) τη συνέντευξη μιας επαγγελματία κουκλοπαίκτριας, από την ανάλυση της οποίας προκύπτει ότι, αρχικά, η σχέση κουκλοπαίκτριας-κούκλας και, έπειτα, η σχέση κουκλοπαίκτριας-κοινού ήταν καθοριστικές για τη δημιουργία της καλλιτεχνικής της ταυτότητας, ενώ, κατά την περίοδο της ωριμότητας, τον πρωταρχικό ρόλο είχε η σχέση της κουκλοπαίκτριας με τον κανονιστικό παράγοντα (τα «πρέπει») του καλλιτεχνικού χώρου των κουκλοπαικτών, (β) τα δεδομένα συμμετοχικής παρατήρησης από ένα διεθνές εργαστήριο για νέους κουκλοπαίκτες στις τεχνικές του Χάρτινου Θεάτρου, της οποίας τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι κανονισμοί του εργαστηρίου ήταν καθοριστικοί για τη σχέση των εκπαιδευόμενων με τους υπόλοιπους παράγοντες, (γ) τα δεδομένα παρατήρησης από ένα μάθημα τυπικής εκπαίδευσης για φοιτήτριες και φοιτητές νηπιαγωγούς από καλλιτέχνη/ εκπαιδευτικό, με τα αποτελέσματα να δείχνουν ότι οι σχέσεις εκπαιδευομένων και εκπαιδευτή με τους κανονισμούς του μαθήματος ήταν ισχυρές, σε αντίθεση με τη σχέση εκπαιδευόμενων-κούκλας. Η εφαρμογή του μοντέλου του Pickering στην μελέτη των σχέσεων κούκλας-κουκλοπαίκτη-κοινού στο εκπαιδευτικό πλαίσιο καθίσταται χρήσιμη και ικανή να περιγράψει τα χαρακτηριστικά των σχέσεων και την εξάρτηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων από αυτά.