Stray pet animals in Greece: a socioeconomic analysis of the overpopulation crisis

Abstract

This thesis examines the crisis of overpopulation of stray companion animals in Greece, within the context of a socioeconomic analysis. The study is based on an international and domestic literature review, as well as on empirical research conducted in Greece. Special attention is given to the legal framework, analyzing the new law N.4830 enacted in 2021 and comparing it to similar companion animal welfare laws in other countries. The primary objectives of this study were to investigate public knowledge, awareness, and willingness to contribute financially to address the stray companion animal problem. Additionally, a study on the phenotypic characteristics of adopted dogs was conducted to assess the preferences of Greek dog adopters. The empirical analysis employed a Cox regression model to analyze the characteristics of dogs that increase their likelihood of adoption, as well as a contingent valuation model to assess public willingness to pay for the welfare and management of stray animals. Findings revealed that 64% of respondents expressed willingness to financially support their municipality in managing and caring for stray animals, indicating significant public support for addressing this issue.

Η παρούσα διατριβή εξετάζει την κρίση του υπερπληθυσμού των αδέσποτων ζώων συντροφιάς στην Ελλάδα, στο πλαίσιο μιας κοινωνικοοικονομικής ανάλυσης, η μελέτη βασίζεται σε διεθνή και εγχώρια βιβλιογραφική ανασκόπηση, καθώς και σε εμπειρική έρευνα που διεξήχθη στην Ελλάδα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο νομικό πλαίσιο, με ανάλυση του νόμου N. 4830 που ψηφίστηκε το 2021, καθώς και στη σύγκρισή του με αντίστοιχες νομοθεσίες προστασίας και ευζωίας των ζώων συντροφιάς σε άλλεςχώρες. Οι βασικοί στόχοι της έρευνας ήταν η διερεύνηση της γνώσης και της ευαισθητοποίησης των πολιτών, καθώς και της προθυμίας τους να συνεισφέρουν οικονομικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος των αδέσποτων ζώων συντροφιάς. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε έρευνα για τα φαινοτυπικά χαρακτηριστικά των υιοθετημένων σκύλων, ώστε να αξιολογηθούν οι προτιμήσεις των Ελλήνων αναδόχων. Η συλλογή πρωτογενών δεδομένων διεξήχθη μέσω τριών ερωτηματολογίων. Επίσης, συλλέχθηκαν από δημόσια ιστοσελίδα δεδομένα για τα φαινοτυπικά στοιχεία σκύλων που υιοθετήθηκαν. Καταρχάς, μια πιλοτική έρευνα διεξήχθη και συνελέχθησαν απαντήσεις από ενήλικες πολίτες από όλη την Ελλάδα. Στην έρευνα συμμετείχαν 213 άτομα ηλικίας από 18 και άνω. Στη συνέχεια η έρευνα αυτή επαναλήφθηκε σε μεγαλύτερο δείγμα πανελλαδικά. Σε αυτήν την έρευνα συμμετείχαν, 395 άτομα άνωτων 18 ετών. Το τρίτο ερωτηματολόγιο, ήταν στοχευμένο προς εξειδικευμένους επαγγελματίες τμημάτων διαχείρισης αδέσποτων ζώων συντροφιάς σε δήμους ή και σε φιλοζωικές οργανώσεις και συνολικά απαντήθηκαν 31 ερωτηματολόγια. Σε όλες τις επιμέρους έρευνες, τα ερευνητικά δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω της πλατφόρμας Google Form, η οποία παρέχει έναν άμεσο τρόπο για τη συλλογή των ερωτηματολογίων. Τέλος, δεδομένα για 979 σκύλους που υιοθετήθηκαν ελήφθησαν από τη δημόσια σελίδα φιλοζωικού συλλόγου. Εν συνεχεία, πραγματοποιήθηκε ηαπαραίτητη διαδικασία κωδικοποίησης των μεταβλητών με σκοπό την εισαγωγή τους στο στατιστικό πρόγραμμα STAΤΑ 14 για περαιτέρω ανάλυση. Στην πρώτη δειγματοληψία, μετά τη δημιουργία και ανάλυση δύο λογιστικών μοντέλων παλινδρόμησης βρέθηκε πως οι ερωτηθέντες που γνώριζαν τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών ζώων συντροφιάς για στείρωση, τοποθέτηση microchip και αποστολή DNA, ήταν πιο πιθανό να γνωρίζουν και για την κρίση υπερπληθυσμού των αδέσποτων στην Ελλάδα. Επίσης, όσοι είχαν ήδη δωρίσει σε φιλοζωικές οργανώσεις εμφάνισαν και αυξημένη επίγνωση του προβλήματος και οι περισσότεροι (62%) δήλωσαν ότι τους απασχολεί πολύ ή πάρα πολύ το ζήτημα αυτό στη χώρα μας. Επιπλέον, αποδείχθηκε ότι άτομα που ζούσαν σε αστική περιοχή και που ήδη είχαν ένα ή περισσότερα ζώα συντροφιάς, θα προέβαιναν σε υιοθεσία αδέσποτου ζώου. Στη δεύτερη και πιο ευρεία έρευνα, εξετάστηκε επιπλέον η προθυμία των πολιτών να συνεισφέρουν οικονομικά ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των αδέσποτων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες (63%), που θα ήθελαν να συνεισφέρουν οικονομικά, ήταν γυναίκες (81%) που ζούσαν σε αστική περιοχή (95%), με μηνιαίο εισόδημα νοικοκυριού μεταξύ 600€ και 1.800€ (57%) και οι οποίες ήταν κάτοχοι πτυχίου πανεπιστημίου (58%). Για τη διερεύνηση της προθυμίας πληρωμής χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της υποθετικής αξιολόγησης (CV, Contingent Valuation) και ο μέσος όρος προθυμίας πληρωμής (WTP) διαμορφώθηκε στα 9,18 € ανά μήνα. Όσον αφορά την έρευνα που έγινε σε επίπεδο δήμων και φιλοζωικών οργανώσεων, υπολογίστηκε τομέσο ετήσιο συνολικό κόστος (24.545,64€) για τη διαχείριση, σίτιση, στέγαση, περίθαλψη και στείρωση των αδέσποτων ζώων. Επιπλέον, οι εκάστοτε υπεύθυνοι των αντίστοιχων τμημάτων που συμμετείχαν στην έρευνα κλήθηκαν να κρίνουν τη βιωσιμότητα του νέου νόμου N.4873/2021 και του προγράμματος “Άργος” που έχει τεθεί σε εφαρμογή. Στην ερώτηση αν το πρόγραμμα αυτό μπορεί να καλύψει τις ανάγκες τους, η πλειοψηφία (68%) δήλωσε ελάχιστα ή καθόλου. Τέλος, αναλύθηκαν 858 υιοθεσίες σκύλων από μια φιλοζωική οργάνωση. Οι ανάδοχοι βρίσκονταν σε όλα τα μέρη της Ελλάδας και μέσω του μοντέλου αναλογικού κινδύνου του Cox αποδείχθηκε πως προτιμούνται για υιοθεσία τα κουτάβια σε αντίθεση με τα ενήλικα σκυλιά, τα μικρόσωμα έναντι μεγαλόσωμων με τρίχωμα ανοιχτόχρωμο κανελί ή τριχρωμο ανοιχτό σε αντίθεση με τα σκουρόχρωμα. Συμπερασματικά, οι κάτοικοι της Ελλάδας δείχνουν κατά πλειοψηφία μεγάλη ευαισθητοποίηση για το πρόβλημα των αδέσποτων ζώων συντροφιάς όπως και προθυμία για οικονομική στήριξη. Τα αποτελέσματα της διατριβής εκτιμάται πως θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν για τη χάραξη πολιτικής και τη λήψη μέτρων για την κοινωνικοοικονομική ευαισθητοποίηση των Ελλήνων απέναντι στα αδέσποτα.