Ποιότητα, διασφάλιση ποιότητας και αξιολόγηση σχολικών μονάδων: συγκριτική μελέτη εκπαιδευτικών δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων

Abstract

The topics of “school quality", "school quality assurance", and "school evaluation" are widely discussed in the international educational community. While these concepts originated in the fields of economics and business, they have significantly contributed to the development of educational systems over the last three decades. However, in Greece, there is still much to explore in terms of achieving school quality and quality assurance. On the other hand, the concept of school evaluation is well-established in the educational realm and has attracted even more attention because of recent legislation which has led to the implementation of school self-evaluation. The aim of this thesis is to conduct a comparative study on the perspectives of primary and secondary teachers from both public and private schools regarding quality, quality assurance, and the evaluation of school units. The research also aims to explore the interconnection of these concepts and the network of relationships being developed between them. To conduct the research, a questionnaire was designed and administered in person as well as via email. The sample for the research included 1095 primary and secondary teachers from public and private schools. The research results revealed significant differences in the opinions of public and private school teachers regarding quality, quality assurance, and school unit evaluation. Additionally, statistically significant differences were found between the opinions of primary and secondary teachers in most cases. The study also highlighted the disparities between theory and practice, particularly in the level of importance that teachers placed on their schools' ability to meet quality, quality assurance, and evaluation objectives. Structural models were created to establish the connection between these concepts, revealing some interesting results which warrant further investigation.

Οι έννοιες της «ποιότητας των σχολικών μονάδων», της «διασφάλισης ποιότητας των σχολικών μονάδων» και της «αξιολόγησης των σχολικών μονάδων» κατέχουν περίοπτη θέση στις συζητήσεις της διεθνούς εκπαιδευτικής κοινότητας. Ειδικότερα, οι έννοιες της ποιότητας και της διασφάλισης ποιότητας, αν και προέρχονται από τον χώρο της οικονομίας και των επιχειρήσεων, φαίνεται τις τελευταίες δεκαετίες να συμβάλλουν σημαντικά και στον εκπαιδευτικό χώρο μέσω της διαμόρφωσης στρατηγικών και μεθοδολογιών για την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών συστημάτων. Εντούτοις, στον ελλαδικό χώρο τα μονοπάτια προς την ποιότητα των σχολικών μονάδων και ιδιαίτερα προς τη διασφάλιση της ποιότητάς τους είναι μάλλον αχαρτογράφητα. Από την άλλη πλευρά, η έννοια της αξιολόγησης των σχολικών μονάδων είναι μία έννοια αρκετά οικεία στον εκπαιδευτικό κόσμο, η οποία ήταν πάντα στο επίκεντρο, ενώ με τα νομοθετήματα των τελευταίων χρόνων, βάσει των οποίων έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή η αυτοαξιολόγηση των σχολικών μονάδων, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η συγκριτική μελέτη των απόψεων εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων αναφορικά με την ποιότητα, τη διασφάλιση ποιότητας και την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων, καθώς και η διερεύνηση της σύνδεσης των τριών πυλώνων και του πλέγματος σχέσεων που αναπτύσσεται αναμεταξύ τους. Για τις ανάγκες της έρευνας κατασκευάστηκε ερωτηματολόγιο που χορηγήθηκε δια ζώσης, αλλά και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 1095 εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων. Μέσα από τα αποτελέσματα της έρευνας διαπιστώθηκε σημαντική διαφοροποίηση των απόψεων των εκπαιδευτικών δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων σε θέματα που αφορούσαν την ποιότητα, τη διασφάλιση ποιότητας και την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων, ενώ στις περισσότερες των περιπτώσεων στατιστικά σημαντικές διαφορές εντοπίστηκαν και ανάμεσα στις απόψεις των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ακόμη, μέσα από τη μελέτη αναδείχθηκαν οι διαφορές της θεωρίας από την πράξη και, πιο συγκεκριμένα, του βαθμού σπουδαιότητας που απέδωσαν οι εκπαιδευτικοί με τον βαθμό ανταπόκρισης των σχολικών τους μονάδων σε όλους τους στόχους ποιότητας, διασφάλισης ποιότητας και αξιολόγησης των σχολικών μονάδων που τέθηκαν με τις διαφορές να είναι στατιστικά σημαντικές σε όλες τις περιπτώσεις. Τέλος, μέσα από τη δημιουργία των δομικών μοντέλων διαπιστώθηκε η σύνδεση των τριών πυλώνων της διατριβής, ενώ, παράλληλα, προέκυψαν και κάποιες ενδιαφέρουσες προεκτάσεις, που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.