Η γονεϊκή προσκόλληση ως παράγοντας διαμόρφωσης της προσωπικότητας παιδιών με αναπηρία και η συμβολή της ως προς την αντιμετώπιση στρεσογόνων καταστάσεων

Abstract

ABSTRACT Introduction: Children with visual, auditory and motor disabilities face challenges that require the strengthening of their personality and support from the family environment to overcome. Aim: The study of the effect of parental bonding on the formulation of the personality of individuals with visual, auditory and motor disabilities, in order to address the stressful situations, they encounter. Methodology: A primary, cross-sectional, quantitative correlational study was conducted. The SAKA scale was used for problem-solving strategies, the E-DIPROP scale for personality traits, and the PBI scale for parental bonding. The study involved 179 children (85 boys, 94 girls) with visual, auditory or motor disabilities, aged 8-18, the majority of whom reside in rural or semi-urban areas and have siblings. The majority of parents of children with disabilities were around 40 years old, with a high school or university education level, employed and married. A control sample of 99 typically developing children without disabilities with similar characteristics to those of the children with disabilities was also used for comparisons. Data analysis was performed at a significance level of 5% using multiple linear regression models. Results: The educational level of the parents, solid family ties and the rural area of residence contribute to the increase in the care of children with disabilities and the formation of positive elements of their personality. Parental care promotes the positive aspects of the personality of children with disabilities and the correct coping with their problems. Conversely, overprotectiveness of the father is expected to make children with disabilities introverted and with lower intelligence and lead to the selection of passive strategies. Emotional stability, agreeableness, conscientiousness and extroversion contribute to the correct choice of strategy for dealing with the problems of children with disabilities. Children with motor disabilities emerged as the most vulnerable group and children with visual disabilities as the least vulnerable group in terms of personality traits and the ability to correctly select problem-solving strategies. Children with disabilities aged 8-10 years showed greater conscientiousness and higher agreeableness compared to children with disabilities aged 11-18 years. Conclusions: Targeted interventions are required for children a) with motor problems, b) aged 11-18 years, c) who have parents with a low educational level, d) who have parents who are not married. Parents should be encouraged not to be overprotective but to cultivate care for their children and promote positive personality traits such as emotional stability, agreeableness, conscientiousness and extroversion. The rural area of residence is expected to contribute positively to addressing the challenges encountered by children with disabilities. Keywords: Parental bonding, Personality traits, Coping with stressful situations, Children with disabilities

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Εισαγωγή: Τα παιδιά με οπτική, ακουστική και κινητική αναπηρία αντιμετωπίζουν προκλήσεις τις οποίες για να αντιμετωπίζουν απαιτείται η ενδυνάμωση της προσωπικότητας τους και υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον. Σκοπός: Η μελέτη της επίδρασης της γονεϊκής προσκόλλησης στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ατόμων με οπτική, ακουστική και κινητική αναπηρία, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι στρεσογόνες καταστάσεις που συναντάνε. Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε μία πρωτογενής, διατομεακή, ποσοτική έρευνα συσχέτισης. Χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα ΣΑΚΑ για τις στρατηγικές αντιμετώπισης προβλημάτων, η κλίμακα Ε-ΔΙΠΡΟΠ για τα στοιχεία της προσωπικότητας και η κλίμακα PBI για την γονεϊκή προσκόλληση. Στην έρευνα συμμετείχαν 179 παιδιά (85 αγόρια, 94 κορίτσια) με οπτική, ακουστική ή κινητική αναπηρία, 8-18 ετών, τα οποία στη πλειοψηφία τους διαμένουν σε αγροτικές ή ημιαστικές περιοχές και έχουν αδέλφια. Η πλειοψηφία των γονέων των παιδιών με αναπηρίες ήταν περίπου 40 ετών, με επίπεδο εκπαίδευσης Λυκείου ή Πανεπιστημίου, εργαζόμενοι και παντρεμένοι. Χρησιμοποιήθηκε επίσης και ένα δείγμα ελέγχου 99 παιδιών τυπικής ανάπτυξης, χωρίς αναπηρίες με παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά των παιδιών με αναπηρίες, προκειμένου να πραγματοποιηθούν συγκρίσεις. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε σε σημαντικότητα 5% χρησιμοποιώντας μοντέλα πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης. Αποτελέσματα: Το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονέων, οι συμπαγείς οικογενειακοί δεσμοί και η αγροτική περιοχή κατοικίας συντελούν στην αύξηση της φροντίδας των παιδιών με αναπηρίες και στην διαμόρφωση των θετικών στοιχείων της προσωπικότητας τους. Η φροντίδα των γονέων προωθεί τα θετικά στοιχεία της προσωπικότητας των παιδιών με αναπηρίες και την ορθή αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Αντίθετα, η υπερπροστατευτικότητα του πατέρα αναμένεται να κάνει τα παιδιά με αναπηρίες εσωστρεφή και με χαμηλότερη νόηση και να οδηγήσει σε επιλογή παθητικών στρατηγικών. Η συναισθηματική σταθερότητα, η προσήνεια, η ευσυνειδησία και η εξωστρέφεια συντελούν στην ορθή επιλογή στρατηγικής για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των παιδιών με αναπηρίες. Περισσότερο ευάλωτη ομάδα αναδείχτηκαν τα παιδιά με κινητικές αναπηρίες και ως λιγότερο τα παιδιά με οπτικές αναπηρίες αναφορικά με τα στοιχεία της προσωπικότητας και την ικανότητα ορθής επιλογής στρατηγικών αντιμετώπισης προβλημάτων. Τα παιδιά με αναπηρίες ηλικίας 8-10 ετών εμφάνισαν μεγαλύτερη ευσυνειδησία και υψηλότερη προσήνεια σε σύγκριση με τα παιδιά με αναπηρίες ηλικίας 11-18 ετών. Συμπεράσματα: Στοχευμένες παρεμβάσεις απαιτούνται σε παιδιά α)με κινητικά προβλήματα, β) ηλικίας 11-18 ετών, γ) που έχουν γονείς με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, δ)που έχουν γονείς οι οποίοι δεν είναι παντρεμένοι. Οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνονται να μην είναι υπερπροστατευτικοί αλλά να καλλιεργούν την φροντίδα προς τα παιδιά τους και να προωθούν τα θετικά στοιχεία της προσωπικότητας όπως η συναισθηματική σταθερότητα, η προσήνεια, η ευσυνειδησία και η εξωστρέφεια. Η αγροτική περιοχή κατοικίας αναμένεται να συντελέσει θετικά στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που συναντάνε τα παιδιά με αναπηρίες. Λέξεις κλειδιά: Γονεϊκή προσκόλληση, Στοιχεία προσωπικότητας, Αντιμετώπιση στρεσογόνων καταστάσεων, Παιδιά με αναπηρίες