Εκτίμηση κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων αγροτοδασικών πυρκαγιών σε αγροτικές περιοχές με χρήση διαφορετικών μεθοδολογικών προσεγγίσεων

Abstract

The extent of rural areas burned by wildfires in Greece, relative to the extent of burned forest areas, brings out the importance of burned arable land for the economic impact and management of wildfires. Therefore, wildfire assessment in these areas seems to a useful tool in decision-making in order to minimize their negative impact on the agricultural sector. Lack of relevant research in the existing literature, motivated a methodology development for the assessment of the fire impact in rural areas. The particular methodology was based on previous models related to flood and natural disaster impact methodologies in such areas, since their effects are similar to those of fires. The distinction of the Total Cost (Total Cost = Prevention and Suppression Costs + Direct Costs + Indirect Costs) led to a formula on which the empirical research was applied. The methodology was applied to 54 wildfires that took place in the period 2014-2016, in Greek rural areas with common climatic and geomorphological characteristics, using secondary data collected from involved agencies, services, and stakeholders. In order to have a common measure of cost comparison, the duration of firefighting was taken under consideration, showing in some cases significant figures in lower cost wildfires. Upon completion of the assessment, the next step in our analysis was to model the cost function. In order to identify and quantify the parameters that can affect costs, we used the Generalized Linear Model (Generalized Linear Model) methodology, with the Total Cost (TC) as the dependent variable. According to our findings, all variables (the number of firefighting aerial vehicles, the burned cropland, burned forest and forest land, the season of the fire, the fire danger category on the date of the fire, all personnel involved in extinguishing the fire, the distance of the fire location from water resources and airports and finally the duration of the fire) were found to be statistically significant at the 1% significance level, and most of them tend to increase direct costs. Finally, the questionnaire addressed to farmers affected by the Thassos wildfire in 2016, provided the necessary information to assess the impacts from the farmers' point of view. The extents of damages and costs were recorded according to the farmers’ estimations, while analyses of their attitudes was conducted with the assistance with the Logistic Regression model methodology, leading to the modeling of three dependent variables, that concern received and future attitudes of farmers. The methodology demonstrates, the parameters that determine the three dependent variables as follows:a) "Burned crop replacement" depends on the area where the burned area is located, on the area (acres) burned, and on whether it was subsidized. b) Τhe "encumbrance (voluntary) with annual charges for fire protection of agricultural land", concerns farmers who are mainly located in the area of Northern Thassos, and those who replaced the burnt crops,c) "Farmers' main future action - I will wait for natural regrowth and proceed with vaccinations" (excluding the response "I will do nothing" which was the top choice) increases with the size of the cultivation, the fact that the field is subsidized and whether farmers tend to burn their crop residues. We conclude that total cost increases with the increase of direct costs and the variables of the cost function. Minimizing total cost could be achieved by balancing prevention and suppression costs. However, as it turns out, there are no data available regarding the above costs. The numerous involved agencies (fire department, municipalities, region, army), participate in firefighting without clear and specific jurisdiction. In addition, there is no accurate recording of prevention and suppression costs by any agency. This impasse is referred in the literature as a "firefighting trap" (Collins et al., 2013). Finally, we find that the attitudes of farmers (especially those whose agriculture seem to have an auxiliary role in their income) as far as present and future actions are concerned, show a disappointment and resignation. Using this economic impact study as a tool, expanding and comparing a number of cases both in our country and in other affected areas, a substantial assessment of the disasters caused by wildfires in the agricultural sector can be made. Consequently, a profitable relationship between the costs before and after the fire can be achieved. The issues raised can be the beginning for new policy measures that in the long run will lead to less costly impacts from wildfires, and more optimistic farmers.

Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μεγάλος αριθμός αγροτοδασικών πυρκαγιών με σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις στις αγροτικές καλλιέργειες και κατ’ επέκταση στις τοπικές αγροτικές οικονομίες. Ως εκ τούτου, εκτιμήθηκε ως καθοριστικής σημασίας η αξιολόγηση των πυρκαγιών σε αυτές τις περιοχές, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές επιπτώσεις τους στον αγροτικό τομέα, δημιουργώντας ένα χρήσιμο εργαλείο στη λήψη αποφάσεων και στη διαχείρισή τους. H μεθοδολογία που αναπτύχθηκε βασίστηκε σε μελέτες επιπτώσεων πλημμυρών και φυσικών καταστροφών σε αγροτικές περιοχές, λόγω της έλλειψης σχετικών ερευνών στην βιβλιογραφία, και διότι οι συνέπειές τους είναι παρόμοιες με αυτές των αγροτοδασικών πυρκαγιών. Η διάκριση του Συνολικού Κόστους (Συνολικό Κόστος = Κόστος πρόληψης και καταστολής + Άμεσο Κόστος +Έμμεσο Κόστος) οδήγησε σε μία φόρμουλα πάνω στην οποία εφαρμόστηκε η εμπειρική έρευνα όπου: Άμεσο Κόστος= Άμεσες Ακαριαίες Ζημίες + Άμεσες Επαγόμενες Ζημίες (ΑΚ=ΑΑ+ΑΕ) . Η μεθοδολογία εφαρμόστηκε σε 54 αγροτοδασικές πυρκαγιές που έλαβαν χώρα την περίοδο 2014-2016, σε Ελληνικές αγροτικές περιοχές με κοινά κλιματικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά, χρησιμοποιώντας δευτερογενή δεδομένα που συλλέχθηκαν από τους εμπλεκόμενους φορείς και υπηρεσίες. Προκειμένου να υπάρξει κοινό μέτρο σύγκρισης του κόστους, ορίστηκε ως κοινός παρονομαστής η διάρκεια της πυρόσβεσης, παρουσιάζοντας σε ορισμένες περιπτώσεις σημαντικά μεγέθη σε μικρότερου κόστους πυρκαγιές. Με την ολοκλήρωση της κοστολόγησης των πυρκαγιών, ακολούθησε η μοντελοποίηση της συνάρτησης κόστους για τον προσδιορισμό και την ποσοτικοποίηση των παραμέτρων που μπορούν να επηρεάσουν το κόστος, χρησιμοποιώντας τη μεθοδολογία του Γενικευμένου Γραμμικού Μοντέλου (Generalized Linear Model) με εξαρτημένη μεταβλητή το Συνολικό Κόστος (TC). Σύμφωνα με τα ευρήματά μας, όλες οι μεταβλητές (ο αριθμός των εναέριων μέσων για την κατάσβεση πυρκαγιών, η καμένη καλλιεργήσιμη γη, το καμένο δάσος και η δασική γη, η εποχή που εκδηλώθηκε η πυρκαγιά, η κατηγορία κινδύνου πυρκαγιάς την ημερομηνία της πυρκαγιάς, όλο το προσωπικό που συμμετείχε στην κατάσβεση της πυρκαγιάς, η απόσταση της τοποθεσίας της πυρκαγιάς από υδάτινους πόρους και αεροδρόμια και τέλος η διάρκεια της πυρκαγιάς) βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές για επίπεδο σημαντικότητας 1%, και οι περισσότερες τείνουν στην αύξηση του άμεσου κόστους. Τέλος, μία πρωτογενής έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίων προς τους πληγέντες αγρότες από τη αγροτοδασική πυρκαγιά της Θάσου το 2016, παρείχε τις απαραίτητες πληροφορίες για την εκτίμηση των επιπτώσεων από την πλευρά των αγροτών. Καταγράφηκε το μέγεθος της ζημίας και το κόστος σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των πληγέντων και αναλύθηκαν οι απόψεις και οι θέσεις τους. Οι συσχετίσεις των μεταβλητών με την μέθοδο της Λογιστικής Παλινδρόμησης (Logistic Regression) οδήγησαν στη μοντελοποίηση τριών εξαρτημένων μεταβλητών. Οι τρεις εξαρτημένες μεταβλητές αφορούν δύο ήδη ληφθείσες στάσεις των αγροτών και μία στάση σχετική με μελλοντικές ενέργειες. Μέσω της μεθοδολογίας (Logistic Regression) καταδεικνύονται οι παράμετροι που τις καθορίζουν: α) η «αντικατάσταση της καμένης καλλιέργειας» εξαρτάται από την περιοχή που βρίσκεται η καμένη έκταση, από την έκταση (στρέμματα) που κάηκε, και από το αν ήταν επιδοτούμενη. Παρατηρούμε ότι προέβησαν σε αντικατάσταση των καμένων καλλιεργειών, πρωτίστως οι αγρότες της Βόρειας Θάσου, με μεγαλύτερης έκτασης επιδοτούμενες καλλιέργειες. β) η «επιβάρυνση (αυτοβούλως) με ετήσια έξοδα για την προστασία των αγροτικών εκμεταλλεύσεων από τυχόν πυρκαγιές», αφορά κυρίως αγρότες που βρίσκονται στην περιοχή της Βορείας Θάσου, και είναι αυτοί που τείνουν να αντικαθιστούν τις καμένες καλλιέργειες (με τις ίδιες), τέλος γ) η «κύρια μελλοντική ενέργεια των αγροτών -θα περιμένω την φυσική αναβλάστηση και θα προχωρήσω σε εμβολιασμούς» (εξαιρουμένης της απάντησης "δεν θα κάνω τίποτα" που ήταν η κορυφαία επιλογή), αποδείχθηκε πως αυξάνεται από την αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, από το αν ήταν επιδοτούμενη και από το αν οι αγρότες τείνουν να καίνε τα υπολείμματα των καλλιεργειών τους. Συμπεραίνουμε ότι το συνολικό κόστος αυξάνει με την αύξηση του άμεσου κόστους και των μεταβλητών που μελετήθηκαν. Η ελαχιστοποίηση του, θα μπορούσε να επιτευχθεί αντισταθμίζοντάς το με τα κόστη πρόληψης και καταστολής. Όμως όπως προκύπτει δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τα παραπάνω. Οι εμπλεκόμενοι φορείς (πυροσβεστική, δήμοι, περιφέρεια, στρατός) είναι πολλοί, με ασαφείς αρμοδιότητες και ανοργάνωτη συμμετοχή στην δασοπυρόσβεση. Επιπλέον δεν υπάρχει διαχωρισμός και ακριβής καταγραφή των δαπανών πρόληψης και καταστολής από καμία υπηρεσία. Το αδιέξοδο αυτό αναφέρεται στην βιβλιογραφία ως «παγίδα πυρόσβεσης» (“firefighting trap” ) (Collins et al., 2013). Τέλος, διαπιστώνουμε ότι οι στάσεις των αγροτών ως προς το παρόν και το μέλλον, δείχνουν μία απογοήτευση και παραίτηση για την αγροτική παραγωγή, ειδικά σε όσους φαίνεται πως έχει επικουρικό ρόλο στο εισόδημά τους. Χρησιμοποιώντας την παρούσα μελέτη οικονομικών επιπτώσεων ως εργαλείο, διευρύνοντας και συγκρίνοντας πλήθος περιπτώσεων τόσο στην χώρα μας όσο και σε άλλες πληττόμενες περιοχές, πιστεύουμε ότι μπορεί να γίνει μία ουσιαστική κοστολόγηση του μεγέθους των καταστροφών στον αγροτικό τομέα και να βρεθεί μία επικερδής σχέση μεταξύ των δαπανών πριν και μετά την πυρκαγιά. Τα ζητήματα που αναδείχθηκαν μπορούν να αποτελέσουν το εφαλτήριο για την λήψη πολιτικών μέτρων τα οποία θα οδηγήσουν μακροπρόθεσμα σε λιγότερο κοστοβόρες επιπτώσεις από τις αγροτοδασικές πυρκαγιές και σε περισσότερο αισιόδοξους για το μέλλον αγρότες.