Η επίδραση της χορήγησης υψηλών δόσεων γλυκοκορτικοειδών στον οστικό μεταβολισμό σε νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση

Abstract

Background: High-dose intravenous steroid treatment (HDIST) represents the first choice of treatment for multiple sclerosis (MS) relapses. Chronic oral glucocorticoid (GC) administration correlates with bone loss whereas data regarding HDIST in MS are still conflicting. Methods: Twenty-five newly diagnosed MS patients (NDMSP) (median age: 37 years, range: 18 - 45 years) were prospectively studied for the effects of HDIST on bone mineral density (BMD) and bone metabolism. Patients received 1000mg methylprednisolone, intravenously, daily for 5 days followed by oral prednisolone tapering over 21 days. Bone metabolism indices were determined prior to GC and then on days 2, 4, 6 and 90 and at months 6, 12, 18 and 24 post GC therapy. Femoral, lumbar-spine BMD and whole-body measurement of adipose/lean tissue were assessed prior to GC-administration and then every six months. Results: Ten patients completed the study. N-terminal-propeptide-procollagen-type-1 and bone-specific alkaline phosphatase showed a significant increase at day-90 (p<0.05). A transient non-significant fall of BMD was observed at 6 months after GC-administration, which subsequently appeared to be restored. Conclusions: HDIST seems not to have long-term negative effects on BMD, while the observed transient increase of bone formation markers probably indicates a high bone turnover phase to GC-administration. Additional prospective studies with larger sample size are needed.

Σκοπός: Η θεραπεία με ενδοφλεβίως χορηγούμενες υψηλές δόσεις γλυκοκορτικοειδών (ΓΚ) αντιπροσωπεύει την πρώτη επιλογή θεραπείας για τις υποτροπές της πoλλαπλής σκλήρυνσης (ΠΣ). Η χρόνια από του στόματος χορήγηση ΓΚ συσχετίζεται με την απώλεια οστικής μάζας, ενώ τα δεδομένα σχετικά με τις ενδοφλεβίως χορηγούμενες υψηλές δόσεις ΓΚ παραμένουν αντικρουόμενα. Μέθοδοι: Είκοσι πέντε νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς με ΠΣ (διάμεση ηλικία: 37 έτη, εύρος: 18 - 45 έτη) μελετήθηκαν προοπτικά για τις επιδράσεις των ενδοφλεβίως χορηγούμενων υψηλών δόσεων ΓΚ στην οστική μάζα και στον οστικό μεταβολισμό. Στους ασθενείς χορηγήθηκαν ενδοφλεβίως 1000 mg μεθυλπρεδνιζολόνης ημερησίως για 5 διαδοχικές ημέρες, ακολουθούμενα από 60 mg από του στόματος πρεδνιζολόνης ημερησίως με σταδιακή μείωση της δόσης, για χρονικό διάστημα 21 ημερών έως της πλήρους διακοπής. Οι βιοχημικές παράμετροι του οστικού μεταβολισμού προσδιορίστηκαν πριν από τη χορήγηση ΓΚ και στη συνέχεια τις ημέρες 2, 4, 6 και 90 και στους μήνες 6, 12, 18 και 24 μετά τη θεραπεία με ΓΚ. Η οστική πυκνομετρία οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΟΜΣΣ), αριστερού και δεξιού ισχίου καθώς και ολόσωμη μέτρηση λιπώδους και άλιπης μάζας με τη μέθοδο απορροφησιομετρίας ακτίνων X διπλής ενέργειας (DXA) αξιολογήθηκαν πριν από τη χορήγηση ΓΚ και στη συνέχεια κάθε έξι μήνες. Αποτελέσματα: Δέκα ασθενείς ολοκλήρωσαν τη μελέτη. Το οστικό κλάσμα αλκαλικής φωσφατάσης (BAP) και το αμινο-τελικό προπεπτίδιο του προκολλαγόνου Τύπου 1 (P1NP) έδειξαν σημαντική αύξηση την 90η ημέρα (p <0,05). Παρατηρήθηκε μία μη σημαντική μείωση της οστικής μάζας σε όλες τις θέσεις 6 μήνες από τη χορήγηση ΓΚ, η οποία στην πορεία της παρακολούθησης έδειξε τάση αποκατάστασης. Συμπεράσματα: Η χορήγηση υψηλών δόσεων ΓΚ δε φαίνεται να έχει μακροπρόθεσμη αρνητική επίδραση στην οστική μάζα σε αυτή την ομάδα ασθενών. Η παρατηρούμενη παροδική αύξηση στους δείκτες οστικής κατασκευής πιθανώς υποδηλώνει μια φάση αυξημένου ρυθμού οστικής ανακατασκευής ως «απάντηση» στις αρχικές, επιβλαβείς δράσεις των χορηγηθέντων ΓΚ. Η διενέργεια περαιτέρω προοπτικών μελετών με μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος σε παρόμοια επιλεγμένους ασθενείς κρίνεται απαραίτητη.