Μουσείο Παθολογικής Ανατομικής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ: συμμετοχή στην εκπαίδευση προπτυχιακών φοιτητών και φοιτητών μεταπτυχιακού προγράμματος περιβαλλοντικής υγείας

Abstract

The contribution of museums to the educational process and engagement with the sciences has been proven to be beneficial for both students and teachers. Specifically, for medical museums, students’ interaction with the exhibits can improve their observational skills, provide them with new knowledge, and cultivate their empathy. Furthermore, a significant characteristic of many museum exhibits is their connection to environmental health, either because they bear the imprint of environmental impact on health or because they can be utilized as biomarkers for studies related to the long-term evolution of pollution and its effects on health. In the Museum of Pathology at the School of Medicine of the National and Kapodistrian University of Athens (Greece), there are pathological preparations related to potential environmental impacts, which were recorded and utilized in the context of the study. For the needs of the study, a structured questionnaire was created and distributed to undergraduate students of the Medical School and to postgraduate students of a master program related to environmental health. According to their opinion, students’ interaction with the museum’s specimens contributes to the development of their knowledge and observational skills, as well as their awareness and empathy regarding certain diseases and their effects on the human body. The peculiarities of the space and especially the need for corrective and aesthetic interventions were noted by the students, who also proposed solutions that, in their opinion, would improve the overall image of the Museum. Furthermore, the students recognize the environmental footprint of the Museum and believe that the Museum of Pathology can indeed serve as an educational space for environmental health and raise awareness among the public about issues related to environmental impacts on health. Additionally, the students acknowledge that the old specimens can serve as subjects of study for contemporary researchers, using new molecular and genetic testing techniques. Finally, non-medical information accompanying certain exhibits interests the students, who believe that such information should be preserved.

Η συνεισφορά των μουσείων στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην επαφή με τις επιστήμες έχει αποδειχθεί ωφέλιμη τόσο για τους εκπαιδευόμενους όσο και για τους διδάσκοντες. Ειδικότερα για τα ιατρικά μουσεία, η επαφή των φοιτητών με τα εκθέματα μπορεί να βελτιώσει τις παρατηρητικές τους ικανότητες, να τους προσφέρει νέες γνώσεις, αλλά και να τους καλλιεργήσει το στοιχείο της ενσυναίσθησης. Επιπλέον, σημαντικό χαρακτηριστικό γνώρισμα πολλών μουσειακών εκθεμάτων αποτελεί η διασύνδεσή τους με την περιβαλλοντική υγεία, είτε, για παράδειγμα, επειδή φέρουν το αποτύπωμα της περιβαλλοντικής επίδρασης στην υγεία είτε γιατί μπορούν να αξιοποιηθούν ως βιοδείκτες για μελέτες που αφορούν στη διαχρονική εξέλιξη της ρύπανσης και της επίπτωσής της στην υγεία. Στο Μουσείο Παθολογικής Ανατομικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, υπάρχουν παθολογοανατομικά παρασκευάσματα που συσχετίζονται με δυνητική επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων, τα οποία καταγράφηκαν και αξιοποιήθηκαν αναλόγως στο πλαίσιο της διατριβής. Για τις ανάγκες της μελέτης, δημιουργήθηκε δομημένο ερωτηματολόγιο και διαμοιράστηκε σε προπτυχιακούς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής και σε φοιτητές προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών που αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της περιβαλλοντικής υγείας. Η επαφή των φοιτητών με τα παρασκευάσματα του Μουσείου, σύμφωνα με την άποψή τους, συνεισφέρει στην ανάπτυξη των γνώσεων και της παρατηρητικότητάς τους, αλλά και της ευαισθητοποίησης και της ενσυναίσθησής τους όσον αφορά σε ορισμένες παθήσεις και τα αποτελέσματα αυτών στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι ιδιαιτερότητες του χώρου και ειδικά οι ανάγκες για διορθωτικές και αισθητικές παρεμβάσεις επισημάνθηκαν από τους φοιτητές, οι οποίοι, μάλιστα, πρότειναν λύσεις που, κατά τη γνώμη τους, θα βελτίωναν τη συνολική εικόνα του Μουσείου. Επιπλέον, οι φοιτητές αναγνωρίζουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του Μουσείου και θεωρούν ότι πράγματι το Μουσείο Παθολογικής Ανατομικής μπορεί να αποτελέσει χώρο εκπαίδευσης για την περιβαλλοντική υγεία, αλλά και να ευαισθητοποιήσει το κοινό για ζητήματα που αφορούν στις περιβαλλοντικές επιδράσεις στην υγεία. Επίσης, οι φοιτητές αναγνωρίζουν ότι τα παρελθοντικά παρασκευάσματα μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενα μελέτης για τους σύγχρονους ερευνητές, με νέες τεχνικές μοριακών και γενετικών ελέγχων. Τέλος, οι μη ιατροβιολογικού χαρακτήρα πληροφορίες που συνοδεύουν ορισμένα εκθέματα ενδιαφέρουν τους φοιτητές, οι οποίοι θεωρούν ότι οι εν λόγω πληροφορίες πρέπει να διασωθούν.