Απόψεις εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για θέματα διαχείρισης υγρών και στερεών αποβλήτων

Abstract

This research investigated the views of secondary education teachers in Greece regarding waste management. Although the issue of waste management has been the subject of numerous studies, the views of educators on this specific topic had not been explored at any educational level in Greece, thus presenting a significant research gap. To investigate this subject, an original quantitative study was conducted, involving a survey of 332 active secondary education teachers from various specialties across Greece, aiming to gather data on their views concerning waste management. The research questions that were examined include the educators' proficiency in implementing educational programs, their inclination to engage in Environmental Education Programs (E.E.P.) related to waste management, their level of knowledge, and their views about waste management, the related actions they claim to take, their level of awareness about waste management, as well as their views on the contribution of education to waste management. For the data analysis, the SPSS software was used (descriptive analyses, mean difference tests, and chi-squared analyses among categorical variables).The findings revealed that secondary education teachers expressed a moderate to low level of ability to implement educational activities related to waste management, with a wide distribution of views. They express that they felt more confident in implementing Environmental Education Programs (E.E.P.) related to solid waste management than wastewater management. Teachers showed interest in participating in and organizing environmental programs, particularly for solid waste management. While teachers demonstrated a moderate level of basic knowledge of waste management, their understanding varied across different topics. Some terms were well- known, while others were less familiar. Teachers had limited understanding of waste management principles and struggled to correctly prioritize waste management actions, with a significant percentage prioritizing recycling over waste minimization. However, they evaluated the role of the educational process as important in shaping citizens capable of proper waste management but stated that secondary education in Greece today does not adequately help students to acquire the appropriate skills. These findings highlight the need for further education and training for secondary education teachers in Greece regarding waste management and environmental education. Improvements are necessary to bridge the gap between teachers' knowledge and understanding of waste management principles. This study emphasizes the importance of integrating waste management topics into teacher education programs and providing ongoing professional development opportunities. This research contributes to the literature by identifying areas for improvement in environmental education practices among secondary education teachers in Greece. The findings provide insights for curriculum development and teacher training programs. Future research should evaluate the effectiveness of environmental education initiatives aimed at enhancing teachers' knowledge and understanding of waste management principles.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζει τις απόψεις των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, πάνω σε θέματα που αφορούν στη διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων. Αν και το ζήτημα της διαχείρισης αποβλήτων έχει γίνει αντικείμενο πολλών ερευνών, η εξέταση των απόψεων των εκπαιδευτικών στο συγκεκριμένο θέμα δεν είχε διερευνηθεί σε καμία εκπαιδευτική βαθμίδα στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας έτσι ένα σημαντικό ερευνητικό κενό. Σε μια προσπάθεια να ερευνηθεί το συγκεκριμένο θέμα, πραγματοποιήθηκε πρωτότυπη ποσοτική έρευνα με τη χορήγηση ερωτηματολογίου σε 332 εν ενεργεία εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από διάφορες ειδικότητες σε όλη την επικράτεια της Ελλάδας, με σκοπό τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις απόψεις τους για θέματα σχετικά με τη διαχείριση αποβλήτων. Τα ερευνητικά ερωτήματα (Ε.Ε.) που εξετάσθηκαν είναι, ο βαθμός ικανότητας των εκπαιδευτικών για υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η διάθεση για υλοποίηση Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Π.Π.Ε.) σχετικά με τη διαχείριση αποβλήτων, το επίπεδο γνώσεων και η μελέτη των αντιλήψεων τους σχετικά με τη διαχείριση αποβλήτων, οι σχετικές ενέργειες που δηλώνουν ότι κάνουν, ο βαθμός ενημέρωσης τους για τη διαχείριση αποβλήτων, καθώς και οι απόψεις τους για τη συμβολή της εκπαίδευσης στη διαχείριση αποβλήτων. Για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε λογισμικό SPSS (περιγραφικές αναλύσεις, ελέγχους διαφοράς μέσων και αναλύσεις Χ2 μεταξύ κατηγορικών μεταβλητών). Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εξέφρασαν μέτριο έως χαμηλό επίπεδο ικανότητας για την εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση αποβλήτων. Δήλωσαν ότι αισθάνονται πιο βέβαιοι στην εφαρμογή Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Π.Π.Ε.) που σχετίζονται με τη διαχείριση στερεών αποβλήτων παρά με τη διαχείριση υγρών. Οι εκπαιδευτικοί επέδειξαν ενδιαφέρον για τη συμμετοχή και την οργάνωση περιβαλλοντικών προγραμμάτων, ιδιαίτερα για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων. Οι εκπαιδευτικοί, ενώ θεωρούν ότι διαθέτουν ικανοποιητικό επίπεδο γνώσεων όσον αφορά όρους που σχετίζονται με τη διαχείριση αποβλήτων, έδειξαν μέτριο επίπεδο βασικής γνώσης πάνω σε θέματα διαχείρισης αποβλήτων. Παράλληλα, παρουσίασαν έλλειψη κατανόησης των αρχών διαχείρισης αποβλήτων και δυσκολεύτηκαν να καθορίσουν σωστά τις προτεραιότητες των δράσεων διαχείρισης, με σημαντικό ποσοστό να δίνει προτεραιότητα στην ανακύκλωση έναντι της ελαχιστοποίησης αποβλήτων. Παρόλο που αξιολόγησαν ως σημαντικό το ρόλο της εκπαιδευτικής διαδικασίας στη διαμόρφωση πολιτών ικανών για ορθή διαχείριση αποβλήτων, δήλωσαν ότι η δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα σήμερα, δε βοηθά σε ικανοποιητικό βαθμό τους μαθητές να αποκτήσουν τις κατάλληλες δεξιότητες. Αυτά τα ευρήματα, υπογραμμίζουν την ανάγκη για περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Η έρευνα προτείνει επίσης, την ενσωμάτωση της διαχείρισης αποβλήτων στα προγράμματα σπουδών των σχολείων και την ανάπτυξη κατάλληλων προγραμμάτων κατάρτισης για τους εκπαιδευτικούς.