Μελέτη του λιπιδομικού αποτυπώματος ασθενών με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος

Abstract

Patients with non-alcoholic steatohepatitis (NASH) show a significantly faster progression through the stages of liver fibrosis in comparison to patients with simple steatosis (NAFL). Nevertheless, liver biopsy is the only way to diagnose NASH, as the non-invasive diagnosis of NASH remains an unmet clinical need until today. Data from recent animal studies and limited data from bariatric patient studies have shown that sphingolipids, particularly ceramides, fatty acids and other lipid classes may be associated with NASH and its histological disease activity. The present study aimed to investigate whether patients with NASH had a different plasma lipid profile compared to patients with NAFL and healthy controls. This study also aimed to evaluate whether there was an association between the plasma lipid profile and the histological findings in patients with NAFLD. Three groups were included: patients with NASH (N=12), patients with NAFL (N=10) and healthy controls with normal liver (N=15). Plasma samples were collected after overnight fasting and a homogeneous low-fat diet for the previous 24 hours and targeted lipid analyses for fatty acids, acylcarnitines and ceramides were performed. In addition, baseline anthropometric characteristics were recorded and routine biochemical blood tests were performed. Statistical machine learning methods were used to analyze the data. NASH patients did not differ in terms of baseline characteristics from NAFL patients. However, NASH patients had elevated plasma levels of specific fatty acids, including, but not limited to, fatty acids (FA) 14:0, FA 15:0, FA 18:0, FA 18:3n3, and Cer(d18:1/16:0) ceramide, in comparison to NAFL patients. In contrast, although patients with NAFL differed significantly from healthy controls in terms of baseline characteristics, they did not show notable differences in terms of plasma lipid profile. In conclusion, patients with NASH showed a distinct plasma lipidomic signature that may differentiate them from patients with NAFL and healthy controls with normal liver. Further data from well-designed studies with larger sample sizes are needed to validate these findings and to consider potential applications of these findings to disease diagnosis and management strategies.

Οι ασθενείς με μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH) παρουσιάζουν μια σημαντικά ταχύτερη πρόοδο στα στάδια της ίνωσης σε σύγκριση με τους ασθενείς που πάσχουν από απλή στεάτωση (NAFL). Παρόλα αυτά, η μη επεμβατική διάγνωση της NASH παραμένει μια ανεκπλήρωτη κλινική ανάγκη στις μέρες μας, με αποτέλεσμα η βιοψία ήπατος να είναι ο μόνος τρόπος διάγνωσης της NASH. Προκαταρκτικά δεδομένα έχουν δείξει ότι τα σφιγγολιπίδια/κηραμίδια, τα λιπαρά οξέα και άλλες κατηγορίες λιπιδίων μπορεί να σχετίζονται με την παρουσία και την ιστολογική δραστηριότητα της NASH. H παρούσα μελέτη είχε ως στόχο να εξετάσει εάν οι ασθενείς με NASH είχαν ένα διακριτό λιπιδομικό προφίλ πλάσματος σε σύγκριση με ασθενείς με NAFL και υγιείς μάρτυρες. Επίσης η μελέτη αυτή είχε ως στόχο την αξιολόγηση της ύπαρξης συσχέτισης μεταξύ του προφίλ των λιπιδίων του πλάσματος και των ιστολογικών ευρημάτων σε ασθενείς µε μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (NAFLD). Η μελέτη περιελάµβανε τρεις ομάδες: ασθενείς µε NASH (N=12), NAFL (N=10) και υγιείς μάρτυρες με φυσιολογικό ήπαρ (N=15). Στο σύνολο του πληθυσμού της μελέτης πραγματοποιήθηκαν στοχευμένες λιπιδομικές αναλύσεις για λιπαρά οξέα, ακυλοκαρνιτίνες και κηραμίδια μετά από ολονύκτια νηστεία και ομοιογενή δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά το προηγούμενο 24ωρο. Ακόμη, στο σύνολο του πληθυσμού έγινε καταγραφή των βασικών ανθρωπομετρικών και δημογραφικών χαρακτηριστικών και πραγματοποιήθηκε λεπτομερής εργαστηριακός έλεγχος. Για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων και τη διερεύνηση ύπαρξης πιθανών συσχετίσεων χρησιμοποιήθηκαν σύγχρονες στατιστικές μέθοδοι μηχανικής μάθησης. Οι ασθενείς με NASH δε διέφεραν ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά τους από τους ασθενείς με NAFL. Παρόλα αυτά, οι ασθενείς με NASH είχαν ένα διακριτό λιπιδομικό προφίλ πλάσματος σε σχέση με τους ασθενείς με απλή στεάτωση. Συγκεκριμένα, οι ασθενείς με NASH είχαν αυξημένα επίπεδα συγκεκριμένων ειδών λιπιδίων του πλάσματος, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων, των λιπαρών οξέων (FA) 14:0, FA 15:0, FA 18:0, FA 18:3n3, καθώς και του κηραμίδιου Cer(d18:1/16:0), σε σύγκριση με τους ασθενείς με NAFL. Ακόμη, το λιπιδομικό αυτό προφίλ δείχνει να συσχετίζεται σημαντικά με την ιστολογική ενεργότητα της νόσου και να έχει υψηλή διαγνωστική απόδοση στη πρόβλεψη της NASH σε σύγκριση με τη NAFL. Αντιθέτως οι ασθενείς με NAFL αν και διέφεραν σημαντικά από τους υγιείς μάρτυρες ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά τους, δεν παρουσίασαν αξιοσημείωτες διαφορές ως προς το λιπιδομικό προφίλ του πλάσματος. Συμπερασματικά, στην παρούσα μελέτη οι ασθενείς με NASH παρουσίαζαν ένα διακριτό λιπιδομικό αποτύπωμα πλάσματος το οποίο μπορεί να τους διαφοροποιήσει από τους ασθενείς με NAFL και τους υγιείς μάρτυρες με φυσιολογικό ήπαρ. Απαιτούνται περαιτέρω δεδομένα από μελλοντικές μελέτες με μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος για την επικύρωση των ευρημάτων της παρούσας μελέτης και τη μελέτη πιθανών εφαρμογών των ευρημάτων αυτών στις στρατηγικές διάγνωσης και διαχείρισης της νόσου.