Ανάπτυξη εκτελεστικών λειτουργιών και αυτο-ρύθμιση της μάθησης στη φυσική αγωγή

Abstract

Executive functions, as well as metacognition in the context of self-regulated learning, are higher mental processes that contribute positively to learning. In the present thesis, the following were examined in the context of physical education: a. the interaction of executive functions with a metacognitive skill, b. the effect of self-regulated learning on executive functions, and c. the parallel development of executive functions and a metacognitive skill. A total of 376 4th, 5th and 6th grade children (196 boys and 180 girls) participated in the three researches of this thesis, who were examined individually with the micro-analytic method. In the 1st study, students were took an executive function test, filled in questionnaires on self-regulation of learning and use of metacognitive skills in physical education, and were tested on an athletic test (basketball shooting) after having made a personal estimation regarding their performance. The results showed that in general the students overestimated their performance on the motor test with under-estimators scoring higher than overestimators on the executive function test while accurate estimators had higher scores on the executive functions test compared both to underestimators and overestimators. Self-reports were slightly related to performance appraisal but not related to students' scores on the executive functions test. In the 2nd study, which was a group-randomized experimental study, students were tested on an executive function test and participated in a physical education course with self-regulated learning processes (setting process goals and self-recording) and were then retested on the executive functions test. According to the results, the students who participated in the experimental group increased their performance in the executive functions test compared to control group students. In the 3rd study, which was longitudinal, the students who participated in the 1st study were re-examined with the same protocol two more times, seven months and eighteen months after the 1st measurement. The results showed an initial lag of the 4th grade in performance estimation accuracy in relation to 5th and 6th grade students, which was however not present in the 3rd measurement. Also, while in the initial measurement there were no differences between the three grades and although all three classes improved their performance in the executive functions test, in the final measurement the students who were in the 4th grade in the initial measurement lagged behind in the 3rd measurement, since the 5th and 6th grade students improved their performance more. Finally, in all 3 measures the motor skill test performance had a small but significant relationship with both calibration accuracy and executive functions. The current results confirm relevant results of previous research that demonstrated a small relationship between executive functions and metacognitive skills. They also revealed the possibility of improving students΄ executive functions through self-regulated learning processes. Finally, longitudinal research has shown that the metacognitive skill of performance appraisal and executive functions develop relatively independently.

Οι εκτελεστικές λειτουργίες, και η μεταγνώση στο πλαίσιο της αυτο-ρύθμισης της μάθησης, αποτελούν ανώτερες νοητικές λειτουργίες που συμβάλουν θετικά στη μάθηση. Σε αυτή τη διατριβή, στο πλαίσιο της φυσικής αγωγής εξετάστηκαν: α. η αλληλεπίδραση των εκτελεστικών λειτουργιών και μιας μεταγνωστικής δεξιότητας, β. η επίδραση της αυτο-ρυθμιζόμενης μάθησης στις εκτελεστικές λειτουργίες και γ. η παράλληλη ανάπτυξη των εκτελεστικών λειτουργιών και μιας μεταγνωστικής δεξιότητας. Στις τρεις έρευνες αυτής της διατριβής συμμετείχαν συνολικά 376 παιδιά Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ δημοτικού (196 αγόρια και 180 κορίτσια), τα οποία εξετάστηκαν ατομικά με την μικρο-αναλυτική μέθοδο. Στην 1η έρευνα, οι μαθητές/τριες εξετάστηκαν σε ένα τεστ εκτελεστικών λειτουργιών, απάντησαν σε ερωτηματολόγια αυτο-ρύθμισης της μάθησης και χρήσης μεταγνωστικών δεξιοτήτων στη φυσική αγωγή, και εξετάστηκαν σε ένα κινητικό τεστ (σουτ στο μπάσκετ) αφού προηγουμένως έδωσαν την εκτίμησης τους για την απόδοσή τους στο κινητικό τεστ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, γενικά, οι μαθητές/τριες υπερεκτίμησαν την απόδοσή τους στο κινητικό τεστ με τους υποεκτιμητές να έχουν υψηλότερα σκορ από τους υπερεκτιμητές στο τεστ εκτελεστικών λειτουργιών ενώ οι ακριβείς εκτιμητές είχαν υψηλότερα σκορ στο τεστ εκτελεστικών λειτουργιών και από τους υποεκτιμητές και από τους υπερεκτιμητές. Οι αυτο-αναφορές είχαν μικρή σχέση με την εκτίμηση της απόδοσης αλλά δεν είχαν σχέση με τη βαθμολογία των μαθητών/τριων στο τεστ των εκτελεστικών λειτουργιών. Στην 2η έρευνα, η οποία ήταν μια ομαδικά τυχαιοποιημένη πειραματική μελέτη, οι μαθητές/τριες εξετάστηκαν σε ένα τεστ εκτελεστικών λειτουργιών και συμμετείχαν σε ένα μάθημα φυσικής αγωγής με διαδικασίες αυτο-ρυθμιζόμενης μάθησης (καθορισμός στόχων διαδικασίας και αυτο-καταγραφή), ενώ στη συνέχεια επανεξετάστηκαν στο τεστ εκτελεστικών λειτουργιών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι μαθητές/τριες που συμμετείχαν στην πειραματική ομάδα αύξησαν την επίδοσή τους στο τεστ των εκτελεστικών λειτουργιών σε σύγκριση με τους/τις μαθητές/τριες της ομάδας ελέγχου. Στην 3η έρευνα, η οποία ήταν διαχρονική, οι μαθητές/τριες που συμμετείχαν στην 1η έρευνα, επανεξετάστηκαν με το ίδιο πρωτόκολλο άλλες δύο φορές, μια επτά μήνες και μια δεκαοκτώ μήνες μετά την 1η μέτρηση. Τα αποτελέσματα έδειξαν μια αρχική υστέρηση της Δ΄ τάξης στην ακρίβεια εκτίμησης σε σχέση με την Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη η οποία όμως καλύφθηκε στην 3η μέτρηση. Ακόμη, ενώ στην αρχική μέτρηση δεν υπήρχαν διαφορές μεταξύ των τριών τάξεων και παρότι και οι τρεις τάξεις βελτίωσαν την απόδοσή τους στο τεστ των εκτελεστικών λειτουργιών, στην τελική μέτρηση οι μαθητές/τριες οι οποίοι/ες ήταν στη Δ΄ τάξη στην αρχική μέτρηση, υστέρησαν στην 3η μέτρηση καθώς οι μαθητές/τριες της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης βελτίωσαν την απόδοσή τους περισσότερο. Τέλος, και στις τρεις μετρήσεις η επίδοση στο τεστ κινητικής δεξιότητας είχε μικρή αλλά σημαντική σχέση και με την ακρίβεια εκτίμησης και με τις εκτελεστικές λειτουργίες. Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν σχετικά αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών τα οποία έδειξαν μικρή σχέση μεταξύ των εκτελεστικών λειτουργιών και των μεταγνωστικών δεξιοτήτων. Επίσης, έδειξαν τη δυνατότητα της ενίσχυσης των εκτελεστικών λειτουργιών των μαθητών/τριών μέσω διαδικασιών αυτο-ρυθμιζόμενης μάθησης. Τέλος, η διαχρονική έρευνα έδειξε ότι η μεταγνωστική δεξιότητα της εκτίμησης της απόδοσης και οι εκτελεστικές λειτουργίες αναπτύσσονται σχετικά ανεξάρτητα.