Residing outside South City’s wall: Kolkata’s changing urban landscape in the post-liberalization era

Abstract

The thesis explores the ongoing socio-spatial transformation of two Kolkata neighbourhoods (Poddar Nagar and Katju Nagar) located next to the gated community of ‘South City’ and in the context of India’s urban restructuring. These neighbourhoods emerged as refugee colonies (inhabited by Hindus from ‘East Pakistan’ after the Partition of 1947), and turned into legal and middle-class residential areas in the 1980s when they were absorbed into emerging real estate markets. To this aim, I employed a wide range of methods, including semi-structured interviews and informal conversations with residents, collecting life histories, conducting participant observation in the area, and drawing on newspaper articles, a book in Bengali on the history of Katju Nagar, and the collection of maps from Kolkata’s Municipal Corporation. Since the early 2000s, South Kolkata’s built environment has changed radically, partly because of redevelopment initiatives initiated by the residents themselves to transform their older, self-made structures and, partly, because of the way the ‘promoting’ method resulting in the construction of three or four-storied structures where older houses had once stood. Promoting in Katju Nagar and Poddar Nagar received a further impetus through the construction of ‘South City’ residential complex and shopping mall, which triggered real estate speculations across the area. I show how promoting operated under Kolkata’s ‘Left-Front’ government, a coalition of left-wing parties formed in 1977, with the Communist Party of India (Marxist), (henceforth CPM), as the dominant political force. I argue that promoting should be seen first and foremost as a state process. First, promoting involved a systematic production of illegalities. The construction of new multi-storied buildings flouted the construction rules of Kolkata’s Municipal Corporation (KMC). This practice was encouraged by the CPM and had the tacit approval of the state, especially KMC, allowing for the promoters and landowners to maximize profits. Second, it involved CPM’s patronage politics. Promoting was masterminded by the party, which patronized promoters and facilitated their work, with the backing of the formal state given CPM’s control of the public administration. Third, Ι argue that the production of illegalities created a dynamic of constant negotiation and negotiability, and should be understood as part of CPM’s renewing and consolidating its political bonds with the former refugee colonies’ residents. Promoting, thus, represented a successful hegemonic strategy simultaneously implemented from the bottom up by the nexus of the informal party machinery, the promoters and a substantial number of landowners. However, as I show, not all residents benefited equally. Under the Left Front’s successor, that is, the Trinamool government which has ruled West Bengal since 2011, I demonstrate that promoting has become “normalizedˮ and show how the reproduction of the system depends on a complex nexus comprising the local councilors, the promoters, the local Trinamool party leaders and goons, sections of the police, as well as KMC officers, engineers and mediators. Lastly, I explore the implications of urban redevelopment initiatives as well as of promoting for evolving kin and neighbourhood relationships.

H διδακτορική διατριβή εξετάζει τον εξελισσόμενο κοινωνικό-χωρικό μετασχηματισμό δύο γειτονιών στο νότιο τμήμα της πόλης της Κολκάτα, πρωτεύουσα της Δυτικής Βεγγάλης, (τις Poddar Nagar και Katju Nagar) που βρίσκονται δίπλα στο περίκλειστο οικιστικό συγκρότημα και εμπορικό κέντρο της ‘South City’, μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης του αστικού χώρου στην Ινδία. Οι γειτονιές αυτές είχαν συγκροτηθεί ως προσφυγικοί οικισμοί (που κατοικήθηκαν από Ινδουιστές από το ‘Ανατολικό Πακιστάν’ μετά τη διαίρεση της Ινδίας το 1947), και, αφού νομιμοποιήθηκαν κατά τη δεκαετία του 1980, μετατράπηκαν σε κατοικημένες περιοχές για την μεσαία τάξη και εντάχθηκαν στην αναδυόμενη κτηματαγορά ακινήτων. Για τους σκοπούς της έρευνας, χρησιμοποιήθηκε μια ποικιλία μεθόδων, μεταξύ των οποίων ημι-δομημένες συνεντεύξεις, άτυπες συζητήσεις με κατοίκους των γειτονιών, συμμετοχική παρατήρηση στην περιοχή, συλλογή αρθρογραφίας από τοπικά έντυπα, βιβλίο στα βεγγαλέζικα της μικρο-ιστορίας του Katju Nagar και αναζήτηση χαρτών στο κατάλληλο τμήμα του Δήμου.Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, το δομημένο περιβάλλον της νότιας Κολκάτα μεταμορφώθηκε με την κατασκευή τριώροφων ή τετραώροφων κτιρίων τόσο μέσω της ανακατασκευής ή επέκτασης των παλαιότερων αυτοδημιούργητων σπιτιών με πρωτοβουλία των ίδιων των κατοίκων, όσο και μέσω της λειτουργίας του συστήματος της αντιπαροχής με τη συμβολή εργολάβου. Η δημιουργία της ‘South City’ έδωσε περαιτέρω ώθηση στην αστική ανάπτυξη των γειτονιών Katju Nagar και στο Poddar Nagar κυρίως με τη μέθοδο της αντιπαροχής και πυροδότησε κερδοσκοπικές πρακτικές στην κτηματαγορά ακίνητων σε όλη την περιοχή. Καταδεικνύεται ο τρόπος που λειτούργησε το σύστημα των αντιπαροχών κατά τη διακυβέρνηση του «Αριστερού Μετώπου», ενός συνασπισμού αριστερών κομμάτων που σχηματίστηκε το 1977, με κορμό το Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδίας (Μαρξιστικό), [στο εξής ΚΚΙ(Μ)]. Υποστηρίζεται ότι οι παραπάνω ενέργειες θα πρέπει πρωτίστως να κατανοηθούν ως μια κρατική διαδικασία. Αρχικά, επισημαίνεται ότι η κατασκευή νέων κτιρίων με τη μέθοδο της αντιπαροχής ήταν συνυφασμένη με πλήθος παρανομιών αφού παραβιάστηκαν πολλοί από τους σχετικούς πολεοδομικούς κανόνες της Δημοτικής Αρχής της Κολκάτα. Αυτή η πρακτική ενθαρρύνθηκε από το ΚΚΙ(Μ), και είχε τη σιωπηρή έγκριση της Δημοτικής Αρχής, επιτρέποντας στους εργολάβους και τους ιδιοκτήτες των ακινήτων να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Συνεπαγόταν, ως εκ τούτου, την πολιτική πατρωνία του ΚΚΙ(Μ) σε όλους τους εμπλεκόμενους. Τέλος, υπογραμμίζεται ότι η ύπαρξη των αυθαιρεσιών συνετέλεσε στη δημιουργία μιας δυναμικής συνεχούς διαπραγμάτευσης μεταξύ του ΚΚΙ(Μ) και των κατοίκων των εν λόγω γειτονιών, επαναπροσδιορίζοντας και εδραιώνοντας την πολιτική τους σχέση. Το σύστημα της αντιπαροχής, λοιπόν, αντιπροσώπευε μια επιτυχημένη ηγεμονική στρατηγική που, ωστόσο, εφαρμόστηκε ταυτόχρονα και από τα κάτω, από ένα πλέγμα των ανθρώπων του κομματικού μηχανισμού, των εργολάβων και ενός σημαντικού αριθμού ιδιοκτητών. Εντούτοις, δεν επωφελήθηκαν όλοι οι κάτοικοι εξίσου.Από το 2011, με τη διακυβέρνηση Trinamool που διαδέχτηκε το Αριστερό Μέτωπο στη Δυτική Βεγγάλη, ο τρόπος λειτουργίας του συστήματος των αντιπαροχών έχει «κανονικοποιηθεί». Η αναπαραγωγή του συστήματος στηρίζεται, πλέον, σε ένα περίπλοκο δίκτυο που περιλαμβάνει τους τοπικούς δημοτικούς συμβούλους, τους εργολάβους, τοπικά στελέχη του κόμματος Trinamool, μέρος της αστυνομίας, καθώς και υπαλλήλους, μηχανικούς και μεσάζοντες της Δημοτικής Αρχής. Τέλος, διερευνώνται οι επιπτώσεις των παραπάνω αλλαγών στις ανθρώπινες σχέσεις σε επίπεδο οικογένειας και γειτονιάς.