Πολιτισμικές κινητικότητες, εργασία και συγγένεια: Αλβανοί μετανάστες μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας

Abstract

This dissertation adopts the approach of cultural mobilities in migration studies and examines, through the study of Albanian migration, the mobility of people within and between national borders. It explores, from an anthropological point of view, on the one hand, various forms of mobility of Albanian migrants, such as external, internal, multi-sited, transnational, cross-border and imaginary, and on the other hand, how they organize and are organized through labour and kinship in Greece and Albania from the 1990s to the 2010s. More specifically, the dissertation examines, through a long-term multi-sited and multi-national fieldwork (2015-2018) with Albanian men and women migrants in the wider region of Corinth and with Albanian men and women in northern Albania, the wide range of their mobilities. First, it analyzes “from below” the migratory memories and the labour mobility conceptualizations of Albanians, who live and work in Corinth, from the 1990s to the economic “crisis” in Greece in the 2010s. Second, it examines transnational, multi-sited and cross-border mobility practices of Albanian migrants in Corinth and of social networks (“known”), with which the former are associated with. The “known” ensure access to seasonal work in Greece but also jobs in other countries through the multi-sited digital social networks of co-nationals (“known”), which the Albanians have in various national contexts. Third, it examines the temporary returns of Albanian migrants in Albania and how they express their perspective regarding their “home” and “homeland” as a foreign place, disconnecting the meanings of “home” and “homeland” from the country of origin. Fourth, it investigates issues of reciprocity and in particular the provision of mutual “help” between Albanian migrants and their relatives in Albania in the context of rituals and daily practices. These practices are also found in Greece, revealing how their mobility and registration in a different cultural context allows Albanians sometimes to reproduce their familiar cultural perceptions and actions in Greece and sometimes to transform and reinterpret them based on the meanings they wish to give them. Fifth, it examines the imaginary (im)mobility in the “West”, which in the view of Albanian migrants is idealized and functions as a measure of comparison of experiences with the Greek state from the 1990s to the 2010s in Corinth.

Η παρούσα διατριβή υιοθετεί την προσέγγιση των πολιτισμικών κινητικοτήτων στην μελέτη της μετανάστευσης και εξετάζει την κινητικότητα των ανθρώπων εντός και μεταξύ εθνικών συνόρων, μέσα από τη μελέτη της αλβανικής μετανάστευσης. Διερευνά από ανθρωπολογική οπτική, αφενός διάφορες μορφές κινητικότητας Αλβανών μεταναστών, όπως εξωτερικές, εσωτερικές, πολυτοπικές, διασυνοριακές και φαντασιακές και αφετέρου πώς αυτές οργανώνουν αλλά και οργανώνονται μέσα από την εργασία και τη συγγένεια στην Ελλάδα και στην Αλβανία από τη δεκαετία του 1990 έως τη δεκαετία του 2010. Πιο συγκεκριμένα, η διατριβή εξετάζει, μέσα από μακρόχρονη πολυ-τοπική και πολυ-εθνική επιτόπια έρευνα (2015-2018) με Αλβανούς/ίδες μετανάστες της ευρύτερης περιοχής της Κορινθίας και με Αλβανούς/ίδες της βόρειας Αλβανίας, το ευρύ φάσμα κινητικοτήτων τους. Πρώτον, μελετά τις μεταναστευτικές μνήμες και νοηματοδοτήσεις της εργασιακής κινητικότητας των Αλβανών/ίδων της Κορινθίας «από τα κάτω» από τη δεκαετία του 1990 έως και την οικονομική «κρίση» στην Ελλάδα τη δεκαετία του 2010. Δεύτερον, εξετάζει τις διεθνικές, πολυτοπικές και διασυνοριακές πρακτικές κινητικότητας των Αλβανών μεταναστών στην Κορινθία και των κοινωνικών δικτύων («γνωστών»), με τα οποία συνδέονται. Οι «γνωστοί» εξασφαλίζουν την εποχική εργασία στην Ελλάδα αλλά και την εύρεση θέσεων εργασίας σε άλλες χώρες τους κόσμου μέσω των πολυτοπικών ψηφιακών κοινωνικών δικτύων ομοεθνών («γνωστών»), που οι Αλβανοί διαθέτουν σε ποικίλα εθνικά πλαίσια. Τρίτον, μελετά τις προσωρινές επιστροφές των Αλβανών μεταναστών και το αίσθημα ξενότητας που βιώνουν στην Αλβανία, αποσυνδέοντας τις νοηματοδοτήσεις του «σπιτιού» και της «πατρίδας» από τη χώρα προέλευσης. Τέταρτον, διερευνά ζητήματα αμοιβαιότητας και συγκεκριμένα την παροχή αμοιβαίας «βοήθειας» μεταξύ των Αλβανών μεταναστών και των συγγενών τους στο πλαίσιο τελετουργικών αλλά και καθημερινών πρακτικών στην Αλβανία. Αυτές οι πρακτικές εντοπίζονται και στην Ελλάδα, φανερώνοντας πώς η κινητικότητα και η εγγραφή τους σε ένα διαφορετικό πολιτισμικό πλαίσιο επιτρέπει στους Αλβανούς άλλοτε να αναπαράγουν τις οικείες πολιτισμικές αντιλήψεις και δράσεις τους και άλλοτε να τις μετασχηματίζουν και τις ανασημασιοδοτούν αναλόγως των νοημάτων που οι ίδιοι επιθυμούν να τις προσδώσουν. Πέμπτον, εξετάζει τις φαντασιακές κινητικότητες στη «δύση», που στο λόγο των Αλβανών μεταναστών εξιδανικεύεται και λειτουργεί ως μέτρο σύγκρισης εμπειριών με το ελληνικό κράτος από τη δεκαετία του 1990 έως και τη δεκαετία του 2010 στην Κορινθία.