Η επίδραση των κοινωνικοοικονομικών παραγόντων στην εμφάνιση καταθλιπτικών διαταραχών στις μητέρες κατά τη διάρκεια της κύησης και της λοχείας: η συμβολή της ψυχοπροφυλακτικής ως μέσου πρόληψης

Abstract

Background: The European and Greek financial turmoil that began in 2007 had adverse effects on the health of the population. In particular, an increase in negative parameters in pregnancy and postpartum period has been reported regarding the mental health of the mother and complications related to the fetus and the newborn. The purpose of this study was to evaluate whether socioeconomic factors contribute to postpartum blues, and whether psychoprophylaxis in the context of group prenatal education and support may have a beneficial effect. Methodology: The sample study was comprised of 414 pregnant women equally divided into psychoprophylaxis (experimental group) and standard care(control group). There were six psychoprophylaxis sessions (method Lamaze), with two each week lasting 2 hours each, in groups of five people at the urban health center of Larissa, Greece. The following questionnaires were used to collect the data: a) closed-type questions about sociodemographic characteristics, medical, and obstetric history, b) the Hamilton Depression Scale, c) questionnaire for postpartum blues (Maternity Blues -BQ), d) the Holmes & Rahe stressful life events scale and e) a scale of effects of the economic crisis. Differences between the two groups and within the groups at different time points were assessed by two-way repeated measures ANOVA tests. Results: Maternity blues score, depression score at all time points, life stress events score and financial difficulties score were all significantly related to each other in both groups at all time points (p<0.01). On the contrary, the correlation between financial difficulties and maternity blues/depression was not observed after delivery in the intervention group. Financial difficulties, depression, and psychoprophylaxis sessions were emerged as independent prognostic factors of maternity blues score, with the intervention/control group variable being significantly associated with a reduction in postpartum blues.Conclusion: Although financial status as well as depression continued to play a role, the deterrent contribution of psychoprophylaxis was the most important parameter in the final maternity blues prognostic model. The results of our study show a potential for the prevention of maternity blues and suggest interesting hypotheses for future interventions.

Εισαγωγή : Η ευρωπαϊκή και ελληνική χρηματοπιστωτική αναταραχή που ξεκίνησε το 2007, είχε δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού. Ειδικότερα, έχουν αναφερθεί αύξηση αρνητικών παραμέτρων στην εγκυμοσύνη και τη λοχεία σε ότι αφορά τη ψυχική υγεία της μητέρας και σε επιπλοκές που αφορούν στο κύημα και το νεογνό. Ο σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να αξιολογήσει, εάν οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες συμβάλλουν στην επιλόχεια μελαγχολία και εάν η ψυχοπροφύλαξη, στο πλαίσιο της ομαδικής προγεννητικής εκπαίδευσης και υποστήριξης, μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση. Μεθοδολογία: Το δείγμα της μελέτης περιελάμβανε 414 έγκυες γυναίκες, εξίσου χωρισμένες σε ομάδα ψυχοπροφυλακτικής (πειραματική) και τυπικής φροντίδας (ελέγχου). Πραγματοποιήθηκαν έξι συνεδρίες ψυχοπροφυλακτικής (μέθοδος Lamaze), με δύο κάθε εβδομάδα διάρκειας 2 ωρών η καθεμία, σε ομάδες των πέντε ατόμων, στο αστικό Κέντρο Υγείας της Λάρισας, Ελλάδα. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν τα κάτωθι ερωτηματολόγια: α) ερωτήσεις κλειστού τύπου σχετικά με τα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά, το ιατρικό και το μαιευτικό ιστορικό, β) την κλίμακα κατάθλιψης Hamilton, γ) ερωτηματολόγιο για την επιλόχεια μελαγχολία (Maternity Blues -BQ), δ) την κλίμακα Holmes & Rahe αγχογόνων γεγονότων ζωής και ε) κλίμακα επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης. Οι διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων και εντός των ομάδων σε διαφορετικά χρονικά σημεία, αξιολογήθηκαν με αμφίδρομη δοκιμασία ANOVA επαναλαμβανόμενων μετρήσεων. Αποτελέσματα: Η βαθμολογία της επιλόχειας μελαγχολίας, της κατάθλιψης σε όλα τα χρονικά σημεία, των αγχογόνων γεγονότων ζωής και η βαθμολογία οικονομικών δυσκολιών, σχετίζονταν όλα σημαντικά μεταξύ τους και στις δύο ομάδες, σε όλες τις χρονικές στιγμές (p<0,01). Αντιθέτως, η συσχέτιση μεταξύ οικονομικών δυσκολιών και επιλόχειας μελαγχολίας/κατάθλιψης δεν παρατηρήθηκε μετά τον τοκετό στην ομάδα παρέμβασης. Οι οικονομικές δυσκολίες, η κατάθλιψη και οι συνεδρίες ψυχοπροφυλακτικής, αναδύθηκαν ως ανεξάρτητοι προγνωστικοί παράγοντες της βαθμολογίας της επιλόχειας μελαγχολίας, με την μεταβλητή της ομάδας παρέμβασης/ελέγχου να σχετίζεται σημαντικά με την μείωση της επιλόχειας μελαγχολίας. Συμπέρασμα: Αν και η οικονομική κατάσταση, καθώς και η κατάθλιψη συνέχισαν να παίζουν ρόλο, η αποτρεπτική συμβολή της ψυχοπροφυλακτικής, ήταν η πιο σημαντική παράμετρος στο τελικό προγνωστικό μοντέλο της επιλόχειας μελαγχολίας. Τα αποτελέσματα της μελέτης μας, δείχνουν δυνατότητες πρόληψης της επιλόχειας μελαγχολίας και προτείνουν ενδιαφέρουσες υποθέσεις για μελλοντικές παρεμβάσεις.