Μη παραδοσιακοί παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου σε παιδιά και εφήβους με μεταβολικό σύνδρομο

Abstract

AIM: Cardiovascular disease (CVD) is one of the leading causes of mortality worldwide. A number of traditional risk factors have been associated with early atherosclerosis, including obesity, diabetes type II, hypertension, dyslipidemia, and metabolic syndrome (MetS). The aim of our study was to investigate the prognostic value and possibility of use as CVD prevention indicators new, non-traditional cardiovascular risk factors in children and adolescents with MetS, their correlation with the degree of atherogenesis and their modification by the application of a personalized, multidisciplinary, intervention program of diet and physical exercise. MATERIALS AND METHODS: Children and adolescents attending our Childhood Obesity Outpatient Clinic were recruited to participate in this prospective case-control study. The patient group included children and adolescents who met the International Diabetes Federation criteria for MetS. The control group included children and adolescents withοut MetS. Eighty-nine(n=89)obese children and adolescents[mean age±SD:13.19±0.20years,59 boys(66.3%),30 girls(33.7%),15 preadolescents (16.8%),74 adolescents(83.1%)] who met MetS criteria and sixty(n= 60) obese children and adolescents [mean age±SD: 12.05±0.28years,37 boys(61.7%),23 girls(38.3%),17 preadolescents (28.3%),43 adolescents(71.7%)] without MetS (control group) were studied prospectively. All participants underwent clinical examination, carotid triplex, echocardiogram, liver ultrasound, hematological, biochemical, endocrinological investigations. In addition, the profile of cytokines involved in the inflammatory process of adipose was determined by flow cytometry CBA. At the completion of one year of intervention, the patients underwent the same clinical and laboratory evaluation. RESULTS: From the study of traditional cardiovascular risk factors, after one year of implementation of the life-style intervention program, the MetS group showed a statistically significant decrease in the mean systolic blood pressure(P<0.01) and an increase in HDL(P<0.05). Studying non-traditional cardiovascular risk factors, after intervention, patients with MetS showed a significant reduction in TG/HDL(P<0.05) and ApoB/ApoA1 ratio(P<0.01), leptin(P<0.01) and IL-6(P<0.01) concentrations. MetS patients had significantly higher concentrations of pro-inflammatory cytokines TNF-α, IL-17A and INF-γ compared to the control group(P<0.05). Carotid triplex recorded a mean intima-media thickness (cIMT) of common carotid artery in the MetS group of 0.65±0.03mm at baseline, a value higher than normal for age(normal range:0.49±0.03mm) and with a statistically significant difference from the control group, 0.50±0.02mm. Furthermore, a statistically significant improvement in cIMT was recorded over one year of intervention in the MetS group(P<0.01).In the echocardiogram, patients with MetS had higher values in left ventricular septal thickness during diastole(IVSd) and systole(IVSs), and larger end-diastolic(LVIDd) and end-systolic(LVIDs) diameters compared to the control group, which demonstrates the potential risk of incipient left ventricular hypertrophy accompanying MetS. Liver U/S revealed NAFLD in the MetS population at a rate of 51.5%, while a parallel improvement in steatosis, cIMT and IL-6 concentration was observed after the intervention. Multiple linear regression analysis indicated that independent variables associated with adipose inflammation, such as lL-6, HOMA-IR index and waist circumference, were positive predictors of early-onset atherosclerosis in children and adolescents. CONCLUSION: Our results demonstrate an increased cardiometabolic risk for patients with MetS, however, a significant improvement in cardiovascular parameters, proinflammatory factors and cytokines was observed following the implementation of a life-style intervention program for one-year. New, non-traditional cardiovascular risk factors such as TG/HDLratio, ApoB/ApoA1ratio, leptin and IL-6 concentrations, showed significant improvement after one-year of a personalized, multidisciplinary, life-style intervention program.

ΣΚΟΠΟΣ: Η καρδιαγγειακή νόσος(CVD) αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θνησιμότητας παγκοσμίως. Ένας αριθμός παραδοσιακών παραγόντων κινδύνου έχουν συσχετιστεί με την εμφάνιση πρώιμης αθηρωμάτωσης, όπως η παχυσαρκία,ο ΣΔΙΙ, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία,το μεταβολικό σύνδρομο(MΣ). Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση της προγνωστικής αξίας και δυνατότητας χρήσης ως δεικτών πρόληψης CVD νέων μη παραδοσιακών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου σε παιδιά και εφήβους με MΣ, η συσχέτισή τους με το βαθμό αθηρωμάτωσης και η τροποποίησή τους με την εφαρμογή ενός εξατομικευμένου διεπιστημονικού προγράμματος διατροφής και άσκησης. ΜΕΘΟΔΟΙ: Σχεδιάστηκε προοπτική μελέτη ασθενών-μαρτύρων στην οποία συμμετείχαν ασθενείς που παρακολουθούνταν στο Ιατρείο Αντιμετώπισης Αυξημένου Βάρους. Η ομάδα ασθενών περιελάμβανε παιδιά και έφηβους που πληρούσαν τα κριτήρια της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη για το MΣ, ενώ η ομάδα ελέγχου περιελάμβανε παιδιά και εφήβους με παχυσαρκία χωρίς MΣ. Στρατολογήθηκαν ογδόντα εννέα (n=89) παιδιά και έφηβοι με MΣ[μέση ηλικία±SD:13,19±0,20έτη, 59 αγόρια(66,3%), 30 κορίτσια(33,7%),15 προεφηβικής ηλικίας (16,8%),74 έφηβοι(83,1%)] και εξήντα (n=60) παχύσαρκα παιδιά και έφηβοι[μέση ηλικία±SD:12,05±0,28έτη, 37 αγόρια(61,7%), 23 κορίτσια(38,3%),17 προεφηβικής ηλικίας (28,3%), 43 έφηβοι(71,7%)] ασθενείς-μάρτυρες. Όλοι οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε κλινική εξέταση, triplex καρωτίδων, υπερηχογράφημα καρδιάς και ήπατος, ελήφθη αιματολογικός, βιοχημικός, ενδοκρινολογικός έλεγχος και προσδιορίστηκε με κυτταρομετρία(CBA) το προφίλ των κυτταροκινών που εμπλέκονται στην λιπώδη φλεγμονή. Με τη συμπλήρωση ενός έτους παρέμβασης, οι ασθενείς υποβλήθηκαν εκ νέου στον αρχικό κλινικοεργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Από την μελέτη των παραδοσιακών παραγόντων κινδύνου, μετά από ένα έτος παρέμβασης, στους ασθενείς με ΜΣ διαπιστώθηκε στατιστικώς σημαντική μείωση συστολικής αρτηριακής πιέσεως(P<0,01) και αύξηση της HDL(P<0,05).Μελετώντας τους μη παραδοσιακούς παράγοντες, μετά την παρέμβαση, στην ομάδα με ΜΣ διαπιστώθηκε σημαντική ελάττωση των αναλογιών TG/HDL(P<0,05) και ApoB/ApoA1(P<0,01), των συγκεντρώσεων λεπτίνης(P<0,01) και IL-6(P<0,01). Οι ασθενείς με ΜΣ παρουσίαζαν σημαντικά υψηλότερες συγκεντρώσεις των προφλεγμονωδών κυτταροκινών TNF-α, IL-17A, INF-γ συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου(P<0,05). Από το triplex καρωτίδων καταγράφηκε μέση τιμή πάχους έσω-μέσου χιτώνα(cIMT) κοινής καρωτίδας 0,65±0,03mm στην ομάδα MΣ κατά την αρχική αξιολόγηση, τιμή υψηλότερη από το φυσιολογικό εύρος:0,49±0,03mm για την ηλικία, και με στατιστικώς σημαντική διαφορά από την ομάδα ελέγχου,0,50±0,02mm. Επιπλέον, καταγράφηκε στατιστικώς σημαντική βελτίωση του cIMT μετά την παρέμβαση στην ομάδα MΣ(P<0,01). Oι ασθενείς με ΜΣ παρουσίαζαν υψηλότερες τιμές πάχους μεσοκοιλιακού διαφράγματος κατά τη συστολή(IVSs),μεγαλύτερη τελοδιαστολική(LVIDd) και τελοσυστολική(LVIDs) διάμετρο αριστερής κοιλίας συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου, γεγονός που καταδεικνύει τον πιθανό κίνδυνο αρχόμενης υπερτροφίας της αριστερής κοιλίας που συνοδεύει το MΣ. Από τον U/S ήπατος διαπιστώθηκε NAFLD στον πληθυσμό με ΜΣ σε ποσοστό 51,5%, ενώ μετά την παρέμβαση παρατηρήθηκε παράλληλη βελτίωση της στεάτωσης, του cIMT και της IL-6. Από τον έλεγχο πιθανών προγνωστικών παραγόντων, οι ανεξάρτητες μεταβλητές που έχουν συσχετιστεί με τη λιπώδη φλεγμονή, όπως η lL-6, ο δείκτης HOMA-IR και η περίμετρος μέσης, αναδείχθηκαν ως θετικοί προγνωστικοί παράγοντες για την εκτίμηση της πρώιμης έναρξης αθηρωμάτωσης στην παιδική και εφηβική ηλικία. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Τα αποτελέσματά μας καταδεικνύουν αυξημένο καρδιομεταβολικό κίνδυνο για την ομάδα ασθενών με ΜΣ, ενώ διαπιστώθηκε σημαντική βελτίωση στις καρδιαγγειακές παραμέτρους και στο προφίλ των προφλεγμονωδών παραγόντων μετά την παρέμβαση. Νέοι, μη παραδοσιακοί παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως οι αναλογίες TG/HDL, ApoB/ApoA1, οι συγκεντρώσεις λεπτίνης και IL-6, παρουσίασαν σημαντική βελτίωση μετά από ένα έτος εφαρμογής του προγράμματος παρέμβασης.