Η ενσυνείδητη ηγεσία στο χώρο της υγείας: η ελληνική περίπτωση

Abstract

Introduction: Effective leadership can contribute to better management of human resources so as to ensure the best possible provision of health services to patients. The application of mindfulness on a level administration of hospital organizations contributes to effective leadership as, has beneficial effects in dealing with complex situations from leaders and workers, which leads to the reduction of errors, the increasethe efficiency and well-being of the respective organization.Aim: The investigation of the dominant leadership style and its level of mindfulness among the high-ranking officials of its military hospitals in Greece. Additional aims are to investigate the correlation between mindfulness with leadership style and leadership outcome and the effect of demographic characteristics.Methodology: The present study is multicenter, quantitative, cross-sectional, descriptive, and correlational, in which measurement scales were used for data collection and multiple methods of data analysis. The Multifactor Leadership Questionnaire (MLQ) was used to investigate leadership style and the Mindful Attention Awareness Scale (MAAS) was used to measure mindfulness. The sample consisted of executives who are in leadership positions (commander, deputy commander, manager, deputy director, head of department) of the medical, nursing, and administrative staff of military hospitals. The statistical analysis of the data was done with IBM SPSS version 26.Results: 381 people participated (83.1% response rate). The middle age of the participants was 44 years. The majority of participants were women (56%), married (70%), and university graduates (46%). The average length of service was 15 years and the average length of service in their current position for 4 years. The results show that the dominant leadership styles are transformational and transactional. A positive correlation was observed between transformational and transactional leadership styles with the leadership outcome. Mindfulness was low to moderately positively correlated with all MLQ subscales, except passive leadership subscales which were low to moderately negatively correlated. Also, the participants show a high rate of mindfulness with women, medical and administrative staff displaying the highest. The factors of gender, professional category, age, and experience in the hospital influence mindfulness significantly.Conclusions: The results of the study contribute to the development of knowledge about mindful leadership and can be used as the basis for developing guidelines or creating programs of mindful leadership adapted to the needs of military hospitals. Useful information is offered to effectively exercise leadership and hospital administration, enriching the limited Greek and scholarly literature around the specific concepts.

Εισαγωγή: H αποτελεσματική ηγεσία μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή παροχή υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς. Η εφαρμογή της ενσυνειδητότητας σε επίπεδο διοίκησης οργανισμών νοσοκομείων, συμβάλει στην αποτελεσματική ηγεσία καθώς, έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση πολύπλοκων καταστάσεων από ηγέτες και εργαζομένους, γεγονός που οδηγεί στη μείωση των λαθών, στην αύξηση της αποδοτικότητας και στην ευημερία του αντίστοιχου οργανισμού.Σκοπός: Η διερεύνηση του κυρίαρχου στυλ ηγεσίας και του επιπέδου της ενσυνειδητότητας στα υψηλόβαθμα στελέχη των στρατιωτικών νοσοκομείων της Ελλάδας. Επιπρόσθετοι στόχοι είναι η διερεύνηση συσχέτισης της ενσυνειδητότητας με το στυλ ηγεσίας και την έκβαση ηγεσίας, καθώς και την επίδραση των δημογραφικών χαρακτηριστικών.Μεθοδολογία: Η παρούσα μελέτη είναι πολυκεντρική, ποσοτική, συγχρονική, περιγραφική και συσχέτισης, στην οποία χρησιμοποιήθηκαν κλίμακες μέτρησης για τη συλλογή δεδομένων και πολλαπλές μέθοδοι ανάλυσης δεδομένων. Για τη διερεύνηση του στυλ ηγεσίας χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα μέτρησης Multifactor Leadership Questionnaire (MLQ) και για τη μέτρηση της ενσυνειδητότητας το Mindful Attention Awareness Scale (MAAS). Το δείγμα αποτέλεσαν στελέχη που βρίσκονται σε ηγετικές θέσεις (διοικητή, αναπληρωτή διοικητή, διευθυντή, υποδιευθυντή, τομεάρχη) του ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού των στρατιωτικών νοσοκομείων. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πακέτο SPSS vr 26.00. Αποτελέσματα: Συμμετείχαν 381 άτομα (ποσοστό ανταπόκρισης 83,1%). Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν τα 44 έτη. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ήταν γυναίκες (56%), έγγαμοι (70%) και απόφοιτοι ανώτερης εκπαίδευσης (46%). Ο μέσος χρόνος προϋπηρεσίας τους ήταν τα 15 έτη και ο μέσος χρόνος προϋπηρεσίας στην παρούσα τους θέση τα 4 έτη. Από τα αποτελέσματα προκύπτουν ότι τα κυρίαρχα στυλ ηγεσίας είναι το μετασχηματιστικό και το συναλλακτικό. Παρατηρήθηκε θετική συσχέτιση μεταξύ του μετασχηματιστικού και του συναλλακτικού στυλ ηγεσίας με την έκβαση ηγεσίας. Η ενσυνειδητότητα συσχετίστηκε χαμηλά προς μέτρια θετικά με όλες τις υποκλίμακες του ΜLQ, εκτός από τις υποκλίμακες της παθητικής ηγεσίας που συσχετίστηκαν χαμηλά προς μέτρια αρνητικά. Επίσης, οι συμμετέχοντες εμφανίζουν υψηλό ποσοστό ενσυνειδητότητας με τις γυναίκες, το ιατρικό και διοικητικό προσωπικό να εμφανίζουν το υψηλότερο. Οι παράγοντες φύλο, επαγγελματική κατηγορία, ηλικία και προϋπηρεσία στο νοσοκομείο επηρεάζουν σημαντικά την ενσυνειδητότητα. Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της μελέτης συμβάλλουν στην ανάπτυξη της γνώσης σχετικά με την ενσυνείδητη ηγεσία και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών ή τη δημιουργία προγραμμάτων ενσυνείδητης ηγεσίας, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των στρατιωτικών νοσοκομείων. Χρήσιμες πληροφορίες προσφέρονται για την αποτελεσματική άσκηση ηγεσίας και διοίκησης των νοσοκομείων, εμπλουτίζοντας την περιορισμένη ελληνική και παγκόσμια βιβλιογραφία γύρω από τις συγκεκριμένες έννοιες.