The economic realization of civic friendship: theoretical underpinning and grass-roots praxis

Abstract

As a solution to the extended poverty and economic insecurity in contemporary societies, care theorists have suggested the alignment of the market economy with the ethic of care. Although they have developed an insightful critique of the neoliberal capitalist order, they have been reluctant to propose a radical re-organization of the economy that would subordinate the economy to the goal of human life’s maintaining and flourishing. Aristotelian “civic friendship”, I hold, could lead to an economy that serves life precisely because it activates citizenship expressed in citizens’ mutual goodwill and reciprocal contribution to one another’s well-being that presupposes political equality and the closing of economic inequalities. Marx’s “social production” constitutes a modern reconstruction of civic friendship which places the Aristotelian ideal in the economy rendering thus the latter a field for enacting politics. Civic friendship, I argue, implies a primordial meaning of the good life derived from its inscription in the political community. This primordial good life could be actualized through virtuous shared praxis which in the economy concerns the production and distribution of social wealth, as well as the caring services. Apart from its implicit content, I further argue, civic friendship embodies an instinctual need for being in common which, in essence, underpins it and which could thrive within a nonproductivist economic context. Degrowth movement supporting an economy of a lower ecological footprint delineates such an economic setting. Supplemented by the political positivity of Neurath’s associational socialism, degrowth movement, I propose, could result in a kind of degrowth socialist economic order in which the productive and distributive procedure, as well as direct caring labour, would be organized and performed by citizens-workers in a decentralized, democratic mode, and on the basis of a primordial conception of human well-being. Thus, the economy would realize civic friendship and confirm the political community.

Οι θεωρητικοί της φροντίδας έχουν προτείνει την ευθυγράμμιση της οικονομίας της αγοράς με την ηθική της φροντίδας ως λύση για την εκτεταμένη φτώχεια και την ανασφάλεια στις σύγχρονες κοινωνίες. Αν και έχουν αναπτύξει μια καίρια κριτική στη νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική συνθήκη, έχουν φανεί απρόθυμοι να προτείνουν μια ριζοσπαστική επανα-οργάνωση της οικονομίας που θα υπέβαλλε την οικονομία στον σκοπό της διατήρησης και της βελτίωσης της ανθρώπινης ζωής. Η αριστοτελική «πολιτική φιλία», θεωρώ, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια οικονομία που υπηρετεί τη ζωή ακριβώς επειδή ενεργοποιεί την ιδιότητα του πολίτη όπως αυτή εκφράζεται στην αμοιβαία καλή θέληση μεταξύ των πολιτών και στην αμοιβαία συμβολή τους στην ευημερία του ενός για τον άλλο που προϋποθέτει πολιτική ισότητα και μείωση των οικονομικών ανισοτήτων. Η «κοινωνική παραγωγή» του Μαρξ αποτελεί μια μοντέρνα αναδόμηση της πολιτικής φιλίας η οποία τοποθετεί το αριστοτελικό ιδεώδες στην οικονομία καθιστώντας έτσι την τελευταία ένα πεδίο για άσκηση πολιτικής. Η πολιτική φιλία, υποστηρίζω, συνεπάγεται ένα πρωταρχικό νόημα της καλής ζωής που προέρχεται από την εγγραφή της στην πολιτική κοινότητα. Αυτή η πρωταρχική καλή ζωή θα μπορούσε να πραγματωθεί μέσα από την ενάρετη κοινή πράξη η οποία στην οικονομία αφορά στην παραγωγή και διανομή του κοινωνικού πλούτου, όπως επίσης στις υπηρεσίες φροντίδας. Εκτός από αυτό της το περιεχόμενο, επιπλέον υποστηρίζω, η πολιτική φιλία ενσαρκώνει μια ενστικτώδη ανάγκη για κοινή ζωή η οποία, στην ουσία, την θεμελιώνει και η οποία θα μπορούσε να ενδυναμωθεί μέσα σε ένα οικονομικό πλαίσιο μη παραγωγισμού. Το κίνημα της αποανάπτυξης προτείνοντας μια οικονομία χαμηλού οικονομικού αποτυπώματος σκιαγραφεί ένα τέτοιο οικονομικό πλαίσιο. Ενισχυόμενο από την πολιτική θετικότητα του ενωσιακού σοσιαλισμού του Νόιρατ, το κίνημα της αποανάπτυξης θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα είδος σοσιαλιστικής οικονομίας προσανατολισμένης στην αποανάπτυξη όπου η παραγωγική και η διανεμητική διαδικασία όπως επίσης και η άμεση εργασία φροντίδας θα μπορούσαν να οργανωθούν και να πραγματοποιηθούν από τους πολίτες-εργαζόμενους με έναν αποκεντρωμένο, δημοκρατικό τρόπο, και στη βάση μιας θεμελιώδους σύλληψης της ευημερίας. Έτσι η οικονομία θα πραγμάτωνε την πολιτική φιλία και θα επιβεβαίωνε την πολιτική κοινότητα.