Ασφάλεια ενεργειακών υποδομών

Abstract

This doctoral thesis refers to the security of energy infrastructures through the literature research and the analysis of all risk situations that threaten the various forms of energy infrastructures of anthropogenic origin.The energy system is the backbone of every modern industrial and post-industrial state. The economy, social welfare and national security of every state is based on energy. A direct consequence is that national energy policies, geostrategic planning and national security policies become intertwined. In these plans, energy security and the security of energy infrastructures occupy the main place, in the effort of states to ensure their security, power and prosperity.The research places special emphasis on hybrid threats that threaten critical energy infrastructures. Threats such as piracy, terrorism, cybercrime and cyberattacks. We investigate both the qualitative and quantitative dimensions of these threats, their causes, their effects and how to deal with them.Then we categorize the infrastructures according to their geographical dimension and extent in order to systematize the research of the protection of each type of infrastructure separately. We also analyze threats, specifics and recommend protection measures for three separate areas. Firstly, for the maritime infrastructures in which we include navigation and ships, even if formally they do not constitute infrastructure, they nevertheless have a quasi-infrastructure character. Therefore, we analyze the aspects of the maritime operation and protection of platforms, ships, underwater infrastructures and ports which, although land infrastructure, the nature of the connection with the sea places them in the corresponding category.In land infrastructure, we delve into point facilities, i.e. facilities that are geographically defined in a relatively limited area (eg factories, refineries, tanks etc). Also, energy pipeline protection issues are specifically analysed, with particular emphasis on cross-border pipelines and their characteristics.The last part of the survey is devoted to cyberspace. The immateriality of cyberspace has introduced unprecedented security and threat variables to energy facilities. In this context, the legal and practical aspect of cyber defense as it is shaped in the USA and the EU is investigated.At the end of each chapter, we present characteristic case studies from cases whose main object is the protection of energy infrastructures. Each case has been chosen to present a different aspect of both the threat and the legal considerations of responsibility, attribution and protection of an infrastructure. The investigation does not escape the analysis of the legal liability of energy infrastructure protection measures that may work against the interest of the owners of these infrastructures.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή αναφέρεται στην ασφάλεια των ενεργειακών υποδομών μέσα από την βιβλιογραφική έρευνα και την ανάλυση όλων των καταστάσεων κινδύνων που απειλούν τις διάφορες μορφές ενεργειακών υποδομών έχουν ανθρωπογενή προέλευση. Το ενεργειακό σύστημα αποτελεί την ραχοκοκαλιά κάθε σύγχρονου βιομηχανικού και μεταβιομηχανικού κράτους. Πάνω στην ενέργεια βασίζεται η οικονομία, η κοινωνική ευημερία και η εθνική ασφάλεια κάθε κράτους. Άμεσο επακόλουθο είναι οι εθνικές πολιτικές ενέργειας, οι γεωστρατηγικοί σχεδιασμοί και οι πολιτικές εθνικής ασφάλειας να συμπλέκονται. Σε αυτούς τους σχεδιασμούς η ενεργειακή ασφάλεια και η ασφάλεια των ενεργειακών υποδομών καταλαμβάνουν την κυρία θέση, στην προσπάθεια των κρατών να εξασφαλίσουν την ασφάλεια, την ισχύ και την ευημερία τους. Η έρευνα δίνει ιδιαίτερη έμφαση υβριδικές απειλές που απειλούν τις κρίσιμες ενεργειακές υποδομές. Απειλές όπως η πειρατεία, η τρομοκρατία, το κυβερνοέγκλημα και οι κυβερνοεπιθέσεις. Ερευνούμε τόσο την ποιοτική όσο και την ποσοτική διάσταση αυτών των απειλών, τα αίτια τους, τις επιπτώσεις τους και τους τρόπους αντιμετώπισης τους.Έπειτα κατηγοριοποιούμε τις υποδομές στην γεωγραφική τους διάσταση και έκταση για την συστηματοποίηση της έρευνας της προστασίας κάθε είδους υποδομής ξεχωριστά. Αναλύουμε και απειλές, ιδιαιτερότητες και προτείνουμε μέτρα προστασίας για τρεις ξεχωριστούς τομείς. Πρώτον για τις θαλάσσιες υποδομές στις οποίες εντάσσουμε και την ναυσιπλοΐα και τα πλοία, ακόμα και αν τυπικά΄ δεν αποτελούν υποδομή, ωστόσο έχουν οιονεί χαρακτήρα υποδομής. Στην θάλασσα λοιπόν αναλύουμε τις πτυχές της λειτουργίας και της προστασίας των εξεδρών, των πλοίων των υποθαλάσσιων υποδομών και των λιμένων που αν και χερσαία υποδομή η φύση της σύνδεσης με την θάλασσα τους εντάσσει στην αντίστοιχη κατηγορία. Στις χερσαίες υποδομές εμβαθύνουμε στις σημειακές εγκαταστάσεις, δηλαδή εγκαταστάσεις που γεωγραφικά προσδιορίζονται σε μία σχετικά περιορισμένη περιοχή (πχ εργοστάσια, διυλιστήρια, δεξαμενές κοκ). Επίσης αναλύονται ειδικώς ζητήματα προστασίας των αγωγών ενέργειας, με ιδιαίτερη έμφαση στους διασυνοριακούς αγωγούς και τα χαρακτηριστικά τους. Το τελευταίο μέρος της έρευνας αφιερώνεται στο κυβερνοχώρο. Το άυλο του κυβερνοχώρου έχει εισάγει πρωτόγνωρες μεταβλητές ασφάλειας και απειλών για τις ενεργειακές εγκαταστάσεις. Διερευνάται στα πλαίσια αυτά η νομική και η πρακτική πτυχή της κυβερνοάμυνας όπως διαμορφώνεται στις ΗΠΑ και την ΕΕ. Στον επίλογο κάθε κεφαλαίου παρουσιάζουμε χαρακτηριστικά case studies από υποθέσεις που έχουν κύριο αντικείμενο την προστασία ενεργειακών υποδομών. Κάθε περίπτωση έχει επιλεγεί ώστε να παρουσιάζει μία διαφορετική πτυχή τόσο απειλής, όσο και νομικών προβληματισμών περί ευθύνης, καταλογισμού και προστασίας μίας υποδομής. Δεν διαφεύγει της έρευνας η ανάλυση της νομικής ευθύνης από μέτρα προστασίας των ενεργειακών υποδομών που ενδέχεται να λειτουργήσουν ενάντια στο συμφέρον των κυρίων των υποδομών αυτών.