Μορφοπλασία και γενεσιουργές ηχοδομές στα έργα για σόλο πιάνο του Ντίνου Κωνσταντινίδη

Abstract

The thesis at hand studies the work of the composer Dinos Constantinides, focusing on his piano work production. One of the matters it seeks to treat is the frequency of use and the importance that the composer gives to elements loaned by the Greek musical tradition, and their utilization via the forms of the symphonic music of the western world. At the same time, it explores whether this case study, i.e., his solo piano works and his piano writing in general, depict -and to which degree- his personal “language” and his line of thinking as a composer.The in-depth approaches that followed focused on showcasing the underpinning logic and thus, the way sound expansion of pure piano writing is achieved, whilst at the same time, the selection criteria for this process were investigated. In other words, by examining Constantinides’ solo piano works, this thesis seeks to detect the -perhaps hidden- morphoplastic “forces” which govern the harmonic parameter, the orchestration and the development of the architecture of the large-scale form. Lastly, by examining the compositions of Dinos Constantinides in direct relation to other aspects of his creativity, an attempt is made to provide an answer as regards the symbolism and the programmatic character of his music, as this is reflected in the titles of his works. A deeper objective of this thesis is to understand the balance between the form and the content of the composer’s music, a matter approached both via the theoretical-analytical study and the performance-interpretation of his piano repertoire by the writer (pl. see Appendix 2. “Performances given”).

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται το έργο του συνθέτη Ντίνου Κωνσταντινίδη, με έμφαση στην πιανιστική του παραγωγή. Ένα από τα ζητήματα που φιλοδοξεί να διερευνήσει είναι η συχνότητα χρήσης και η σημασία που δίνει ο συνθέτης στα δάνεια μουσικά στοιχεία από την ελληνική παράδοση, καθώς και η αξιοποίηση αυτών μέσα από τις φόρμες της συμφωνικής μουσικής του δυτικού κόσμου. Παράλληλα, εξετάζεται κατά πόσον η συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης, δηλαδή τα έργα για σόλο πιάνο και η πιανιστική του γραφή εν γένει, αποτυπώνουν, και σε ποιο βαθμό, το προσωπικό ιδίωμα και τη γραμμή σκέψεως του συνθέτη. Οι αναλυτικές προσεγγίσεις που ακολουθήθηκαν επικεντρώθηκαν ταυτόχρονα στην ανάδειξη της λογικής και εν τέλει στον τρόπο πραγματοποίησης μιας ηχητικής διεύρυνσης της αμιγούς πιανιστικής γραφής, ενώ διερευνήθηκαν και τα κριτήρια επιλογής αυτής της διαδικασίας. Με άλλα λόγια, μέσα από τα σολιστικά πιανιστικά έργα επιδιώκεται η ανίχνευση συγκεκαλυμμένων ίσως μορφοπλαστικών ‘δυνάμεων’, που κυβερνούν την αρμονική παράμετρο, την ενορχήστρωση και την ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής της μεγάλης μορφής. Τέλος, από τις πιανιστικές συνθέσεις του Ντίνου Κωνσταντινίδη, αλλά και σε άμεση σύνδεση με άλλες πτυχές της δημιουργικής του γραφής, επιχειρείται να δοθεί μια απάντηση σχετικά με τους συμβολισμούς και τον προγραμματικό χαρακτήρα της μουσικής του, όπως αυτός αντανακλάται στους τίτλους των έργων του. Βαθύτερος στόχος στην παρούσα διατριβή αποτελεί η κατανόηση των ισορροπιών ανάμεσα στη μορφή και το περιεχόμενο της μουσικής του συνθέτη, η προσέγγιση των οποίων πραγματοποιήθηκε τόσο μέσα από την θεωρητική-αναλυτική μελέτη όσο και μέσα από την εκτέλεση-ερμηνεία από τη γράφουσα του πιανιστικού του ρεπερτορίου (βλ. στο Παράρτημα 2. «Πραγματοποιηθείσες καλλιτεχνικές εμφανίσεις»).