Η συμβολή του θεατροπαιδαγωγικού εργαστηρίου στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε ζητήματα εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα

Abstract

This research deals with the constantly negotiated key issue of human rights education, as a pre-requisite condition for their effective protection and assertion. The research design is based on the wider field of drama/theatre in education (theatre pedagogy) and seeks the ways in which this can contribute as a methodology to the repertoire of teachers who deal with human rights issues with their students. At the centre of the investigation is a theatre/drama-pedagogical training workshop for in-service teachers, in order to investigate four main research questions: 1) Does the drama/theatre-pedagogical workshop contribute to the training of teachers in Human Rights Education? If so, how? 2) In what ways do the drama/theatre-pedagogical workshop and its methodology contribute to the further practice of teachers, regarding the teaching of human rights? 3) How do research teachers perceive their role within the new combination of human rights education and drama/theatre-pedagogical process? 4) How does the time factor affect the teachers' views and experience in relation to the drama/theatre-pedagogic training they received and their educational work? The study is divided into three parts. PART A consists of three chapters concerning the theoretical foundation of the research. More specifically: 1) drama as education and as political action; 2) Human Rights and Education; 3) Education and Training of Teachers in Greece. PART B' of the thesis consists of two chapters which concern the applied research. The introduction presents the design of the research, which was carried out between 2018-2020 with 444 teachers from sixteen cities in Greece, from all levels. Then follow the chapters 4) Quantitative research and 5) Qualitative research, during which thirteen semi-structured interviews were conducted with part of the sample. PART C' of the thesis consists of one chapter: 6) Discussion, which includes the interpretative summary of the findings. There are two main conclusions of the research: a) Drama/Theatre pedagogy as a methodology, and specifically the drama/theatre-pedagogy workshop, can serve all the dimensions of Human Rights Education for active teachers, that is, training at a cognitive level, at the level of democratic processes establishment and at the level of empowerment and emancipation of a group. b) Teachers who are activated and motivated in terms of their professional development and who are essentially interested in the presence of human rights and the multisensory approach of drama/theatre pedagogy as organic parameters of their educational work, can benefit significantly from their participation in drama/theatre pedagogy workshop and be sufficiently empowered, so as to include these elements in their teaching and pedagogic work.

Η παρούσα έρευνα ασχολείται με το υπό συνεχή διαπραγμάτευση καίριο ζήτημα της εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα, ως προϋπόθεση για την ουσιαστική προστασία και διεκδίκησή τους. Ο ερευνητικός σχεδιασμός εδράζεται στο ευρύτερο πεδίο του θεάτρου στην εκπαίδευση (θεατροπαιδαγωγική) και αναζητά τους τρόπους με τους οποίους αυτό μπορεί να συνεισφέρει ως μεθοδολογία στο ρεπερτόριο των εκπαιδευτικών οι οποίοι πραγματεύονται με τους μαθητές τους θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στο επίκεντρο της διερεύνησης τίθεται ένα θεατροπαιδαγωγικό εργαστήριο επιμόρφωσης εν ενεργεία εκπαιδευτικών, προκειμένου να διερευνηθούν τέσσερα κύρια ερευνητικά ερωτήματα: 1ο) Συμβάλλει το θεατροπαιδαγωγικό εργαστήριο στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στα ανθρώπινα δικαιώματα; Αν ναι, πώς; 2ο) Με ποιους τρόπους συμβάλλουν το θεατροπαιδαγωγικό εργαστήριο και η μεθοδολογία του στην περαιτέρω πρακτική των εκπαιδευτικών, όσον αφορά τη διδασκαλία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; 3ο) Πώς αντιλαμβάνονται οι εκπαιδευτικοί της έρευνας τον ρόλο τους μέσα στον νέο συνδυασμό εκπαίδευσης στα ανθρώπινα δικαιώματα και θεατροπαιδαγωγικής διαδικασίας; 4ο) Πώς επηρεάζει ο παράγοντας χρόνος τις απόψεις και την αίσθηση των εκπαιδευτικών σε σχέση με τη θεατροπαιδαγωγική επιμόρφωση που έλαβαν και με το εκπαιδευτικό τους έργο; Η μελέτη χωρίζεται σε τρία μέρη. Το ΜΕΡΟΣ Α’ αποτελείται από τρία κεφάλαια που αφορούν τη θεωρητική θεμελίωση της έρευνας. Συγκεκριμένα: 1) Το θέατρο ως εκπαίδευση και ως πολιτική δράση· 2) Ανθρώπινα Δικαιώματα και Εκπαίδευση· 3) Εκπαίδευση και Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών στην Ελλάδα. Το ΜΕΡΟΣ Β’ της διατριβής αποτελείται από δύο κεφάλαια τα οποία αφορούν την εφαρμοσμένη έρευνα. Στην εισαγωγή παρουσιάζεται ο σχεδιασμός της έρευνας, η οποία πραγματοποιήθηκε το διάστημα 2018-2020 με 444 εκπαιδευτικούς δεκαέξι πόλεων της Ελλάδας, από όλες τις βαθμίδες. Στη συνέχεια ακολουθούν τα κεφάλαια 4) Ποσοτική έρευνα και 5) Ποιτική έρευνα, κατά την οποία διενεργήθηκαν δεκατρείς ημιδομημένες συνεντεύξεις σε μέρος του δείγματος. Το ΜΕΡΟΣ Γ’ της διατριβής αποτελείται από ένα κεφάλαιο: 6) Συζήτηση, το οποίο περιλαμβάνει την ερμηνευτική σύμπτυξη των ευρημάτων. Διαπιστώνονται δύο κυρίαρχα συμπεράσματα της έρευνας: α) Η θεατροπαιδαγωγική ως μεθοδολογία, και συγκεκριμένα το θεατροπαιδαγωγικό εργαστήριο, μπορεί να εξυπηρετήσει το σύνολο των διαστάσεων της Εκπαίδευσης στα Ανθρώπινα Δικαιώματα για τους εν ενεργεία εκπαιδευτικούς, δηλαδή την εκπαίδευση σε γνωστικό επίπεδο σε επίπεδο δημοκρατικών διαδικασιών και σε επίπεδο ενδυνάμωσης και χειραφέτησης μιας ομάδας. β) Οι εκπαιδευτικοί που είναι ενεργοποιημένοι και κινητοποιημένοι όσον αφορά την επαγγελματική τους ανάπτυξη και οι οποίοι ενδιαφέρονται ουσιωδώς για την παρουσία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της πολυαισθητηριακής προσέγγισης της θεατροπαιδαγωγικής ως οργανικών παραμέτρων του εκπαιδευτικού τους έργου, μπορούν να ωφεληθούν σημαντικά από τη συμμετοχή τους στο θεατροπαιδαγωγικό εργαστήριο και να ενδυναμωθούν επαρκώς, ώστε να εντάξουν τα στοιχεία αυτά στο διδακτικό και παιδαγωγικό τους έργο.