Τουριστική ανάπτυξη και τοπική αγροδιατροφή: η περίπτωση του γαστρονομικού τουρισμού στη Σαντορίνη

Abstract

The thesis aims to explore potential synergies between the local agri-food system and the predominant tourism sector in small Greek island destinations. It proposes to explore a) the possibilities to interlink the conventional tourism model with the local agri-food complex, b) the challenges and limitations of advancing culinary tourism as an alternative strategy to overcome the shortcomings of the conventional tourism and agri-food systems, c) the opportunities offered, and the impediments encountered to create linkages within the particular context of small island tourism destinations. It also focuses on defining the local, which is a critical issue for entrepreneurs and policy makers alike, and evaluates public policy interventions to enhance culinary tourism and forge local supply chains. Τhe thesis adopts the strategy of theoretically informed case study research. The theoretical investigation evolves along the lines of the holistic approach proposed by human geography and explores the following key themes: the rise of conventional tourism and the call for a transition towards sustainability, the wide range of various forms of culinary tourism, the spatial and social embeddedness of local agri-food systems and the enabling factors that enhance synergies between the two sectors to create value-added for the local economy. The theoretical overview is supplemented by the exposition of relevant policies at the international, European, and national scales. Field research was conducted in a renowned Greek destination, the island of Santorini. Results have shown the significance of tourism market size to developing the culinary tourism offer in small island economies, the divergent strategies that local stakeholders adopt around culinary tourism depending on their agenda, and the relevance of culinary tourism to the peculiarities of insular agri-food production.

Αντικείμενο της διατριβής αποτελεί η σχέση του τουρισμού, και ειδικότερα του γαστρονομικού τουρισμού, με το τοπικό σύστημα αγροδιατροφής. Σκοπός είναι να διαπιστωθεί κατά πόσο είναι δυνατές οι συνέργειες μεταξύ του τοπικού αγροδιατροφικού και του τουριστικού τομέα στο περιβάλλον των τουριστικά ανεπτυγμένων μικρών ελληνικών νησιών. Επιχειρεί να απαντήσει σε ερωτήματα σχετικά με: α) τις δυνατότητες διασύνδεσης του συμβατικού τουριστικού προτύπου με το τοπικό αγροδιατροφικό σύστημα, β) τα όρια της στρατηγικής για την ανάπτυξη του γαστρονομικού τουρισμού ως εναλλακτική οδό βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης με σκοπό την υπέρβαση των προβλημάτων στα οποία προσέκρουσαν τόσο το συμβατικό τουριστικό πρότυπο όσο και το συμβατικό αγροδιατροφικό σύστημα, γ) τις ευκαιρίες και τις δυσχέρειες για την ανάπτυξη των συνεργειών στο ιδιαίτερο περιβάλλον των τουριστικά ανεπτυγμένων νησιών, δ) τον ορισμό του τοπικού ως πεδίο διαπραγμάτευσης για τον επιχειρηματικό κόσμο και την κοινότητα, καθώς και ε) τις αναγκαίες κατευθύνσεις πολιτικής. Η διατριβή βασίζεται στην ερευνητική στρατηγική της θεωρητικά ενημερωμένης εμπειρικής έρευνας πεδίου. Το θεωρητικό σκέλος υιοθετεί την ολιστική προσέγγιση της ανθρωπογεωγραφίας υπό το πρίσμα της οποίας αναλύονται η ανάπτυξη του συμβατικού τουριστικού προτύπου και η αμφισβήτησή του, η ανάδυση των επιμέρους μορφών του γαστρονομικού τουρισμού, η χωρική και κοινωνική ενθήκευση των τοπικών συστημάτων αγροδιατροφής και οι προϋποθέσεις ανάπτυξης συνεργειών μεταξύ των δύο τομέων για τη δημιουργία τοπικής προστιθέμενης αξίας. Η επισκόπηση της ακαδημαϊκής συζήτησης συμπληρώνεται με την εξέταση των σχετικών πολιτικών σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Η έρευνα πεδίου σε έναν εμβληματικό ελληνικό προορισμό, τη Σαντορίνη, ανέδειξε τη σημασία του μεγέθους της τουριστικής αγοράς για την διαμόρφωση υπηρεσιών γαστρονομικού τουρισμού στο ιδιαίτερο περιβάλλον της μικρής νησιωτικής οικονομίας, τις αποκλίνουσες στρατηγικές που αναπτύσσουν γύρω από τον γαστρονομικό τουρισμό οι τοπικοί εταίροι και τις δυνατότητες εναρμόνισης του γαστρονομικού τουρισμού με τα χαρακτηριστικά της νησιωτικής αγροτικής παραγωγής.