Η διδασκαλία του μαθήματος της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στις διαπολιτισμικές τάξεις: νέες μέθοδοι και προσεγγίσεις με τη βοήθεια και των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση

Abstract

The current study seeks to explore the theoretical background for the teaching of the Ancient Greek language in modern multicultural high school classrooms through the approach of basic concepts such as civilization, culture, cultural identity and cultural diversity, stereotypes, prejudices and racism as well as intercultural education, intercultural communication and intercultural dialogue. References on the multicultural facet of the Greek school, teachers’ intercultural abilities and the application of the main principals of intercultural education support the presentation of all developments that led to the recognition of the need for an intercultural education in Greece and the exploration of the degree at which it is currently applied within the modern Greek school environment. More analytically, it is examined the identity of the foreign and repatriate students as well as the degree of their attendance in the Greek High School (Gymnasium) with the view to presenting the Greek reality and the intense need for intercultural education. Moreover, a critical evaluation of the Greek educational policy for repatriates and foreign students since 1980 until these days contributes importantly towards this direction. More specifically, the interest of the study is focused on the exploration of the importance and the role of the Ancient Greek language lesson in High School and the critical approach of its teaching methods as they are reflected in the Greek curriculum. At the same time, it is explored the possible wider application of computing technologies on the teaching of the Ancient Greek language. The purpose of such an investigation is the drawing of basic conclusions that could be used in a future plan of the Greek curriculum with a reinforced intercultural character. The aim of the present study therefore, is to investigate the teaching of the Ancient Greek language lesson in modern intercultural classrooms in secondary education. Emphasis is placed on new technologies and relevant teaching methods. More specifically, the study seeks to investigate if the use of new technologies during the lesson affects students’ attitudes towards the lesson of Ancient Greek, their teachers and the actual teaching method under which it is taught. Furthermore, the study seeks to explore whether nationality is related to students’ attitudes towards the above dimensions. For this reason a combination of qualitative method –classroom participant observation- and quantitative method –questionnaires to students- is selected. In total a sample of 50 students (23 of Greek origin and 27 students of other nationalities) has been used for this study. All students attend the third grade of different classes in a Greek High School in the Greek island of Mykonos. More analytically the study wishes to investigate: a) students’ demographic characteristics, b) their attitude towards the lesson of Ancient Greek and c) their attitude towards their teacher and the method of teaching before and after a teaching intervention that lasted throughout the year and included the use of modern technologies in the teaching of the Ancient Greek language. The results of the study have generally showed that the alteration of the traditional teaching method for the lesson of the Ancient Greek language with the innovation of new technologies has the potential of positive change of students’ attitudes in general –both the students of Greek origin as well as the students of other nationalities- and decrease the important statistical difference regarding students approach to the lesson which initially existed among Greek and foreign students. Furthermore, it can gradually positively change students’ attitudes towards their teachers and teaching methods concerning this lesson. These findings create the need for further investigation of the subject in a larger and more representative subject of high school students from different multicultural secondary schools situated in various geographical areas of Greece.

Η παρούσα εργασία επιδιώκει μέσα από την προσέγγιση βασικών εννοιών όπως είναι ο πολιτισμός, η κουλτούρα, η πολιτισμική ταυτότητα και η πολιτισμική ετερότητα, τα στερεότυπα, οι προκαταλήψεις και ο ρατσισμός, οι έννοιες της πολυπολιτισμικότητας και της διαπολιτισμικότητας, όπως επίσης και η διαπολιτισμική εκπαίδευση, η διαπολιτισμική επικοινωνία και ο διαπολιτισμικός διάλογος, να θέσει το θεωρητικό υπόβαθρο στο πλαίσιο του οποίου θα εξεταστεί η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στις σύγχρονες διαπολιτισμικές τάξεις του Γυμνασίου. Οι αναφορές στην πολυπολιτισμικότητα του ελληνικού σχολείου με έμφαση σε πτυχές όπως το σύγχρονο διαπολιτισμικό μοντέλο εκπαίδευσης, οι διαπολιτισμικές ικανότητες των εκπαιδευτικών και η εφαρμογή των αρχών της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, βοηθούν να παρουσιαστούν συνοπτικά οι εξελίξεις που οδήγησαν στην αναγνώριση της ανάγκης για διαπολιτισμική εκπαίδευση στη χώρα μας, όπως και στην ειδικότερη εξέταση μιας ερώτησης που ενδιαφέρει την παρούσα έρευνα, του βαθμού στον οποίο εφαρμόζεται πραγματικά σήμερα οι αρχές της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στο πλαίσιο του ελληνικού σχολείου. Αναλυτικότερα εξετάζεται η ταυτότητα των αλλοδαπών μαθητών στο ελληνικό σχολείο και κυρίως στο ελληνικό γυμνάσιο, με σκοπό να παρουσιαστεί η ελληνική πραγματικότητα και η αναγκαιότητα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή. Η κριτική αποτίμηση της εκπαιδευτικής πολιτικής για τους παλιννοστούντες και αλλοδαπούς μαθητές από το 1980 έως και σήμερα, συμβάλλει σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση με συνεξέταση των θεσμών και των δομών της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, όπως έχουν νομοθετηθεί στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ειδικότερα, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην εξέταση του ρόλου και της σημασίας του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο, αλλά και στην κριτική προσέγγιση των μεθόδων διδακτικής του, όπως αυτές αποτυπώνονται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) καθώς και στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ), ενώ παράλληλα διερευνάται η κατά το δυνατόν ευρύτερη δυνατότητα χρήσης νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση για στη διδασκαλία του συγκεκριμένου μαθήματος. Απώτερος σκοπός είναι να εξαχθούν ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε μία μελλοντική αναδιαμόρφωση των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών με ενισχυμένο, διαπολιτισμικό χαρακτήρα.Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εστιάσει στη διδασκαλία του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στις διαπολιτισμικές τάξεις. Έμφαση αποδίδεται στην προσέγγιση νέων μεθόδων με τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα, επιχειρείται να διερευνηθεί εάν η παρέμβαση της διδασκαλίας με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, αλλά και των ΤΠΕ επηρεάζει τις απόψεις των μαθητών ως προς το μάθημα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας αλλά και ως προς τη διδασκαλία του ιδίου μαθήματος από τους εκπαιδευτικούς. Ακόμη, εάν η ιθαγένεια σχετίζεται με τις στάσεις των μαθητών για τα προαναφερθέντα ζητήματα. Για τον σκοπό αυτό στην παρούσα μελέτη αξιοποιείται η μέθοδος της μελέτης περίπτωσης, κυρίως ποιοτικών δεδομένων, που προκύπτουν από τη συμμετοχική παρατήρηση στο Γυμνάσιο Χώρας Μυκόνου, στο οποίο έχει άμεση πρόσβαση ο ερευνητής, στο πλαίσιο της σχολικής τάξης και ποσοτικής έρευνας μέσα από τη διανομή ερωτηματολογίων σε 50 μαθητές (23 ελληνικής και 27 άλλης ιθαγένειας) της Γ΄ Γυμνασίου διαφορετικών τμημάτων και πολιτισμικής προέλευσης που φοιτούν σε ένα Γυμνάσιο της ελληνικής νησιωτικής περιφέρειας (Μύκονος). Αναλυτικότερα, εξετάζονται: α) τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των μαθητών, β) η στάση των αλλοδαπών μαθητών απέναντι στο μάθημα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γ) η στάση τους απέναντι στον εκπαιδευτικό και τη μέθοδο διδασκαλίας τόσο πριν όσο και μετά την παρέμβαση. Από τα αποτελέσματα στο τέλος της έρευνας προκύπτει ότι η διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας με τη χρήση νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση δύναται να αλλάξει προς το θετικότερο τη στάση τόσο των Ελλήνων όσο και των αλλοδαπών μαθητών απέναντι στο συγκεκριμένο μάθημα, μειώνοντας τη σημαντική διαφορά ως προς τη θεώρηση του μαθήματος μεταξύ Ελλήνων και αλλοδαπών μαθητών, ενώ γενικά μπορεί να μεταβάλει και τη στάση των αλλοδαπών μαθητών απέναντι στο μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας. Η παρούσα μελέτη διαμορφώνει την ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης του ζητήματος σε μεγαλύτερο δείγμα μαθητών στα σύγχρονα πολυπολιτισμικά γυμνάσια.