Η μειονοτική εκπαίδευση στη Δ. Θράκη: κοινωνικές και εκπαιδευτικές προκλήσεις και προοπτικές για την πρόσβαση στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση των τουρκόφωνων και των αθίγγανων

Abstract

Our thesis aims at presenting the numbers of minority students in secondary and university education, as well as at describing the perspectives and challenges created by modern standards in education, society and in the European Union. The methodology used is field qualitative research, with interviews and observation as participants of the everyday life of the subjects. After a quick historical look at the “birth” of Muslim minority in Thrace, the situation today and the legal aspects of minority education (international and national laws), we present the changes inside the minority education and the numerical evolution of students during the last decade, we make suggestions about the improvement of education for the minority students and the Roma students in particular, considering the last ones as a sensitive social group, with many particularities which impose the use of different methods of these used for the whole educative community. It is proved that the number of students in minority secondary education remains during the last decade almost stable, but decreased in comparison to the last one. At the same time, the status of the Special Pedagogical Academy of Thessaloniki is downgraded. A considerable number of minority students prefer the public Greek educational system. According to our conclusions about the minority education, there are three scenarios about its future (suppression, improvement, private education). The general truth is that minority education was and is enslaved to political issues and to foreign policy relations between Greece and Turkey, with disastrous effects for the school success of minority students. The new generation understands the value of education and really wants to study in Greece and work in the country where they have been born and grown up, they ask for a public education, equivalent to the education of all Greek students, beyond any kind of political, social, religious or national segregations. It is also important to fight against the failure and abandon of school, which prove the malfunction and the incapacity of education to adapt to modern demands. A school which remains concentrated to old principles and methods, which works based to values of the past and ethnocentric era, can not succeed in the modern pluralist and multicultural environment. The modern school in general has been transformed into a mosaic of nationalities, cultures, mentalities and has to confront the challenges, to accept all the students, to guarantee for them a continuous and successful learning, without provoking - voluntarily or not - segregations, racism, xenophobia, nationalist conflicts or tense.

Στόχος της διατριβής είναι η καταγραφή της κινητικότητας στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση των μαθητών των μειονοτικών σχολείων, αλλά και η σκιαγράφηση των προοπτικών και των προκλήσεων που δημιουργούνται με βάση τις σύγχρονες εξελίξεις στην εκπαίδευση, στην κοινωνία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε είναι η επιτόπια ποιοτική έρευνα, με τη διεξαγωγή συνεντεύξεων και τη συμμετοχική παρατήρηση. Μετά από μια σύντομη ιστορική αναφορά στη δημιουργία της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα και στις νομικές πτυχές της μειονοτικής εκπαίδευσης (διεθνές και εθνικό νομικό πλαίσιο), καταγράφονται οι εξελίξεις στο χώρο της μειονοτικής εκπαίδευσης και παρουσιάζονται στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των μαθητών κατά την τελευταία δεκαετία, γίνονται συγκεκριμένες προτάσεις για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας για τους μειονοτικούς μαθητές και τους μαθητές Ρομά ξεχωριστά, καθώς θεωρούνται ως μια ευαίσθητη κοινωνική ομάδα, με αρκετές ιδιαιτερότητες που καθιστούν αναποτελεσματική την προσέγγισή τους με τις ίδιες μεθόδους που χρησιμοποιούνται για το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας. Ειδικότερα, αποδεικνύεται ότι ο αριθμός των μαθητών των μειονοτικών γυμνασίων - λυκείων και ιεροσπουδαστηρίων παραμένει την τελευταία δεκαετία σχετικά σταθερός, σημαντικά όμως μειωμένος σε σχέση με την προηγούμενη. Παράλληλα, η Ειδική Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης υποβαθμίζεται συνεχώς. Μεγάλος αριθμός μαθητών - φοιτητών της μειονότητας προτιμά τη δημόσια ελληνική εκπαίδευση. Βάσει των συμπερασμάτων που εξάγονται σχετικά με την πορεία της μειονοτικής εκπαίδευσης, καταγράφονται τρία σενάρια για το μέλλον της (κατάργηση, βελτίωση, παράγοντας της ιδιωτικής εκπαίδευσης). Η γενικά αποδεκτή αλήθεια είναι ότι η εκπαίδευση της μειονότητας ήταν και είναι εγκλωβισμένη στις πολιτικές εξελίξεις και στις σχέσεις εξωτερικής πολιτικής Ελλάδας-Τουρκίας, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται υψηλά ποσοστά σχολικής αποτυχίας και διαρροής, αλλά και μεγάλης κινητικότητας προς τη δημόσια ελληνόφωνη εκπαίδευση.