Η διαλεκτική του σύγχρονου αρχιτεκτονικού χώρου στην υπηρεσία της κοινωνίας της ανοικτής καινοτομίας: «περί της φύσης του ἐν-τῶ-μεταξύ»

Abstract

The doctoral dissertation explores the relationship between the architectural space and the information society of open innovation with a background excerpt from a work by Nikos Saligaros:"Architecture is an extension of the human mind to the environment. We build structures so that we can connect with them. This expands our consciousness in our immediate environment "(Salingaros, 1999).It is argued that, in the fourth industrial revolution of Open Innovation, architectural space will exist not as a function (functional space), but as an active intermediary gaining the ability to dialogue between structured and unstructured space to perform a process (performative space). We define this intermediate as the "in-between".Is it further argued that space has multiple ways of reference; we understand it in many ways. The intermediate can be any space that assumes the role of meanwhile.In such a space, natural and artificial systems interact as they become in combination active members of the execution of an event, where it no longer makes sense to distinguish between physical or technical entities but the process and execution of interaction. The architectural space is hybrid.This expression of the "in-between" was chosen because it is illustrative, especially in architecture. For example, when we design, we do not design the object itself, but the object in relation to its environment. We understand the space created by this relationship as a distinction between the object and the environment. The "in-between" in its role as an intermediaryembodies this distinction.We transferred the possibility of the "in-between" to the architectural space to explore its dialectic (dialectical nature) in terms of open innovation. Open innovation means that information and knowledge are not limited to the spaces of a particular structure.The pursued research path, sets the Laws of Form of George Spencer-Brown, the Social Systems of Niklas Luhmann, the cybernetic nature of things (2nd order cybernetics) and the phenomenology of Martin Heidegger (known as radical ontology) in the service of architectural theory and practice.Guided by Nikos Saligaros' quote on the concept of architecture, the dissertation explores the question through five different approaches: ontological, spatio- temporal, systemic, cybernetical and holistic in five lectures (chapters). The first lecture proposes the "in-between" as an experience and its meaning in architectural theory and practice (ontological approach). The second lecture proposes the "in-between" as communication and its meaning in architectural theory and practice (spatio-temporal approach). The third lecture proposes the "in-between" as a difference and what it means for architectural theory and practice (systemic approach). The fourth lecture proposes the "in-between" as information and what it means for architectural theory and practice (government approach). Finally, the fifth lecture proposes the " in-between " as a whole and its meaning in architectural theory and practice (holistic approach) for an architecture-in-formation).For Architecture, the philosophical and theoretical approach of the study aims to raise awareness and stimulate thought outside the mainstream of the traditional architectural conception of modernism, towards a systemic-cybernetic view of things that is reviving in recent years, in many areas of human activity. The emphasis is on the performative possibility of the architectural space, far and beyond its purely mechanistic and aesthetic function.

Η διδακτορική διατριβή διερευνά τη σχέση μεταξύ του αρχιτεκτονικού χώρου και της κοινωνίας της πληροφορίας της ανοικτής καινοτομίας με φόντο απόσπασμα από μια εργασία του Νίκου Σαλίγκαρου:«Η αρχιτεκτονική είναι μια επέκταση του ανθρώπινου μυαλού στο περιβάλλον. Χτίζουμε δομές έτσι ώστε να μπορούμε να συνδεθούμε μαζί τους. Αυτό επεκτείνει τη συνείδησή μας στο άμεσο περιβάλλον μας» (Salingaros, 1999)Υποστηρίζεται ότι, στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση της Ανοικτής Καινοτομίας ο αρχιτεκτονικός χώρος θα υπάρχει όχι ως λειτουργία (functional space), αλλά ως ενεργό ενδιάμεσο αποκτώντας ικανότητα διαλόγου μεταξύ δομημένου και μη δομημένου χώρου για την επιτέλεση μιας διαδικασίας(performative space). Αυτό το ενδιάμεσο ορίζουμε ως «εν-τω-μεταξύ»Υποστηρίζεται περαιτέρω ότι, ό χώρος έχει πολλαπλούς τρόπους αναφοράς (λέγεται πολλαχώς κατά τον Αριστοτέλη); τον καταλαβαίνουμε με πολλούς τρόπους έκφρασης. Το ενδιάμεσο μπορεί να είναι, επίσης, ένας οποιοσδήποτε χώρος που αναλαμβάνει τον ρόλο του εν-τω-μεταξύ.Σε έναν τέτοιο χώρο, φυσικά και τεχνητά συστήματα αλληλεπιδρούν καθώς γίνονται σε συνδυασμό ενεργά μέλη της εκτέλεσης ενός γεγονότος, όπου δεν υπάρχει πλέον νόημα να γίνεται η διάκριση μεταξύ φυσικών ή τεχνικών οντοτήτων αλλά η διαδικασία και η εκτέλεση αλληλεπίδρασης. Ο αρχιτεκτονικός χώρος είναι υβριδικός.Επελέγη αυτή η έκφραση του ενδιάμεσου επειδή είναι παραστατική, ειδικά στην αρχιτεκτονική. Για παράδειγμα,όταν σχεδιάζουμε, δε σχεδιάζουμε το ίδιο το αντικείμενο, αλλά το αντικείμενο σε σχέση με το περιβάλλον του. Κατανοούμε τον χώρο που δημιουργείται από αυτήν τη σχέση ως τη διάκριση μεταξύ του αντικειμένου και του περιβάλλοντος. Το «εν-τω-μεταξύ» στον ρόλο του ως ενδιάμεσο ενσαρκώνει αυτή τη διαφορά.Μεταφέραμε τη δυνατότητα του ενδιάμεσου στον αρχιτεκτονικό χώρο για να διερευνήσουμε τη διαλεκτική του (διαλεκτική φύση) ως προς την ανοιχτή καινοτομία. Ανοιχτή καινοτομία σημαίνει ότι οι πληροφορίες και η γνώση δεν περιορίζονται στους χώρους μιας δομής γενικά, αλλά επεκτείνονται, ενεργοποιούνται και πέραν αυτής.Ο ερευνητικός δρόμος που ακολουθήθηκε θέτει τους νόμους της μορφής του George Spencer-Brown (Laws of Form), τα κοινωνικά συστήματα του Niklas Luhmann (Social Systems), την κυβερνητική φύση των πραγμάτων (2nd order cybernetics) και την φαινομενολογία του Martin Heidegger (radical ontology) στην υπηρεσία της αρχιτεκτονικής θεωρίας και πράξης.Με γνώμονα το απόσπασμα του Νίκου Σαλίγκαρου για την έννοια της αρχιτεκτονικής, η διατριβή ερευνά το ερώτημα μέσω πέντε διαφορετικών προσεγγίσεων: οντολογική, χωροχρονική, συστημική, κυβερνητική και ολική προσέγγιση σε πέντε διαλέξεις (κεφάλαια). Η πρώτη διάλεξη προτείνει το «ενδιάμεσο» ως εμπειρία στον χώρο και το νόημά του στην αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη (οντολογική προσέγγιση). Η δεύτερη διάλεξη προτείνει το «ενδιάμεσο» ως επικοινωνία στον χώρο και το νόημά του στην αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη (χωροχρονική προσέγγιση). Η τρίτη διάλεξη προτείνει το «ενδιάμεσο» ως διαφορά στον χώρο και τι σημαίνει για την αρχιτεκτονική θεωρία και πρακτική (συστημική προσέγγιση). Η τέταρτη διάλεξη προτείνει το «ενδιάμεσο» ως εμμόρφωση στον χώρο και τι σημαίνει για την αρχιτεκτονική θεωρία και πρακτική (κυβερνητική προσέγγιση). Τέλος, η πέμπτη διάλεξη προτείνει το «ενδιάμεσο» στο σύνολό του και το νόημά του στην αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη (ολική προσέγγιση) για μια αρχιτεκτονική σε εμμόρφωση (architecture-in- formation).Για την αρχιτεκτονική, η φιλοσοφική και θεωρητική προσέγγιση της μελέτης στοχεύει στην ευαισθητοποίηση και την υποκίνηση της σκέψης έξω από το κύριο ρεύμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αντίληψης του μοντερνισμού, προς μια συστημική-κυβερνητική άποψη των πραγμάτων που αναβιώνει τα τελευταία χρόνια, σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η έμφαση δίνεται στην επιτελεστική (performative) δυνατότητα (possibility) του αρχιτεκτονικού χώρου, μακράν και πέραν της καθαρά μηχανιστικής και αισθητικής λειτουργίας του.