Κυπριακό δεν ξεχνώ: η πορεία προς τη διαμόρφωση του ελληνοκυπριακού εθνικιστικού μύθου, την περίοδο 1960-1974

Abstract

This doctoral thesis portrays the role that Greek - Cypriot press has played in the evolution and the further making of the already existing nationalistic ideology and the national identity of the Greek- Cypriot population in reference to the Cypriot issue between 1960 to 1974.The purpose of this study is to showcase if and to what degree the newspapers, Alithia, Patris, Haravgi, Phileleftheros, consciously contributed to providing the explosive atmosphere which was developed in the Cypriot state from the moment of the declaration of the Cypriot Democracy until the Turkish invasion in 1974. The methodology which was applied in this thesis was qualitative research and more specifically, categorized content analysis. As a sample of the research, articles of the aforementioned newspapers were used which can be found in the digital files of the Press and Information Office in Nicosia, Cyprus. The number of articles which were examined, commenced with the declaration of the Cypriot Democracy and resulted with the ones of the Turkish invasion. The findings of the research concluded that the role of the press was crucial in both the social and political conflict which took place in the period in question, between the Greek - Cypriots and Turkish - Cypriots, as well as internally within the Greek - Cypriot Community between the Anti-Makarian and the Makarian parties. It was generally proven between the newspapers that were analyzed, regardless of their political position, always in reference to the Cypriot problem, contributed towards forming opposing opinions, thus putting across nationalistic symbols towards the people which finally influenced the overall interpretation of the Cypriot reality. The absence of tolerance, the aggressive journalism, the intentional slander of the opposite parties, the promotion and conservation of the nationalistic way of thinking in all its dimension, the conditioning of the Greek - Cypriot historical memory, the fixation on the just and inalienable right of the «enosis», resulted in the Greek - Cypriot common opinion being trapped in stereotypes and prejudice which obstructed the general opinion from following the evolution of the time and consequently, Cyprus was divided and, also this situation provoked the horrific aftermath for all of the Cypriot citizens.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή πραγματεύεται τον ρόλο που διαδραμάτισε ο ελληνοκυπριακός τύπος στην εξέλιξη και στην περαιτέρω διαμόρφωση της ήδη υπάρχουσας εθνικιστικής ιδεολογίας και της εθνικής ταυτότητας των Ελληνοκυπρίων με σημείο αναφοράς το κυπριακό ζήτημα την περίοδο από το 1960 έως το 1974.Σκοπός της μελέτης είναι να καταδείξει αν και σε ποιο βαθμό οι εφημερίδες Αλήθεια, Πατρίς, Χαραυγή και Φιλελεύθερος, συνέβαλαν συνειδησιακά στην τροφοδότηση του συγκρουσιακού κλίματος που αναπτύχθηκε στο εσωτερικό του κυπριακού κράτους από την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας έως και την τουρκική εισβολή το 1974.Η μεθοδολογία που εφαρμόστηκε στη διατριβή ήταν η ποιοτική έρευνα και συγκεκριμένα, η θεματική ανάλυση περιεχομένου. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν άρθρα των προαναφερόμενων τεσσάρων εφημερίδων, τα οποία βρίσκονται στο ψηφιακό αρχείο του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών στη Λευκωσία της Κύπρου. Η αρθρογραφία που εξετάστηκε είχε ως σημείο έναρξης την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και ως σημείο λήξης την τουρκική εισβολή. Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν ότι ο ρόλος του τύπου ήταν κομβικός στις κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις που έλαβαν χώρα την εξεταζόμενη περίοδο, τόσο μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, όσο και στο εσωτερικό της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας, μεταξύ των Αντιμακαριακών και Μακαριακών. Διαπιστώθηκε ότι στο σύνολο τους οι εφημερίδες που διερευνήθηκαν ανεξαρτήτως ιδεολογικής τοποθέτησης, με σημείο αναφοράς το κυπριακό ζήτημα, οδήγησαν στη διαμόρφωση διχαστικών αντιλήψεων, μεταφέροντας στην κοινή γνώμη εθνικιστικά σύμβολα τα οποία επηρέασαν την ερμηνεία της κυπριακής πραγματικότητας. Η απουσία ανοχής, η επιθετική αρθρογραφική διάθεση, η σκόπιμη συκοφαντία των αντιπάλων, η προώθηση και η συντήρηση της εθνικιστικής ιδεολογίας σε όλες τις διαστάσεις της, η καλλιέργεια της ελληνοκυπριακής ιστορικής μνήμης, η προσκόλληση στο δίκαιο και απαράγραπτο αίτημα της ένωσης, είχαν σαν αποτέλεσμα η ελληνοκυπριακή κοινή γνώμη να παραμείνει εγκλωβισμένη σε στερεότυπα και προκαταλήψεις που δεν της επέτρεψαν να ακολουθήσει τις εξελίξεις της εποχής, με συνέπεια τη διχοτόμηση της Κύπρου και τα δραματικά επακόλουθα που αυτή επέφερε για το σύνολο των Κυπρίων πολιτών.