Αξιολόγηση στρατηγικών επιλογών Ελλάδας και Τουρκίας στο κυπριακό ζήτημα και ο ρόλος των Μεγάλων Δυνάμεων: μία ρεαλιστική προσέγγιση

Abstract

The thesis issue is Greek and Turkish Strategic Choices Assessment on the Cyprus Issue and the Role of Great Powers. A Realistic Approach. The theoretical pillars on which this thesis based are neoclassical realism, grand strategy and the theory of smart power. A theoretical admission that is been made on this thesis is that systemic variables such as national interests, international support and politics of great powers and also first and second level variables which refers to the capability of leaders to diagnose the international environment correctly and drawing and applying an effective grand strategy affect signifiacantly the Greek and Turkish foreign policy decisions on the Cyprus issue. The fundamental hypothesis is that there are elements of grand strategy on the Greek and Turkish strategic choices on the Cyprus Issue from 1954 to 1998. The alternative hypothesis is that there are compatible with the concept of “Emergent Strategy” as it analysed on the theoretical part. Furthermore secondaries hypothesis are tested which related to connection of the degree of validity and effectiveness, the comparison of suitability of the smart power and the use smart of power as analysis framework and finally the impingement of systemic variables upon the Greek and Turkish strategic choices. In order to testing the hypothesis I have chosen the cyprus issue as empirical basis and specifically three periods of the cyprus issue 1954-1959, 1963-1974, 1974 -1998 as case studies. The methodology that has been adapted is the focused – structured comparison. This method asks standard questions applied to all case studies and has driven the research through the field of history. The innovation of this thesis is outlined as below : (a) Emphasize on the relation between theory of International Relations and strategic analysis, stressing the theroretical chain of political realism – Grand Strategy – Smart Power, (b) Analyse thoroughly the Greek and Turkish Strategic choices on the Cyprus issue so as to find if there are some element of Grand Strategy, (c) Conduct systematic assessment of the Greek and Turkish stretegic choices on the Cyprus issue which generally result in constructing an assessment model of foreign policy behavior. This leads to testing the validity of strategic choices and extracting the “lessons learned”of each case. Additionally enriches the criteria of Grand Strategy theory, introducing the suitability of means on every context criterion, (d) Finally introduces the smart use of power as an alternative approach to the smart power concept, for the analysis of the way using the power capabilities on differnet context.

Το θέμα της διατριβής είναι η «Αξιολόγηση Στρατηγικών Επιλογών Ελλάδας και Τουρκίας στο Κυπριακό Ζήτημα και ο Ρόλος των Μεγάλων Δυνάμεων. Μία Ρεαλιστική Προσέγγιση». Οι θεωρητικοί πυλώνες πάνω στους οποίους βασίζεται η διατριβή είναι ο νεοκλασικός ρεαλισμός, η υψηλή στρατηγική και η θεωρία της έξυπνης ισχύος. Η θεωρητική παραδοχή που γίνεται στην παρούσα διατριβή είναι ότι οι απόφασεις εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας και της Τουρκίας στο Κυπριακό ζήτημα από το 1954 έως το 1998 είναι αποτέλεσμα τόσο συστημικών μεταβλητών που έχουν να κάνουν με την πολιτική και τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων καθώς και με την διεθνή υποστήριξη που αυτές παρείχαν στις στρατηγικές επιλογές Ελλάδας και Τουρκίας όσο και μεταβλητών πρώτου και δευτέρου επιπέδου που αφορούν τη δυνατότητα των ηγετών αποτελεσματικής διάγνωσης του διεθνούς περιβάλλοντος για την χάραξη και υλοποίηση μίας αποτελεσματικής (υψηλής) στρατηγικής. Η βασική υπόθεση εργασίας είναι ότι οι στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας και της Τουρκίας στο Κυπριακό Ζήτημα από το 1954 έως το 1998 χαρακτηρίζονται από στοιχεία υψηλής στρατηγικής όπως αυτή προσδιορίζεται από το υπάρχον θεωρητικό κεκτημένο. Η εναλλακτική της υπόθεση είναι ότι «Οι στρατηγικές της Ελλάδας και της Τουρκίας στο Κυπριακό Ζήτημα από το 1954 έως το 1998 δεν χαρακτηρίζονται από στοιχεία υψηλής στρατηγικής και εμπίπτουν στο μοντέλο της «επείγουσας στρατηγικής» (Emergent Strategy) όπως αυτό περιγράφεται στο θεωρητικό υπόβαθρο. Επίσης εξετάζονται και δευτερεύουσες υποθέσεις εργασίας που σχετίζονται την σύνδεση του βαθμού εγκυρότητας των στρατηγικών επιλογών με την αποτελεσματικότητα, την σύγκριση της καταλληλότητας της έξυπνης ισχύος και της «έξυπνης χρήσης της ισχύος» ως πλαίσια ανάλυσης των ελληνικών και στρατηγικών επιλογών στο κυπριακό ζήτημα καθώς και την επίδραση των συστημικών μεταβλητών στην αποτελεσματικότητα των ελληνικών και τουρκικών στρατηγικών επιλογών στο κυπριακό ζήτημα. Για την εξέταση των υποθέσεων εργασίας επιλέχθηκε το κυπριακό ζήτημα ως εμπειρικό υπόβαθρο και πιο συγκεκριμένα τρεις περιπτωσιολογικές μελέτες : 1954-1959, 1963-1974, 1974-1998. Χρησιμοποιήθηκε η μεθοδολογία της εστιασμένης δομημένης σύγκρισης, κατά την οποία τέθηκαν συγκεκριμένα ερωτήματα, κοινά για όλες τις περιπτώσεις τα οποία καθοδήγησαν την έρευνα στο πεδίο της ιστορίας, για την άντληση των απαντήσεων. Η καινοτομία της παρούσας διατριβής συνοψίζεται στα εξής: (α) Τονίζει τη σχέση μεταξύ της θεωρίας Διεθνών Σχέσεων και της στρατηγικής ανάλυσης, και φωτίζει τη θεωρητική αλυσίδα Πολιτικός Ρεαλισμός- Υψηλή Στρατηγική – Έξυπνη Ισχύς, (β) Εξετάζει επισταμένως τις στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας και της Τουρκίας στο κυπριακό ζήτημα από το 1954 έως το 1998 ώστε να εντοπίσει την ύπαρξη στοιχείων υψηλής στρατηγικής, (γ) Αξιολογεί με μεθοδικό τρόπο τις στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας και της Τουρκίας στο κυπριακό ζήτημα από το 1954 έως το 1998 θέτοντας παράλληλα τις βάσεις για την οικοδόμηση ενός μοντέλου αξιολόγησης στρατηγικών επιλογών, προϊόν του οποίου θα είναι τόσο ο βαθμός εγκυρότητας όσο και ο βαθμός αποτελεσματικότητας αυτών καθώς και τα εξαγόμενα «Lessons Learned» σε κάθε περίπτωση. Εμπλουτίζει τα κριτήρια αξιολόγησης της υψηλής στρατηγικής εισάγοντας το κριτήριο της κατάλληλης χρήσης του συνδυασμού συντελεστών ισχύος αναλόγως του πλαισίου, (δ) Εισάγει το μοντέλο της «έξυπνης χρήσης της ισχύος» ως εναλλακτικό της «έξυπνης ισχύος» για την ανάλυση του τρόπου χρήσης της ισχύος στο πλαίσιο των στρατηγικών επιλογών.