Production and circulation of the Late Neolithic Pottery from Makrygialos (Phase II), Macedonia, Northern Greece

Abstract

This thesis investigates the production technology and inter-site circulation of a large and diverse Late Neolithic ceramic assemblage from the newly excavated, flatextended settlement of Makrygialos, in Pieria, northern Greece. It argues for the use of macroscopic and petrographic analysis of a large number of samples from Makrygialos (Phase II) in a fully integrated project. Also incorporated are comparative samples from the contemporary settlements of Dimini, in Thessaly, and Agrosykia A and Giannitsa B, in western Macedonia. A large body of new evidence is presented, which sheds light on the manipulation of raw materials by ancient potters through detailed study of the production technology of distinct categories of pottery, for a better understanding of the role of technological choice in production. Locally produced and imported ceramic categories are found to co-exist. These may signify manufacture by different groups or individuals with varying degrees of technological knowledge and skill, possibly produced in different places, or distinct ceramic traditions. More importantly, petrographic analysis provides positive evidence of the long-distance movement of pots, contradicting previously established ideas on the circulation of pottery for this period. Such evidence illustrates a high level of complexity in the societal organisation of the studied communities that has until recently been largely underestimated. The emerging picture strongly supports the idea of a dynamic Neolithic society characterised by mobility and interaction between people, as revealed through their material culture.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή ερευνά την τεχνολογία παραγωγής και τη μεταξύ οικισμών διακίνηση σε μεγάλες αποστάσεις ενός μεγάλου και ποικιλόμορφου κεραμικού συνόλου της Νεώτερης Νεολιθικής Περιόδου από την πρόσφατα ανασκαμμένη, επίπεδη-εκτεταμένη θέση του Μακρύγιαλου Πιερίας, στη Βόρεια Ελλάδα. Επιχειρηματολογεί υπέρ της μεθοδολογικά ενσωματωμένης χρήσης μακροσκοπικής και πετρογραφικής ανάλυσης ενός μεγάλου αριθμού δειγμάτων κεραμικής της Φάσης ΙΙ του Μακρύγιαλου. Για συγκριτικούς λόγους, στην έρευνα περιλαμβάνονται επίσης δείγματα κεραμικής από τις σύγχρονες νεολιθικές θέσεις του Διμηνίου, στη Θεσσαλία, καθώς και την Αγροσυκιά Α και Γιαννιτσά Β, στη Δυτική Μακεδονία.Μέσα από τη λεπτομερή μελέτη της τεχνολογίας παραγωγής διακριτών κατηγοριών της κεραμικής, η διατριβή παρουσιάζει έναν μεγάλο όγκο νέων δεδομένων που ρίχνουν φως στους τρόπους που οι αρχαίοι κεραμείς χειρίζονταν τις πρώτες ύλες, με στόχο την καλύτερη κατανόηση του ρόλου των τεχνολογικών τους επιλογών στην παραγωγή του τελικού προϊόντος. Ως αποτέλεσμα, ντόπιες και εισαγμένες κατηγορίες κεραμικής συνυπάρχουν στο υπό μελέτη υλικό. Τούτο ερμηνεύεται να σηματοδοτεί την παραγωγή από διαφορετικές ομάδες ή μεμονωμένα άτομα με διαφοροποιημένο επίπεδο τεχνολογικής γνώσης και δεξιότητας, που είναι δυνατόν να παράγονταν σε διαφορετικές περιοχές ή να συμβόλιζαν διακριτές κεραμικές παραδόσεις. Το σημαντικότερο, η πετρογραφική ανάλυση παρέχει θετικά αποδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν τη διακίνηση της κεραμικής σε μεγάλες αποστάσεις, αντικρούοντας έτσι καθιερωμένες απόψεις του παρελθόντος που αφορούσαν στην διακίνηση της κεραμικής αυτής της περιόδου. Αυτά τα στοιχεία αποτυπώνουν το υψηλό επίπεδο πολυπλοκότητας στην κοινωνική οργάνωση της υπό μελέτη κοινωνίας, που μέχρι πρόσφατα είχε υποτιμηθεί. Η εικόνα που αναδύεται υποστηρίζει σθεναρά την ιδέα μιας δυναμικής Νεολιθικής κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από κινητικότητα και επικοινωνία-αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων, όπως αποκαλύπτεται μέσα από τη μελέτη μιας κατηγορίας του υλικού της πολιτισμού.