Η ασφαλειοποίηση της μετανάστευσης στην Ελλάδα 2011-2019: θεωρία και πρακτική της "Αποασφαλειοποίησης" ως διαδικασία ενσωμάτωσης των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία

Abstract

The European migration crisis, and in particular the ongoing Greek refugee crisis that burst in 2015, have resulted in the resurgence of the constructivist depiction of migrants - and ever since 2015 of refugees - as a threat to the host country in a matter of global research interest. Nevertheless, as far as the Greek case is concerned, the securitization of migration and its various political, social and economic implications have largely remained undertheorized. In this context, the primary goal of this dissertation is to investigate the evolution of the securitization of migration in Greece through the decoding of the security logic that governs and drives political elites in terms of speech acts and practices for the period 2011-2019. The main hypothesis and central argument of this thesis, that is, that migration to Greece from 2011 to 2015, but also the refugee crisis of 2015 to 2019, are subject to continuous securitizing procedures, are confirmed through the use of the methodological approach of speech analysis in speech acts of political elites (Copenhagen School) in conjunction with the examination of securitizing practices (School of Paris). The second aim of this dissertation is to investigate and construct a desecuritization framework, through the management and supervision of migratory flows. Therefore, a pragmatic or otherwise utilitarian, flexible and positive form of securitization/desecuritization is presented, "flexicuritization" that takes primarily into account the alleviation of the concerns of the citizens of the host state, ie Greece, in order to achieve the desecuritization of migrants and refugees, resulting at the return of the host state to normal politics.

Η ευρωπαική μεταναστευτική κρίση και ειδικότερα η ελληνική προσφυγική κρίση από το 2015 μέχρι και σήμερα (2020), είχαν ως αποτέλεσμα την αναμόχλευση της κονστρουκτιβιστικής αποτύπωσης του μετανάστη - και μετά από ένα χρονικό σημείο (2015) και του πρόσφυγα - ως απειλή για τη χώρα υποδοχής σε ζήτημα παγκόσμιου ερευνητικού ενδιαφέροντος. Παρόλα αυτά, όσον αφορά στην ελληνική περίπτωση, η ασφαλειοποίηση της μετανάστευσης και οι ποικίλες προεκτάσεις της στο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι, έχουν παραμείνει ως επί το πλείστον υποθεωρητικοποιημένες. Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρωταρχικός στόχος της παρούσας διατριβής είναι να διερευνήσει την εξέλιξη της ασφαλειοποίησης της μετανάστευσης στην Ελλάδα μέσω της αποκωδικοποίησης της λογικής ασφαλείας που διέπει τις πολιτικές ελίτ σε όρους λεκτικών δράσεων και πρακτικών από το 2011 έως το 2019. Η βασική υπόθεση της διατριβής, ότι η μετανάστευση στην Ελλάδα από το 2011 μέχρι και το 2015, αλλά και η προσφυγική κρίση του 2015 μέχρι και το 2019, υπόκεινται σε συνεχείς διαδικασίες ασφαλειοποίησης, επιβεβαιώνονται μέσω της χρήσης της μεθοδολογικής προσέγγισης της ανάλυσης λόγου σε λεκτικές δράσεις πολιτικών ελίτ (Σχολή της Κοπεγχάγης) σε συνδυασμό με την εξέταση ασφαλειοποιητικών πρακτικών (Σχολή του Παρισίου). Δεύτερος στόχος της παρούσας διατριβής, είναι η διερεύνηση και κατασκευή ενός πλαισίου από-ασφαλειοποίησης, μέσω της διαχείρισης και της επιτήρησης των μεταναστευτικών ροών. Παρουσιάζεται ως εκ τούτου, μια πραγματιστική ή αλλιώς ωφελιμιστική και ευέλικτη αλλά και θετική μορφή ασφαλειοποίησης/ αποασφαλειοποίησης, η «ευελιξασφαλειοποίηση» (flexicuritization) που λαμβάνει υπόψη πρωτίστως τον κατευνασμό των ανησυχιών των πολιτών του κράτους υποδοχής, δηλαδή της Ελλάδας, προκειμένου να επιτευχθεί και η από-ασφάλεια των μεταναστών και των προσφύγων οδηγώντας εντέλει το κράτος υποδοχής στην κανονική πολιτική.